به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از وبسایت خبری Blanquivioletas، پژوهش‌های روان‌شناسی نشان می‌دهد افرادی که پایان یک کتاب را قبل از شروع داستان می‌خوانند، دارای ویژگی‌های شخصیتی خاصی هستند و این سبک مطالعه با انگیزه‌های روان‌شناختی مشخصی مرتبط است. دو پژوهشگر دانشگاه کالیفرنیا در سن دیگو، جاناتان لیویت و نیکلاس کریستنفلد، با انجام مجموعه‌ای از آزمایش‌ها روی ۱۲ داستان کوتاه در ژانرهای مختلف شامل داستان‌های معمایی، پیچیده، ادبی و طنز، به این نتیجه رسیدند که چنین رفتاری با نیاز به پیش‌بینی، کنترل، پردازش سریع اطلاعات و لذت شناختی از داستان مرتبط است.

در این مطالعه، هر شرکت‌کننده سه نسخه از هر داستان را مطالعه کرد: نسخه اصلی بدون افشای پایان، نسخه‌ای که یک پاراگراف پایان داستان را لو می‌داد و نسخه‌ای که اطلاعات پایان داستان در متن ادغام شده بود. نتایج نشان داد افرادی که نسخه‌های لو رفته را خوانده بودند، تجربه مطالعه‌ای لذت‌بخش‌تر و روان‌تر داشتند. پژوهشگران توضیح دادند که دانستن پایان داستان، فرآیند شناختی مطالعه را آسان‌تر می‌کند و امکان تمرکز روی دیگر جنبه‌های متن مانند زبان، تم‌ها و ساختار روایت را برای خواننده فراهم می‌آورد.

این تحقیقات همچنین نشان داد که حتی با دانستن پایان داستان، دیگر عناصر غافل‌گیرکننده و پیچش‌های روایت برای خواننده جذابیت خود را حفظ می‌کنند. پیش‌بینی‌پذیری پایان داستان به خواننده اجازه می‌دهد انرژی ذهنی خود را روی ساختار داستان و عمق عاطفی آن صرف کند و از لذت بیشتری در تجربه مطالعه برخوردار شود.

پژوهشگران ویژگی‌های شخصیتی مرتبط با این سبک مطالعه را چنین معرفی کردند:

• نیاز پایین به تفکر عمیق: افرادی که ترجیح می‌دهند پایان داستان را ابتدا بدانند، معمولاً تمایل کمتری به صرف تلاش ذهنی زیاد دارند و راحت‌تر می‌توانند روند داستان را دنبال کنند.

• نیاز به پیش‌بینی و کنترل: عدم اطمینان از اتفاقات آینده اغلب با اضطراب همراه است و دانستن پایان داستان، این اضطراب را کاهش می‌دهد و حس منطق و نظم داستان را برای خواننده ایجاد می‌کند.

• توانایی پردازش سریع اطلاعات: وقتی مغز از نتیجه داستان مطلع است، خواندن روان‌تر و لذت‌بخش‌تر می‌شود و خواننده می‌تواند سرنخ‌ها و جزئیات داستان را با درک و سهولت بیشتری پردازش کند.

به گفته پژوهشگران، رفتار «خواندن پایان کتاب قبل از متن اصلی» گرچه برای برخی غیرمعمول به نظر می‌رسد، اما با انگیزه‌های روان‌شناختی و ویژگی‌های شخصیتی توضیح‌پذیر است و می‌تواند تجربه مطالعه را ارتقا دهد. آگاهی از پایان داستان به خواننده این امکان را می‌دهد که با تمرکز و آرامش بیشتری به جزئیات، ساختار و عمق احساسی روایت توجه کند و تجربه‌ای متفاوت از مطالعه داشته باشد.

این تحقیقات نشان می‌دهد که سبک‌های مطالعه متفاوت نه تنها عجیب نیستند، بلکه با ویژگی‌های شخصیتی و سبک شناختی افراد ارتباط مستقیم دارند و می‌توانند تجربه خواندن را به شیوه‌ای هدفمند و لذت‌بخش بهبود بخشند.