سرویس بین‌الملل خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهه شمس: «ماشین حال‌وهوا: ظهور اسپاتیفای و هزینه‌های پلی‌لیست کامل» (Mood Machine: The Rise of Spotify and the Costs of the Perfect Playlist) اپثر لیز پلی است که لیز پلی در این کتاب، تصویری بی‌پرده از تأثیر قدرت انحصاری اسپاتیفای بر صنعت موسیقی ارائه می‌کند؛ شرکتی که به‌گفته نویسنده موسیقی را صرفاً «پس‌زمینه‌ای قابل‌مصرف» می‌بیند و چندان اعتقادی به نقش خلاق هنرمندان ندارد. پلی با اتکا به پژوهشی دقیق، نشان می‌دهد چگونه الگوریتم‌ها سلیقه موسیقایی کاربران را یکنواخت کرده‌اند و رقابت را به سود محتوای ارزان‌قیمت تغییر داده‌اند. آنچه کتاب را خواندنی می‌کند، نه آمار و جزئیات فنی، بلکه روایت روشن از تأثیر این مدل تجاری بر کیفیت و تنوع موسیقی امروز است؛ و البته اذعانی تلخ به اینکه هنوز جایگزین جدی برای این چرخه وجود ندارد.

«مردانی در سنی خاص: مواجهه‌های من با بزرگان راک» (Men of a Certain Age: My Encounters With Rock Royalty)، اثر تازه کیت ماسمن، دبیر هنر New Statesman، به ظاهر درباره گفت‌وگو با ستارگان مردِ سال‌خورده و گاه از مدافتاده موسیقی راک است؛ اما در عمل روایتِ هوشمندانه‌ای از مواجهه یک روزنامه‌نگار با اسطوره‌های نوجوانی‌اش. ماسمن با نثری براق و شوخ‌طبعانه، مصاحبه‌هایی با راجر تیلور، بروس هورنزبی، استیو پری و جان بن‌جووی را به بستری برای تحلیل رابطه میان خاطره جمعی و فرهنگ عامه تبدیل می‌کند. کتاب بیش از آنکه ستایش‌نامه باشد، بازخوانی صمیمانه و متفاوتی از تاریخ راک است؛ روایتی که در شلوغی کتاب‌های تکراری این حوزه، صدایی تازه می‌آورد.

«تنها خدا می‌تواند درباره من قضاوت کند: زندگی‌های بسیار توپاک شکور» (Only God Can Judge Me: The Many Lives of Tupac Shakur‌)، جف پرلمن نویسنده این کتاب، که معمولاً از نویسندگان برجسته حوزه ورزش است، در این زندگی‌نامه تصویری پیچیده‌تر از توپاک شکور ارائه می‌کند؛ تصویری که از کلیشه «اوباش خشن» یا «قدیس misunderstood» فراتر می‌رود. او به سال‌های نوجوانی شکور سر می‌زند؛ به دانشجویی حساس و شیفته باله که در دل خانواده‌ای پرتلاطم بزرگ شد. پرلمن سپس نشان می‌دهد چگونه هم‌زمانی ظهور شکور با سلطه گنگستا رپ او را به سمت خلق «شخصیتی نمایشی» سوق داد؛ نقابی که به‌گفته نویسنده، در نهایت به واقعیت زندگی او نزدیک و نزدیک‌تر شد. کتاب پر از تضادهایی است که از توپاک چهره‌ای انسانی‌تر و درعین‌حال تراژیک‌تر می‌سازد.

«یادداشت‌های ترمولو» (The Tremolo Diaries)، جاستین کِری، خواننده گروه Del Amitri، در یادداشت‌های ترمولو روایتی صریح از عبور از بیماری و افسردگی ارائه می‌کند؛ روایتی که با تشخیص پارکینسون آغاز می‌شود و در ادامه به چالش‌های زندگی روی صحنه، دوری از اوج شهرت و مراقبت از شریک زندگی‌اش می‌پردازد. کِری بدون اغراق یا ملودرام، با نگاهی طنزآلود اما تلخ، از تلاش برای ادامه کار در گروهی می‌گوید که دوران طلایی‌اش را پشت سر گذاشته است. جذابیت کتاب درست در همین صداقت و پرهیز از پایانی شیرین است؛ خواننده حتی بدون آشنایی با موسیقی او نیز محو لحن شخصی و بی‌پرده روایت می‌شود.

«عشق و خشم: زندگی، مرگ و میراث خارق‌العاده جو میک» (Love and Fury: The Extraordinary Life, Death and Legacy of Joe Meek)، این کتاب آخرین کتاب داریل بولاک است که اندکی پیش از درگذشتش به پایان رسید و نشان می‌دهد چرا او یکی از معتبرترین مورخان موسیقی پاپ بود. بولاک در این زندگی‌نامه به سراغ جو میک، تهیه‌کننده نوآور و چهره پشت موفقیت جهانی قطعه Telstar می‌رود؛ هنرمندی یگانه که نبوغ موسیقایی‌اش در کنار بی‌ثباتی روانی، ارتباط با برادران کِریر و علاقه‌مندی‌اش به امور ماورایی، شخصیتی پیچیده و تراژیک ساخته بود. بولاک با پژوهشی گسترده اما روایتی روان، زندگی میک را به داستانی جذاب و پرکشش تبدیل کرده است.

منبع: گاردین، Fri 5 Dec 2025