به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، یکشنبه 28 خردادماه دور دوم پانزدهمین دوره انتخابات هیات‌مدیره اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران برگزار خواهد شد. انتخاباتی که سرنوشت این تشکل صنفی را به مدت چهار سال تعیین خواهد کرد. در انتخابات نهم اسفندماه از 1424 عضو اتحادیه، تنها ۳۸۲ نفر در این انتخابات مشارکت کردند؛ بنابراین به دلیل به حد نصاب نرسیدن تعداد آرا، انتخابات به دور دوم موکول شد.
 
دو طیف یا گروه مختلف در این انتخابات حضور دارند و تلاش دارند تا با ارائه برنامه و طرح مدون و منظم به ترکیب هیات‌مدیره اتحادیه راه پیدا کنند، یکی از این گروه‌ها «احیای صنعت نشر و عرضه کتاب» متشکل از 6 ناشر و کتابفروش فعال کنار هم قرار گرفته‌اند.
 
در نشستی که اعضای گروه «احیای صنعت نشر و عرضه کتاب» برگزار کردند، کاظم آرمان‌پور، مدیر انتشارات «جهش»، تهمینه آقا محمدعلی کرمانی، مدیرانتشارات «پیام مشرق» محمدرضا سالکی، مدیر انتشارات «کاگو»، محمدحسین شهری، مدیر انتشارات «نباء» علی‌اکبر طورانیان، مدیر انتشارات «شهرآب» مریم‌سادات ظهوریان، مدیر انتشارات «نور گیتی» در سخنانی به طرح نکات و نقطه‌نظرات خود درباره برنامه‌های آتی و بایدها و نبایدهای اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تشکل‌های صنفی حوزه نشر پرداختند.
 
چالش‌های جدی صنعت نشر در دوره کنونی چیست؟
محمدحسین شهری: قبل از هرچیز به همکاران خود در اتحادیه عرض می‌کنم که امیدوار باشند و بدانند که با یک ساختار صحیح و منظم می‌توان خدمت کرد. مشارکت کمرنگ اعضا در دور نخست یک پیام داشت؛ باید صادقانه بگویم که پیام را گرفتیم و تلاش می‌کنیم در دوره جدید اتحادیه، همه تلاش خود را برای آینده بهتر انجام بدهیم، باید در حوزه‌های مختلف با صنف شفاف و به اصطلاح هم‌راستا کار کنیم، تفاوت‌ها را بپذیریم و برای پیشبرد کار با هم هماهنگ باشیم. درعین حال میزان استقبال، نتیجه نقصان عملکرد دوره مزبور است.
 
ازسوی دیگر به اصلاح ساختار اساسی در صنعت نشر نیاز داریم؛ به‌عنوان مثال امتیاز‌هایی برای صنعت نشر در حوزه بیمه و مالیات در نظر گرفته شده است، اما در عمل ناشران و کتابفروشان با معضل مالیات روبه‌رو هستند. در این حوزه باید به صورت جدی و هدفمند بحث مالیات و بیمه روشن شود تا همکاران در طول سال درگیر این مسائل نباشند و قوانین به شکل جدی اجرایی شود.
 
معتقدید که صنعت نشر کشور اکنون برای تغییر و بهبود شرایط خود به چه راهکار هایی نیاز دارد؟
کاظم آرمان‌پور: معتقدم که اتحادیه باید پیشران توسعه نشر و توزیع کتاب در کشور باشد. پنج راهبرد گروه «احیای صنعت نشر و عرضه کتاب» می‌تواند کمک زیادی به پیشبرد و بهبود وضعیت نشر کشور کند که شامل زیرساخت‌ها در سه حوزه تولید، توزیع و ترویج، آموزش و کمک به توسعه، حقوق نشر و مبارزه جدی با باند‌بازی و فساد، مطالبه‌گری از سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط با حوزه نشر و اطلاع‌رسانی و روابط عمومی و ایجاد خدمات رفاهی برای همه اعضا است.

امروز به معنای واقعی شاهد انفعال اتحادیه در اکثر مباحث خرد و کلان هستیم؛ به‌عبارت دیگر اتحادیه به معنای واقعی نتوانسته مطالبه‌گری کند و پاسخگو باشد؛ درحالی که چنین رویکردی باید وجود داشته باشد.
اتحادیه باید اقدامات آموزشی برای حرفه‌ای کردن و آگاهی‌سازی ناشر و کتابفروش با استفاده از فناوری‌های روز را دنبال کند. طی روزهای اخیر شاهد برگزاری جلسه‌‌ مالیاتی در اتحادیه بودیم که ضمن نقد محتوایی،‌ متاسفانه حتی محل برگزاری برای همه مدعوین مناسب نبود؛ درحالی که می‌توانستند با اطلاع‌رسانی بیشتر و استفاده از فضای مجازی و در قالب وبینار، شرایط را برای استفاده بهتر و بیشتر همکاران مهیا کنند.

برنامه‌ریزی مدون داریم
در حوزه ‌آموزش، برای طول سال، برنامه‌ریزی مدون داریم، زیرا معتقدیم که حرفه‌ای کردن صنعت نشر با آموزش همراه است و این امر می‌تواند در مباحث مختلف ازجمله رفع نیاز صنف باشد که یکی از وظایف اصلی و عمده اتحادیه است؛ علاوه براین اتحادیه باید مطالبه‌گر  باشد و در بخش مالیات با سازمان امور مالیاتی و بیمه ‌تامین اجتماعی و شهرداری که دغدغه عمده ناشران و کتابفروشان است، گفتمان کرده و مطالبات ناشران و کتابفروشان را پیگیری کند. از همه همکاران شامل ناشر، کتابفروش و کارت‌پستال‌فروش درخواست می‌کنم، انتخابات دوره اخیر را مهم تلقی کرده و با انتخاب درست در این رویداد برای تعیین سرنوشت صنفی خود، شرکت کنند.
 
یکی از چالش‌های صنعت نشر بحث آموزش است، عموما کلاس‌های این حوزه کم‌مخاطب است، علت آن را چه می‌دانید و راهکار شما برای این حوزه چیست؟
آرمان‌پور: آموزش باید یکی از کارهای پایه‌ای و اساسی اتحادیه باشد، دوره کرونا نشان داد بکارگیری فناوری روز یک ضرورت است، به همین دلیل زمینه این تغییر و به‌روزرسانی باید در اتحادیه فراهم شود؛ بنابراین اگر آموزش کاربردی باشد و بر مبنای دغدغه روز ناشر و کتابفروش برنامه‌ریزی شود، قطعا مخاطبان از این دوره‌ها استقبال می‌کنند. درعین حال نباید برگزاری دوره یا کارگاهی از سر رفع تکلیف باشد بلکه باید با برنامه‌ریزی و استفاده از اهالی فن و علم‌ روز برگزار کرد که در آن صورت شاهد استقبال و حضور همکاران خواهیم شد. برگزاری دوره‌های آموزشی درباره تولید محتوای مفید با استفاده از استراتژی «توسعه محصول»، «حقوق نشر» و «بازاریابی» به پویایی و چابک‌سازی صنعت نشر و توزیع کتاب کشور کمک خواهدکرد.
 
ارزیابی شما از وضعیت کنونی صنعت نشر چیست؟
محمدرضا سالکی: در فاصله برگزاری دور اول انتخابات تا دور دوم بازخوردهای مختلفی دریافت کردیم و مسائل مختلفی رصد شد که نشان می‌دهد، یک گسست در میان اعضای اتحادیه و صنف و اعضا وجود دارد. مهم است که بدانیم آیا نشر در دنیا و ایران یک صنعت است یا نه؛ اگر صنعت باشد اهمیت آن در بدنه دولت خیلی مهم است. در دنیا نشر به‌عنوان یک صنعت است، اما در ایران عملا اینگونه نیست. مساله اینجا است که نتوانستیم، به‌عنوان یک صنف جایگاه خود را اثبات کنیم؛ در غیر صنف و هم در داخل چنین جایگاهی نداشتیم و نمود آن در نمایشگاه کتاب تهران و انتخابات دور اول کاملا مشهود است؛ بنابراین صنعت نشر باید احیا شود. اگر ضعف و تهدیدات خود را نبینیم و برای رفع آن‌ها تلاش نکنیم چه کسی می‌خواهد آن را رفع کند؟

این قضیه حل ‌نمی‌شود اگر اعضای صنف حرکت نکنند و به حقوق صنف خود حساس نشوند. بی‌تفاوتی در صنف موجب می‌شود که رخدادهای دیگری در کار ایجاد شود. معتقدم که ناآگاهی علت بروز بسیاری از این مسائل است؛ تا زمانی که آگاهی نباشد، مطالبه‌ای هم شکل  نمی‌گیرد. نمی‌دانیم در صنعت خودمان چه مطالباتی داریم، به همین دلیل صنعت نشر به وضعیت فعلی رسیده است.
 
و فکر می‌کنید، احیای صنعت نشر چگونه محقق خواهد شد؟
سالکی: از گذشته در کشور به‌عنوان صنعت انتشار و نشر شناخته می‌شویم و زمانی برای دریافت کارت بازرگانی به وزارت صمت مراجعه می‌کنیم این بخش فعال است.  اگر این دوره از انتخابات به حد نصاب نرسد زیرمجموعه یک اتحادیه دیگر خواهیم شد که در آن صورت مشکلات زیادی ایجاد می‌شود. صنعت هستیم و به احیا نیاز داریم، اگر کسانی راهبرد دیگری دارند بگویند و در کنار هم به بهبود شرایط کنونی صنعت نشر کمک کنیم.

موضوع دیگر این است که باید اکوسیستم نشر را تعریف کنیم؛ اگر نتوانیم در دنیای فعلی خود را تعریف کنیم نمی‌توانیم پیشرفت داشته باشیم، باید بدانیم صنعت نشر در اکوسیستم صنایع دیگر چه می‌کند؟ بانی این کار من ناشر نیستم، بلکه جایی است که نمود نماینده ناشران و کتابفروشان است که می‌تواند اتحادیه، انجمن، تعاونی، یا .. باشد. هرکدام که خوب عمل نکند در انتها ناشر باید به تنهایی زیرساخت ایجاد کند. باید دوره اکوسیستم صنعت نشر را دوباره طراحی کرد. فروشگاه‌های اینترنتی که کتاب با تخفیف‌های زیاد فروخته می‌شود یا کانال‌هایی که کتاب ناشران را رایگان می‌گذارد و قاچاق کتاب، همگی شمشیری است که از پشت به بدنه نشر وارد می‌شود و به ناشر ضربه می‌زند.

یک شاخص برای وضعیت صنعت نشر شمارگان کتاب‌ است، حال نشر وقتی خوب است که شمارگان کتاب‌ زیاد باشد. هرچه میانگین جمع کتاب‌هایی که تولید می‌شود با میانگین جمع کتاب‌هایی که فروش می‌رود، نزدیک‌تر باشد حال نشر خوب است، حال کتابخوانی هم خوب خواهد بود.
 
اولویت شما به‌عنوان نامزد انتخابات هیات مدیره اتحادیه چیست؟
مریم‌سادات ظهوریان: مسئله اینجا است که اتحادیه، گروه و ایده و گرایش را نمی‌شناسد بلکه صنف و منافع صنف را می‌شناسد و مرتبط‌‌ترین و نزدیک‌ترین مجموعه‌ای که می‌تواند به صنف کمک کند اتحادیه است. آینده در حوزه آموزش و دانشگاه باید با کتاب ساخته شود؛ همچنین ناشران باید به حقوق خود آگاه باشند و تعهدات اتحادیه و تشکل صنفی را بدانند و براساس آن مطالبه‌گر باشند. همه‌چیز لحظه‌ای درحال تغییر است، رده اول آموزش برای ناشر و زیرمجموعه‌های نشر اهمیت دارد و رده دوم افراد جامعه که باید بدانند چه کتابی بخوانند از کودک و نوجوان تا بزرگسال.
 
به‌نظر شما اتحادیه برای اینکه تاثیرگذار باشد، چه اقداماتی باید انجام بدهد؟
تهمینه آقا محمدعلی کرمانی: مهمترین نکته‌ای که موجب شد انتخابات به دور دوم کشیده شود، هم اعتراض و هم بی‌تفاوتی صنف است، چراکه غالبا فکر می‌کنند بین اعضای عضو و غیرعضو اتحادیه هیچ فرقی وجود ندارد و هر دو گروه حمایت نمی‌شوند. در این زمینه معتقدم برای اینکه اتحادیه و عملکرد آن بر صنف تاثیرگذار باشد، اعضای هیات مدیره باید در کارها ثبات قدم داشته باشد، وقتی کار برای اعضای صنف انجام می‌دهیم باید مطالبه‌گر باشیم، البته اعضای صنف هم باید مطالبه‌گر باشند. منظم و دوره‌ای جلسات عمومی برگزار شود و براساس نیاز صنف و دغدغه‌هایی که بیان می‌شود نیازسنجی و سپس برنامه‌ریزی شود.
 
با توجه به تجربه‌ای که در حوزه نشر دارید، نگاه شما به اتحادیه چیست؟
علی‌اکبر طورانیان: امروز به‌عنوان یک تکلیف وارد میدان شدیم و می‌خواهیم به رای مردم به‌عنوان حق‌الناس عمل کنیم. باید اعتقاد داشته باشیم که می‌توانیم از بحران کنونی صنعت نشر عبور کنیم، اگر نگاه به اتحادیه نگاه برنامه‌محور، کاری و عملی باشد نه نگاه شعاری و انحصارطلبانه، می‌توانیم وضعیت این صنعت را ارتقا دهیم.

به‌عنوان مثال نگاه این نیست که اتحادیه به حوزه توزیع کاغذ وارد شود، زیرا مسئولیتی در این زمینه ندارد، بلکه باید زمینه‌سازی کرده، برنامه‌ریزی کند و بعد از اینکه مسیر کار را مشخص کرد با نهادهای دولتی برای پیگیری مطالبات صنف تعامل کند. نکته‌ من این است، هر یک رای، سرنوشت اعضا است، رای براساس رفاقت و گروه کارساز نیست؛ بلکه باید براساس شایستگی افراد باشد.
 
در حوزه صنفی چه دغدغه‌ای دارید؟
طورانیان: امروز صنعت نشر با مشکلات زیادی دست به گریبان است، در حوزه کاغذ، اتحادیه باید تعامل کند کاغذ با شرایط و نظارت در سیستم باشد، یکی از آرزوها  این بود که در این حوزه به خودکفایی برسیم. برای کیفیت بهتر نمایشگاه به‌عنوان ناشران باید مطالبه کنیم تا دولت برای نوسازی تجهیزات، منابع و تسهیلات در اختیار مجموعه‌های تولیدی قرار دهند.
 
می‌توان گفت که نقدینگی چالش دیگر فعالان حوزه نشر است، در این حوزه آیا راهکاری دارید تا ناشران بتوانند با آرامش خاطر بیشتری کتاب تولید کنند؟
طورانیان: امروز به دلیل هزینه‌های زیاد تولید کتاب، ناشران عملا توان کار کردن ندارند. هزینه‌های تولید یک کتاب، گاهی تا صدها میلیون تومان می‌رسد، درحالی که سرمایه ناشران اندک است، ناشران مجبور هستند برای اینکه عناوین متعدد خود را روانه بازار کنند، به سراغ چاپ دیجیتال بروند، تامین نقدینگی ناشران باید ازسوی دولت انجام شود. معتقدم که باید همان درصد تسهیلات تک‌رقمی که برای بخش کشاورزی در نظر گرفته می‌شود به حوزه فرهنگ نیز اختصاص پیدا کند تا شاهد مشکلاتی در حوزه قیمت کتاب نباشیم. کتابی که در 50 نسخه چاپ می‌شود با کتابی که در 3 هزار نسخه منتشر می‌شود از نظر قیمت، تفاوت‌های زیادی دارد.
 
و در پایان لازمه حرفه‌ای شدن صنعت نشر را چه می‌دانید؟
طورانیان: معتقدم برای اینکه به سمت حرفه‌ای شدن پیش رویم باید بحث آموزش با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌، علوم تحقیقات وفناوری‌، بهداشت و آموزش پزشکی و آموزش و پرورش دنبال کنیم. به دنبال جدی شدن بحث آموزش،‌ موضوع رتبه‌بندی ناشران هم مطرح می‌شود و می‌توان آن‌ را پیگیری کرد.