سرویس بینالملل خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - الهه شمس: در دنیای پیچیده امروز، شاید کمتر بحرانی به اندازه گسست عاطفی میان والدین و فرزندان، خاموش، فرساینده و دردناک باشد. این پدیده که اغلب در سکوت خانهها رخ میدهد، والدین را در گردابی از درماندگی، خشم و اندوه فرو میبرد. کتاب «فرزندپروری زیر آتش: چگونه با فرزندی که آسیبدیده، خشمگین، طردکننده و دور شده گفتوگو کنیم»، که در اوت ۲۰۲۳ توسط انتشارات معتبر «رومن اند لیتلفیلد» منتشر شده، پاسخی دقیق، علمی و همدلانه به همین بحران است. این اثر مشترک دکتر ایمی جی. ال. بیکر و پل آر. فاین، تنها یک کتاب راهنمای دیگر نیست، بلکه جعبهابزاری ارتباطی و نقشهراهی استراتژیک برای والدینی است که خود را در خط مقدم نبردی عاطفی برای بازگرداندن فرزندشان میبینند.
نقشهراه عبور از میدان مین: ساختار و دیدگاه کتاب
هسته اصلی کتاب بر مفهوم فرزندان «HARD» بنا شده است؛ سرواژهای که به چهار وضعیت کلیدی اشاره دارد: آسیبدیده (Hurt)، خشمگین (Angry)، طردکننده (Rejecting) و دور شده (Distant). نویسندگان با این نامگذاری هوشمندانه، از برچسب زدن به کودک پرهیز کرده و در عوض، بر وضعیت عاطفی پیچیده او تمرکز میکنند؛ وضعیتی که میتواند ریشههای گوناگونی داشته باشد، از کشمکشهای درونی کودک در طلاقهای پرتنش و پدیده «بیگانگی والدینی» گرفته تا آسیبهای دیگر. دیدگاه بنیادین کتاب بر یک اصل استوار است: مسئولیت آغاز فرآیند ترمیم، حتی در برابر طرد شدنهای پیاپی، بر عهدهی والد است. بیگانگی و خشم کودک، نه نشانهی بد ذاتی او، که علامتی از نیازهای برآوردهنشده و دردهای عمیق اوست.
برای اجرایی کردن این دیدگاه، بیکر و فاین کتاب را با ساختاری هدفمند در سه بخش کاملاً کاربردی سازماندهی کردهاند که هر یک به یکی از شیوههای ارتباطی میپردازد:
- بخش نخست به ظرافتهای گفتوگوی رودررو اختصاص دارد و به والدین میآموزد که چگونه از موضع دفاعی فاصله بگیرند و فضایی برای شنیدنِ واقعی ایجاد کنند.
- بخش دوم به بایدها و نبایدهای ارتباط نوشتاری (پیامک و ایمیل) میپردازد و صدها نمونه عملی از جملاتی ارائه میدهد که محبت و حضور والد را بدون ایجاد تنش منتقل میکنند.
- بخش پایانی که شاید عمیقترین لایه کتاب باشد، هنر نامهنگاری برای ترمیم زخمهای کهنه را به فرزندان بزرگتر آموزش میدهد تا راهی برای گفتوگوهایی باز شود که شاید سالها مسکوت ماندهاند.
این ساختار منظم، کتاب را از یک مجموعه نظریِ صِرف به یک راهنمای کاملاً کاربردی تبدیل میکند.
نویسندگان چه کسانی هستند؟
اعتبار و غنای علمی «فرزندپروری زیر آتش» ریشه در سوابق درخشان نویسندگانش دارد. این کتاب نقطه تلاقی پژوهشهای دقیق دانشگاهی و دههها تجربه بالینی است.
ایمی جی. ال. بیکر، با مدرک دکترای روانشناسی از دانشگاه کلمبیا، پژوهشگری برجسته در حوزه سلامت روان کودکان است. با بیش از ۱۰ کتاب و ۱۲۰ مقاله علمی، او یکی از متخصصان پیشرو جهان در زمینه پدیده بیگانگی والدینی محسوب میشود. دانش عمیق او، بنیان علمی و نظری کتاب را میسازد.
در سوی دیگر، پل آر. فاین، کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی، بیش از چهار دهه تجربه مستقیم در خانوادهدرمانی را به این اثر آورده است. رویکرد انسانی و عملی او، که در کار با صدها خانواده درگیر بحران شکل گرفته، تضمین میکند که راهکارهای کتاب، نظریههایی انتزاعی و دور از واقعیت نیستند. این چهارمین همکاری مشترک بیکر و فاین است که نشان از ترکیبی موفق از علم و عمل دارد.
بازتاب کتاب در میان متخصصان
استقبال گرم محافل تخصصی از این کتاب، گواهی بر اهمیت و کارآمدی آن است. منتقدان همنظرند که این اثر، خلأ مهمی را در ادبیات فرزندپروری پر میکند. برای مثال، نشریه Booklist ضمن تحسین این همکاری، بر نکته کلیدی کتاب تأکید میکند: «مسئولیت حل اختلافها با والدین است.»
بیل اِدی، نویسنده سرشناس، تعبیر دقیقتری به کار میبرد و این حوزه را به «زمینی پُر از مین» تشبیه میکند. به گفتهی او، این کتاب «فهرستی از بایدها و نبایدها» و «صدها عبارت کاربردی» در اختیار والدینی قرار میدهد که در لحظات پرتنش، به شدت به آنها نیاز دارند.
اما شاید عمیقترین تحلیل را دبورا ولوک، روانشناس و نویسنده، ارائه میدهد. او کتاب را «موهبتی واقعی» برای والدینی میداند که درگیر نبردی فرسایشی با والد دیگر هستند و معتقد است این اثر به آنها کمک میکند «از بحران و بیگانگی به سوی خودآگاهی و توانمندی حرکت کنند.» ولوک پا را فراتر گذاشته و به یک حقیقت تلخ اجتماعی اشاره میکند: در جامعه امروز، خانوادهها از کمبود شدید خدمات تخصصی سلامت روان رنج میبرند. از این منظر، کتابهایی مانند «فرزندپروری زیر آتش» نقشی حیاتی ایفا میکنند، زیرا دانشی تخصصی را به خانهها میآورند و به معنای واقعی کلمه «میتوانند زندگیها را نجات دهند.»
فراتر از یک کتاب راهنما: فرزندپروری به مثابه یک عمل ترمیمی
در نهایت، «فرزندپروری زیر آتش» چیزی بیش از یک دستورالعمل برای گفتوگوست؛ این کتاب در ستایش ماهیت عشق بیقید و شرط والدین است. پیام اصلی آن این است که فرزندپروری در شرایط بحرانی، یک ماراتن است، نه یک مسابقه سرعت. هدف، «پیروزی» در یک مشاجره نیست، بلکه ایجاد مداوم و صبورانه احساس امنیت، عشق و پذیرش است، حتی زمانی که با دیوار سردِ طرد شدن روبهرو هستیم.
بیکر و فاین به خواننده یادآوری میکنند که نیرومندترین ابزار برای ترمیم یک رابطه، نه کنترل، که ارتباط است. در روزگاری که پیوندهای خانوادگی بیش از همیشه شکننده به نظر میرسند، این اثر یک منبع ارزشمند و ضروری است. این کتاب به ما یادآوری میکند که حتی در دل آتش خشم و فاصله، بذر امید میتواند با صبر و ارتباطی درست، دوباره جوانه بزند.
منابع: آمازون و بوکتوپیا
نظر شما