به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در سنندج، رئیس دانشگاه کردستان، در این مراسم با تأکید بر نقش بنیادین زبان و ادبیات کردی در حفظ هویت فرهنگی، گفت: ادبیات کردی پلی میان نسل‌هاست؛ وسیله‌ای برای استمرار هویت و حافظ اصالت این زبان. در دورانی که بسیاری از زبان‌ها در معرض فراموشی‌اند، خلق و ترجمه آثار کردی گامی برای صیانت از سرمایه‌های تمدن بشری است.
عادل سی‌وسه‌مرده، با اشاره به نقش نمادین ماموستا هه‌ژار در فرهنگ کردی افزود: هه‌ژار ستاره‌ای تابناک در تاریخ ادب کردی است؛ انسانی که با قامتی استوار در برابر فراموشی ایستاد و با یک قلم، هزاران جلوه آفرید. این جایزه نمادی از تلاش دانشگاه کردستان در مسیر حمایت علمی از زبان و ادبیات کردی است و مقدمه‌ای بر تداوم این مسیر خواهد بود.
جایزه‌ای فراتر از یک بزرگداشت شخصی
آرش زره‌تن لهونی، استاندار کردستان، نیز با اشاره به جایگاه ملی و منطقه‌ای ماموستا هه‌ژار اظهار کرد: او یکی از شخصیت‌های برجسته فرهنگ کرد است که فراتر از مرزها و جغرافیا، بخشی از سرمایه فرهنگی ایران به شمار می‌رود. جایزه قلم هه‌ژار، تنها تجلیل از یک فرد نیست بلکه ارج‌نهادن به تمام تلاشگران بی‌ادعای فرهنگ و زبان است.
استاندار کردستان تأکید کرد: این جایزه از مهم‌ترین رویدادهای حوزه ادبیات در مناطق کردنشین است. سنندج از دیرباز مرکز فرهنگ و هنر بوده و این رویداد فرصتی برای احیای دوباره آن نقش تاریخی است.
نگاه فرهنگی نظام به زبان کردی
حجت‌الاسلام عبدالرضا پورذهبی، نماینده ولی‌فقیه در کردستان، نیز در این مراسم گفت: برگزاری جایزه قلم هه‌ژار اقدامی تاکتیکی نیست بلکه مرام حاکمیت است. زبان و قومیت‌ها نماد انسانیت‌اند و زبان کردی نیز از این قاعده مستثنی نیست.
او با تأکید بر همزیستی زبان‌های فارسی و کردی افزود: ماموستا هه‌ژار و هیمن، پس از وقایع ۱۹۴۶، نه‌تنها به زبان کردی اعتبار بخشیدند، بلکه با ترجمه و نگارش به زبان فارسی نیز نشان دادند که جدایی‌طلب نبودند، بلکه دغدغه‌شان، انسانیت، فرهنگ و ادب بود.
گامی علمی برای ترویج زبان مادری
محمد دبیرمقدم، معاون علمی و پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این مراسم از پیشینه غنی زبان کردی گفت و اعلام کرد: رئیس دانشگاه علامه طباطبایی آمادگی خود را برای تأسیس رشته دکترای زبان‌شناسی با تکیه بر مطالعات کردی در قالب همکاری خواهرخواندگی با دانشگاه کردستان اعلام کرده است.
او افزود: زبان کردی با پیشینه‌ای کهن و گسترشی جغرافیایی، سرمایه‌ای چندوجهی است. چندزبانه بودن، از نظر شناختی یک امتیاز است و زبان مادری باید آموزش داده شود تا کودکان ما از توانایی‌های تحلیلی بیشتری بهره‌مند شوند.
دبیرمقدم، همچنین به سابقه پژوهش‌های زبان‌شناسی دانشگاه کردستان اشاره کرد و از تلاش‌های استادان و دانشجویان این حوزه برای حفظ زبان کردی قدردانی کرد.
تأکید بر اجرای اصول قانون اساسی
صلاح‌الدین آشتی، عضو شورای سیاست‌گذاری جایزه قلم هه‌ژار، نیز با اشاره به اصل ۱۵ قانون اساسی، گفت: حق آموزش زبان مادری در مدارس امری قانونی است که باید اجرایی شود. زبان فارسی زبان ملی ماست، اما نباید زبان‌های دیگر به حاشیه رانده شوند. این جشنواره نشانگر گام مهم حاکمیت در احترام به زبان کردی است.
او با تجلیل از دانشگاه کردستان و مؤسسه کردستان‌شناسی به‌عنوان برگزارکنندگان این رویداد فرهنگی، ابراز امیدواری کرد که با تداوم چنین جشنواره‌هایی، افق روشنی پیش روی زبان و ادب کردی گشوده شود.
بر اساس رای هیات داوران، در بخش رمان، «که‌وتنی ئاسمانه‌کان» (سقوط آسمان‌ها) اثر جبار جمال غریب از اربیل عراق، در بخش تاریخ، «بووژانه‌وی کورد» (ظهور کرد) اثر اسماعیل شمس، در فلسفه، «کوی به‌رهه‌مه‌کان» (کوچه آثار) محمد کمال از استرالیا، در نقد ادبی و سبک شناسی، کتاب «ته‌شه‌یین نه زمی» (انفجار نظمی) اثر عبدالرحمن ئاداک، در بخش فرهنگ عمومی، «فه‌رهه‌نگی زاره‌کی موکریان» (فرهنگ لغت موکریانی) اثر صلاح الدین پایانیانی از مهاباد و در بخش مردم شناسی، کتاب «فرهنگ قومی شهرها و روستاهای خراسان شمالی» اثر علی رحمتی از بجنورد برگزیده شدند.
به برگزیدگان علاوه بر تندیس جایزه قلم هه‌ژار، ۲ میلیارد ریال هم به صورت نقدی اهدا شد.
همچنین در این مراسم، به ۳۲ اثر شایسته تقدیر هم تندیس و هر کدام ۲۵۰ میلیون ریال جایزه نقدی اهدا شد.
یاد و نام هه‌ژار، درخشان در تاریخ ادب ایران
ماموستا عبدالرحمان شرفکندی، متخلص به هه‌ژار، در سال ۱۳۰۰ در روستای شرفکند میان مهاباد و بوکان چشم به جهان گشود. وی پس از سال‌ها دوری از وطن، در سال ۱۳۵۴ به ایران بازگشت و به‌عنوان پژوهشگر در دانشگاه تهران فعالیت‌های علمی و ادبی خود را ادامه داد. ترجمه پنج‌جلدی «قانون در طب» ابن‌سینا از آثار او به زبان فارسی است. اگرچه در سطح ملی بیشتر به‌عنوان مترجم شناخته می‌شود، اما در کردستان او را به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاعران معاصر کردی می‌شناسند. هه‌ژار در اسفند ۱۳۶۹ دار فانی را وداع گفت.
نخستین دوره جایزه قلم هه‌ژار با دریافت ۹۴۱ اثر در ۱۵ حوزه مختلف به کار خود پایان داد.
نظر شما