به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) _ فاطمه میرزاجعفری: ترویج کتاب و کتابخوانی جمله‌ای است که طی این سال‌ها زیاد شنیده‌ایم و برای اینکه به این مهم دست یابیم فعالیت‌های بی‌شماری انجام شده است از فعالیت‌های کتابخانه‌های عمومی گرفته تا مدارس و مساجد و غیره. اما شاید کمتر پیش بیاید که در محله‌ای یا کوچه پس کوچه شهری ترویج کتاب و کتابخوانی خود جوش و از طریق مردم همان محل انجام شود.
این روزها در هیاهوی پُرجنب و جوش پایتخت، خانه‌ای پناه کودکان و نوجوانان اهل کتاب شده است که به دنبال مطالعه و شوق کتابخوانی هستند. خانه کتابدار واقع در محله منیریه تهران سال‌هاست که به محلی برای ترویج کتاب و کتابخوانی تبدیل شده است.
در روزهای گرم پایتخت، سری به این خانه زدیم تا از نزدیک با فعالیت آن آشنا شویم. خانه کتابدار یک ساختمان سه طبقه است که نمای ساختمانی آن هم با المان‌های کتاب طراحی شده است و یک کتابخانه کوچک چوبی روی آجرهای آن نقش بسته که برنامه‌ها و کلاس‌های خانه کتابدار را به اطلاع اهالی محل می‌رساند.
به محض ورود به ساختمان با صدای شعرخوانی بچه‌ها مواجه شدم که با شوق و ذوق شعر کودکانه‌اس را با مربی خود می‌خواندند. چند دقیقه‌ای باید منتظر می‌ماندم تا هماهنگی‌های لازم صورت گیرد و از بخش‌های مختلف بازدید کنم، یک اتاق توجه‌ام را به خود جلب کرد که بر روی آن نام فروشگاه درج شده بود، این اتاق محلی بود تا بچه‌های محله اگر به دنبال کتابی هستند و نمی‌توانند به قلب پایتخت یعنی خیابان انقلاب بروند بتوانند کتاب خود را خریداری کنند. تقریباً از همه ناشران کودک‌ونوجوان در این اتاق کتاب هست. کتاب‌ها در دو بخش خردسال و نوجوان با دسته‌بندی در قفسه‌های کتابخانه این اتاق قرار گرفته است.
در زمانی که مشغول بررسی کتاب‌ها بودم با مادر و کودکی روبه‌رو شدم که برای عضویت در بخش کودک خانه کتابدار آمده بودند. فعالیت این خانه محدود به کتابخوانی نمی‌شود و کلاس‌هایی مانند آموزش قصه‌گویی برای مادران، نشست‌های کتابخوانی جمعی برای بانوان، آموزش‌هایی برای نگهداری از نوزادان برای مادراولی‌ها و غیره نیز ازجمله فعالیت‌های این خانه است که مورد استقبال مادران قرار گرفته.
بازی و شادی همراه با کتابخوانی
بخش خردسال این مجموعه فضایی شاد و رنگارنگ را برای کودکان فراهم کرده است میز بزرگی در وسط سالن این بخش قرار دارد که محل مطالعه جمعی بچه‌ها در کنار یکدیگر است. بچه‌ها در این بخش می‌توانند علاوه بر کتابخوانی به فعالیت‌هایی با محوریت کتاب نیز بپردازند برای مثال سرود، رنگ‌آمیزی، پخش کارتون، اوریگامی و کاردستی از جمله فعالیت‌های دیگر این بخش است.
همچنین در این بخش اتاق کوچکی به عنوان اتاق قصه در نظر گرفته شده است و مادران می‌توانند اینجا ساعات ارامی را کنار فرزندان خود سپری کنند. این اتاق به سبک و سیاق اتاق‌های قدیمی چیدمان شده است و پشتی‌های کوچک قرمز رنگ و یک میز کرسی مانند زینت‌بخش آن شدند.
مادران زیادی را می‌بینم که به همراه فرزندان خود در این بخش حضور دارند از احوال‌پرسی‌شان با یکدیگر متوجه شدم که سابقه حضور زیادی را در این خانه دارند و بین بچه‌ها هم رشته دوستی و محبت در جریان است، این نشان می‌دهد خانه کتابدار علاوه بر فعالیت در حوزه کتاب و کتابخوانی به شکل‌گیری دوستی و ارتباط عمیق بین بچه‌ها و مادران نیز کمک می‌کند.
به گفته مسئول این بخش ۱۲ هزار و ۷۰۰ کتاب در این بخش وجود دارد و بچه‌ها تا ۱۴ سال می‌توانند به این بخش مراجعه کنند. کتاب‌های این بخش با بررسی فهرست‌های شورای کتاب کودک، کانون پرورش فکری کودک و نوجوان، لاک‌پشت پرنده و انتشارات‌های مختلف توسط کتابداران این مجموعه انتخاب می‌شوند.
۱۲ هزار منبع در بخش بزرگسال وجود دارد
بخش دیگر این مجموعه برای بزرگسال تهیه شده است که تقریباً برای یک مجموعه کوچک با منابع محدود بسیار چشمگیر بود چراکه تقریباً از تمامی نویسندگان نام آشنای ایرانی و خارجی، ترجمه و تالیف‌های مختلف در این بخش وجود دارد. این بخش هم مجهز به چند میز مطالعه است که بزرگسالان می‌توانند از آن برای کتابخوانی استفاده کنند. همچنین کلاس‌ها و برنامه‌های جمع‌خوانی کتاب هم در این بخش برگزار می‌شود.
به گفته مسئول این بخش هم دارای ۱۲ هزار منبع کتاب است که بزرگسالان می‌توانند از آن استفاده کنند. نکته جالب توجه در این بخش سکوتی بود که تلاش شده بود به شکل خوبی برقرار باشد تا خوانندگان با دقت و آرامش بتوانند به مطالعه بپردازند.
در این بخش نیز که کتابخانه ادبیات کودک و رمان نام دارد، مجموعه‌سازی و منابع باتوجه به نیاز مخاطب ازسوی کتابداران این بخش فراهم می‌شود. در این بخش تلاش شده است برای مخاطب عام و خاص منبعی فراهم شود.
جرقه تاسیس خانه کتابدار چطور زده شد؟
از این بخش گذر کردیم تا با ملیحه پیشداد، بنیان‌گذار این مجموعه گپ‌وگفت داشته باشیم.
درباره انگیزه‌اش از تاسیس این مجموعه سوال کردم.
من در این خانه متولد شدم. از زمانی که خودم را شناختم کتاب جزو جدایی‌ناپذیر منزل‌مان بود. او از پدرش به عنوان الگویی برای کتابخوانی یاد می‌کند و می‌گوید: «از همان بچگی پدرم را به خاطر دارم که کتاب در دست داشت و به این ترتیب همیشه با کتاب مانوس بودم. همین امر سبب شد تا به ماهیت این خانه دست نزنم و تلاش کردم همواره کتاب در اولویت این خانه و محله باشد.»
هدف این مجموعه خدمت‌رسانی است و اگر جایی حس شود که این هزینه مانع از عضویت و حضور مخاطبان شود اولویت ما نبوده و نیست.
آشنایی با مشاغل مختلف در کنار کتابخوانی
کار تمام شده و زمان خروج از این مجموعه رسیده به هنگام خروج، تابلویی پر از عکس در راهرو توجه‌ام را جلب می‌کند. با دقت به آن نگاه می‌کنم. تصاویر مربوط به کارگاه «شهر، من کتابخانه» بود از مسئول مجموعه خواستم تا روایتی از عکس‌های این تابلو برایم بازگو کنند.
به گفته یکی از مسئولان مجموعه، بچه‌ها در فعالیت‌های از پیش برنامه‌ریزی شده سری به فروشگاه‌های خرید زدند تا با حضور مسئولان و والدین بتوانند به خرید اقدام کرده و به این ترتیب برای پولی که در دست دارند بتوانند برنامه‌ریزی کنند. همچنین در یکی دیگر از برنامه‌ها سری به یک کافی‌شاپ زدند و با حرفه‌های مربوط به این مجموعه آشنا شدند. در عکس دیگری بچه‌های مجموعه با حضور در یکی از فرهنگسراها در کنار سالمندان فعالیت‌های تفریحی انجام دادند.
به گفته مسئولان مجموعه کارگاه‌ها و فعالیت‌ها براساس نیاز و درخواست مخاطب برنامه‌ریزی می‌شوند. بسیاری از فعالیت‌ها هم به صورت ثابت برگزار می‌شوند. بسیاری از این فعالیت‌ها رایگان هستند وبا هزینه‌ی بسیار ناچیزی بابت عضویت در آن پرداخت می شود، مانندحلقه مطالعاتی و باشگاه فیلم کارگاه‌های این مجموعه نیز برای افرادی که عضو کتابخانه هستند با تخفیف ارائه می‌شود.
در طبقه همکف این ساختمان نیز فضای نسبتاً بزرگی قرار دارد که با فرش‌هایی که یاد خاطرات قدیم و خانه مادربزرگ‌ها را در دل زنده می‌کند پوشانده است. دور تا دور این فضا صندلی قرار دارد؛ اینجا همان سالنی است که از آن به عنوان محلی برای برگزاری کارگاه‌های مختلف مجموعه استفاده می‌شود. انتهای این قسمت حیاط کوچکی بود که بچه‌ها در آن مشغول سپری کردن یکی از فعالیت‌های جانبی خود یعنی کاشت گل و گیاه بودند؛ بچه‌ها در این بخش با دستان کوچک خود نهالی را در گلدان‌های رنگی می‌کاشتند و از صفر تا صد این مراحل را زیر نظر یکی از مربی‌های مجموعه آموزش می‌دیدند.
خانه‌کتاب برای تبلیغ خود به تابلوهای بزرگ و تبلیغات شهری و غیره نیازی ندارد؛ چراکه اهالی محل، طی این سال‌ها این مجموعه را به یکدیگر معرفی کردند و حالا هریک به سهم خود در موفقیت و پویایی و در ادامه مسیر ترویج کتاب و کتابخوانی به مسئولان آن کمک می‌کنند.
نظر شما