علي ططري، پژوهشگر تاريخ معاصر ايران و دبير شوراي ارزيابي اسناد كتابخانه مجلس، در گفتوگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اسناد را مربوط به سالهاي 1325 هجري شمسي ذكر كرد و توضيح داد: اين مجموعه در نخستين جلسه خريداري اسناد كتابخانه مجلس در سال جاري خريداري شدند كه مشتمل بر 1300 سند از فرقهاياند كه «سيد جعفر پيشهوري» در دهه 20 آن را تاسيس كرد.
وي با بيان اين كه اين اسناد به دو دوره تاريخي تقسيم ميشوند، اظهار داشت: يك مجموعه مربوط به زمان تشكيل جمهوري فرقه دموكرات آذربايجان است و بخش دوم، مجموعه اسنادي اند كه رخدادهاي پس از انحلال فرقه دموكرات آذربايجان را منعكس ميكنند.
پژوهشگر و مدرس تاريخ معاصر با تاكيد بر ويژگيهاي گوناگون اين اسناد، متذكر شد: اين اسناد براي نخستين بار پس از واقعه انحلال فرقه دموكرات آذربايجان بازيابي ميشوند و بسياري از اين اطلاعاتشان بكر و سر به مهرند.
ططري با تاكيد بر اين كه محدوده جغرافيايي اين اسناد و رخدادهاي مرتبط با آن تنها به تبريز منحصر نميشود، بيان كرد: اعضاي اين فرقه در طول تسلط يك ساله، به نقاط ديگري نظير اردبيل نيز تردد داشتند و در آنجا نيز فعاليتهايي كردهاند كه اين اسناد پرده از آنها برميدارند و بسياري از ابهامات اين فرقه را آشكار ميسازند.
وي با يادآوري اين نكته كه از اين رخداد تاريخي و فرقه دموكرات جمهوري آذربايجان اطلاعات اندكي در دسترس است، توضيح داد: در اين مجموعه اسنادي يافت ميشوند كه از آن ميان ميتوان به ذكر دقيق وقايعي كه پس از سقوط جمهوري آذربايجان اتفاق افتادند، اشاره داشت كه نشان ميدهند در آن زمان بسياري از هواداران حزب به شوروي گريختند. چگونگي عمليات سركوب اين فرقه در اردبيل و تبريز، تعقيب، دستگيري و محاكمات برخي از اعضاي اين فرقه، از ديگر اطلاعتياند كه اين اسناد پس از سالها از آن سخن ميگويند.
رييس مركز اسناد كتابخانه مجلس، اين مجموعه را يكي از نفيسترين و كمنظيرترين اسنادي خواند كه مكمل ديگر اسناد كتابخانه مجلساند و گفت: اين سندها در قالبهايي دستهبندي شده، مطالبي نظير «صورت اسامي متواريان به خاك شوروي»، «اسنادي از دادگستري در دوره جمهوري آذربايجان»، «تحولات انجام شده و نحوه دادرسيها»، برخي روزنامهها و نشريات آن دوره، اسامي افرادي كه در آذربايجان با اين فرقه همكاري داشتند، اسنادي از حزب توده، گزارشهاي نظاميان نظير «سرهنگ باتمانقليچ» (فرمانده تيپ اردبيل) مبني بر مشاهدات خودش از سقوط پادگان اردبيل و فرقه دموكرات را عنوان ميكنند.
ططري در پايان يادآور شد: فهرستنويسي اسناد اين مجموعه اكنون به سرعت در حال انجام است و قرار شده اطلاعات اين اسناد با سرعت در قالب طرح پژوهشي به شكل كتاب منتشر شوند. اميدواريم تا پايان سال جاري اين مجموعه در يك يا دو مجلد منتشر شود. هفته آينده نيز با يكي از پژوهشگران حوزه آذربايجان قرار دادي را در حوزه پژوهش اين اسناد به امضا خواهيم رساند.
شنبه ۲۸ فروردین ۱۳۸۹ - ۱۲:۱۸
نظر شما