خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ جرم توهین به شکلی است که یک ادعا یا اقدام اهانت‌آمیز به فردی انجام می‌شود، به‌طوری‌که معمولاً منجر به کاهش ارزش واقعیت و شرافت آن فرد می‌گردد. مجازات جرم توهین بسته به نوع آن متفاوت است
جرم توهین به جان، مال، و آبروی اشخاص در جامعه، از طرف قانون‌گذار به‌عنوان یک مسئله حائز اهمیت مورد توجه قرار گرفته است، و افراد نیز ملزم به رعایت احترام به این موارد هستند. در بسیاری از موارد، نقض این سه مورد به‌عنوان جرم شناخته شده و برای آنها مجازات تعیین شده است.
احترام به آبروی اشخاص نیز از سوی قانون‌گذار کشورمان مورد توجه قرار گرفته و برای نقض آن مجازات تعیین شده است. توهین در اینجا به معنای تحقیر و توانمندی کاسته‌شدن فرد مورد نظر است. با توجه به این توضیحات، این مقاله به بررسی جرم توهین و مجازات آن می‌پردازد. در ابتدا، تعریف جرم توهین را بررسی می‌کنیم و سپس به توضیحات دیگری راجع به آن می‌پردازیم.
تعریف جرم توهین
تعریف قانونی جرم توهین با تعریف عرفی آن تفاوت چندانی ندارد و می‌توان جرم توهین را به این شکل تعریف کرد: جرم توهین، نسبت‌دادن یک امر وهن‌آور به شخصی به نحوی‌که به عموماً به تحقیر و تضعیف او منتهی شود. جرم توهین همچنین مانند سایر جرایم، شامل عناصر مادی، معنوی و قانونی است.
عنصر قانونی جرم توهین در قوانین مجازات اسلامی در مواد ۶۰۸ و ۶۰۹ تعریف شده است. ماده ۶۰۸ به توهین عادی، یعنی توهین به افراد عادی، اشاره دارد، در حالی که ماده ۶۰۹ مرتبط با توهین مشدد، یعنی توهین به اشخاص حقوقی و توهین به مقامات عالی دولتی و سیاسی می‌باشد. همچنین، در ماده ۶۱۹ توهین به زنان و کودکان در مکان‌ها و معابر عمومی به‌عنوان جرم محسوب می‌شود.
عنصر مادی جرم توهین از طریق هر نوع رفتار مجرمانه و اهانت‌آمیز، از جمله فحاشی و هل‌دادن، مشخص می‌شود.
عنصر روانی یا معنوی جرم توهین، به فعل و انفعالات ذهنی اشخاص اشاره دارد که قبل از ارتکاب جرم یا در زمان انجام آن اتفاق می‌افتد و مجرم را به‌سوی ارتکاب توهین سوق می‌دهد. عنصر روانی یا معنوی جرم توهین شامل قصد عمل اهانت‌آمیز به‌صورت عمومی و قصد تحقیر شخص مورد توهین است.
انواع جرم فحاشی و توهین
انواع جرم فحاشی و توهین در حق افراد یا مقامات عبارت‌اند از:
جرم توهین و فحاشی ساده: این جرم به موجب ماده ۶۰۸ بخش تعزیرات قانونی مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ تعریف شده است. به این معنی است که هرگونه ناسزاگویی، استفاده از الفاظ رکیک و فحاشی در مورد دیگران صورت گیرد، به شرطی که این رفتار مورد قذف قرار نگیرد.
قذف به معنای نسبت دادن زنا یا لواط به فرد دیگری است. به طور مثال، اگر کسی به شخصی بگوید که تو با فلان زنا کرده‌ای، در این صورت جرم توهین و فحاشی وقوع می‌کند، مگر اینکه جرم قذف نیز مشتمل شود.
جرم فحاشی یا توهین به مامورین دولتی: طبق ماده ۶۰۹ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، هرگونه توهین یا فحاشی به یکی از مامورین دولتی در حین انجام وظیفه یا به دلیل آن، با مجازات سه تا شش ماه حبس تعزیری و یا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شود.
جرم فحاشی سب‌النبی: این جرم به معنای توهین به پیامبر اسلام (ص) و سایر ائمه و مقدسات اسلامی است. طبق ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی، هرگونه توهین به پیامبر اسلام (ص) و سایر ائمه و مقدسات اسلامی با مجازات اعدام محکوم می‌شود.
توهین و فحاشی به امام خمینی و مقام رهبری: طبق ماده ۵۱۴ بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی، هرگونه توهین به امام خمینی (ره) و مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران با مجازات شش ماه تا دو سال حبس محکوم می‌شود.
توهین به مقامات دولتی: طبق ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی، هرگونه توهین به مقامات دولتی در حین انجام وظیفه آنها با مجازات سه تا شش ماه حبس محکوم می‌شود.
توهین به مقامات سیاسی خارجی: طبق ماده ۵۱۷ قانون مجازات اسلامی، هرگونه توهین به مقامات سیاسی خارجی با مجازات یک تا سه ماه حبس محکوم می‌شود.
توهین به مقدسات، انبیا و ائمه و حضرت فاطمه: طبق ماده ۵۱۳ قانون مجازات اسلامی، هرگونه توهین به مقدسات، انبیاء، ائمه و حضرت فاطمه با مجازات یک تا پنج سال حبس محکوم می‌شود.
جرم افترا: جرم افترا به معنای ارائه ادعاهای نادرست و تهمت‌زنی علیه فرد دیگری است و یکی از صورت‌های جرم فحاشی و توهین به دیگران محسوب می‌شود. طبق ماده ۶۹۹ قانون مجازات، هرگونه اقدامی که به قصد متهم ساختن شخص دیگر به یکی از جرایم قابل مجازات صورت گیرد، می‌تواند منجر به محکومیت به سه ماه تا یک سال حبس تعزیری شود.
مجازات جرم توهین
باتوجه‌به اینکه در قانون مجازات، مجازات به دو نوع ساده و مشدّد تقسیم شده است و هر کدام از این دو نوع در ماده‌های جداگانه ۶۰۸ و ۶۰۹ مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
مجازات ساده (توهین به افراد عادی)
در قانون مجازات اسلامی، ماده ۶۰۸ به تخطّی ساده یا توهین به افراد عادی اشاره دارد. طبق این ماده، "توهین به افراد از قبیل فحاشی و استفاده از کلمات ناسزا، مگر اینکه منجر به تخطّی قذفی نشود، با جریمه شلاق تا ۷۴ ضربه یا جریمه نقدی از پنجاه هزار تا یک میلیون ریال مجازات خواهد شد."
مجازات مشدّد (توهین به اشخاص حقوقی)
در قانون مجازات اسلامی، ماده ۶۰۹ به تخطّی مشدّد یا توهین به اشخاص حقوقی اشاره دارد. طبق این ماده، "هرکس باتوجه‌به سمت، به یکی از روسای سه قوه، معاونان رئیس جمهور، وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس خبرگان، اعضای شورای نگهبان، قضات، اعضای دیوان محاسبات، کارکنان وزارت‌خانه‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها، در حال انجام وظیفه یا به دلیل آن توهین کند، با جریمه حبس از سه تا شش ماه، شلاق تا ۷۴ ضربه یا جریمه نقدی از پنجاه هزار تا یک میلیون ریال مجازات خواهد شد."
لازم به ذکر است که تخطّی قابل تراکم است، به این معنی که با شکایت از تخطّی، فرایند قضایی آغاز می‌شود و شاکی حق دارد تا متخلف را ببخشد، ولی در صورت تراکم شاکی، پرونده در هر مرحله‌ای از رسیدگی متوقف می‌شود و در دادسرا بسته می‌شود.
شکایت و رسیدگی به جرم توهین
نحوه شکایت و رسیدگی به جرم توهین به شرح زیر است:
روند شکایت و بررسی جرم توهین با تنظیم شکایت و ارائه آن توهین آغاز می‌شود. این شکوائیه در دفتر خدمات قضایی ثبت می‌شود و به دادسرا ارسال می‌شود.
اولین مرحله شکایت و رسیدگی به جرم توهین، تنظیم و تقدیم شکوائیه برای جرم توهین است. این شکوائیه باید در دفتر خدمات قضایی ثبت شده و به دادسرا ارسال شود.
بعد از ثبت شکایت توهین و ارسال پرونده به شعبه دادسرا، دادسرا با بررسی محتویات پرونده، اگر نظری درباره وقوع جرم توهین داشت، قرار جلب را به دادرسی صادر کرده و پس از تایید دادستان و صدور کیفرخواست برای دادگاه ارسال می‌شود. رسیدگی به مجازات و صدور حکم نیز به همین ترتیب انجام می‌شود.
در مرحله دادگاه، زمان رسیدگی تعیین و از طریق سامانه ثنا به طرفین ابلاغ می‌شود. سپس جلسات رسیدگی دادگاه آغاز می‌شود و قاضی پرونده توهین به شکایت‌کننده و متهم گوش می‌دهد و درصورتی‌که نظری درباره ارتکاب جرم توهین توسط متهم داشته باشد، حکم مجازات توهین را صادر می‌کند.
حکم مجازات توهین، ظرف ۲۰ روز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان است و رای دادگاه تجدیدنظر قطعی است.
نظر شما