به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مجموعه «سرگذشت اجتماعی اشیا» که به تازگی از سوی نشر اگر در چهار مجلد روانه بازار نشر شده، در پی فهم تاریخ معاصر ایران از خلال اشیا است. اشیا صرفا چیزهای ساده، دورانداختنی و بی هویت نیستند و می توانند روابط اجتماعی را تحت تأثیر قرار دهند. آنها می توانند در تکوین تاریخ اجتماعی ما انسانها سهیم باشند.

در این مجموعه نشان داده می شود که چگونه مدرنیته را می توان از خلال اشیایی چون تقویم ،خزینه، توالت و رژلب درک کرد. مخاطبان چنین کتابهایی تنها پژوهشگران و دانشجویان نیستند بلکه چنان ساده قابل فهم نوشته شده اند که عموم مردم بتوانند از آن بهره ببرند.

عباس کاظمی مجموعه «سرگذشت اجتماعی اشیا» گفت: اشیایی که در اطراف ما هستند برای ما آشنا هستند و معمولا انقدر به ما نزدیک هستند که آنها را نمی‌بینیم و دچار نابینایی مضاعف می‌شویم. گاهی این اشیا خراب می‌شوند و از شکل می‌افتند ولی ما متوجه نمی‌شویم مگر اینکه یک نفر که از آن شی دور است از بیرون ببیند و بگوید شکل آن شی عوض شده است.
 
او ادامه داد: این اشیا حتی زمانی که دور انداخته می‌شوند، به انباری می‌روند، حتی وقتی به زباله‌ها می‌روند یا وقتی به طبیعت می‌روند دست از سر ما بر نمی‌دارند و ما نمی‌دانیم با اینها چه کنیم و هرکجا که می‌روند برای ما مساله ایجاد می‌کنند و همیشه هم در زندگی برای ما اهمیت داشتند.
 
او با اشاره به اینکه در دهه 70 و 80 میلادی اشیا اهمیت مضاعفی در زندگی ما پیدا کردند اظهار کرد: دنیل میلر سال 98 کتابی می‌نویسد با نام «مقدمه‌ای بر فرهنگ مادی» در آنجا توضیح می‌دهد که اشیا بخشی از جامعه پذیری زندگی ما شده‌اند و ما اگر بخواهیم فرزاندنمان و خانواده را جامعه‌پذیر کینم با اشیا این اتفاق می‌افتد. این اشیا به تعبیر دنیل میلر بخشی از جهان در حال ساخت ما هستند.
 
 کاظمی بیان کرد: یک چیز دیگری که در این سیر مطالعات برای ما مهم بودند این بود که اشیا به ما زاویه دیدی می‌دهند که ممکن است به شکل عادی درگیر آن زاویه دید نشویم و قرار است در این مجموعه‌ کتاب‌ها از این اشیا که برای ما فوق‌العاده آشنا هستند، آشنایی زدایی کنیم و اهمیت این اشیا را نشان دهیم. در این مجموعه کتاب‌ها قرار است این اشیا را از زاویه دیگری ببینیم که صرف یک دستشویی، مبل، رژ لب، قابلمه، فرش و... صرفا یک ابزار قابل استفاده برای من انسانی که در این دهه ساخته شده نیست. بلکه اینها شکل زندگی ما را تغییر داده‌اند.

او افزود: انسان‌های پیش از ما از این اشیا به این شکل استفاده نمی‌کردند و این تغییرات انقدر تدریجی بود که ما متوجه حضور این اشیا و تغییراتی که بر زندگی ما گذاشتند نشدیم. ما یادمان رفته که انسان‌ها در گذشته نه تلفن و نه موبایل داشتند. پس چگونه باهم در ارتباط بودند و خبرها می‌رسید؟ امروز بدون موبایل نمی‌توانیم زندگی کنیم.
 
او گفت: اشیا در زمانه ما به گونه‌ای مدرنیته فرهنگی زمانه خودشان را به ما نشان می‌دهند. اگر ما بخواهیم بدانیم که مدرنیته ایرانی چگونه تجلی پیدا کرده از طریق اشیا می‌توانیم به آن بپردازیم. چیزی که مورخان بویژه در ایران کمتر به آن پرداخته‌اند و اگر باستان شناسان و مردم شناسان به آن پرداخته‌اند از این زاویه به آن نپرداخته‌اند که تکوین زندگی اجتماعی انسان چگونه از قبل اشیا ممکن شد.

عضو هیات علمی پژوهشگاه مطالعات فرهنگی، اجتماعی و تمدنی تاکید کرد: علوم اجتماعی قرار است شیوه دیدن ما را عوض کند و شیوه دیدن ما هم قرار است شیوه زیستن ما را عوض کند. هدف ما این است که یک شیوه دیدن متفاوتی از جهان اطراف به دست بدهیم.

او با بیان اینکه باید علوم اجتماعی را برای مردم خواندنی و شنیدنی کنیم تاکید کرد: اصرار ما این بود که کتاب‌ها جوری نوشته شوند که مردم آنها را بخوانند نه اینکه دانشجو آن را بخواند و امتحان بدهد و تمام شود. بنابراین پژوهش برای ما به معنی این است که به گونه‌ای باشد که در خانه‌ها و خیابان‌ها زیسته شود و امیدوارم کارهایی از این دست این را ممکن کند.
 
کاظمی ادامه داد: میچل کتابی دارد تحت عنوان «تصویر از ما چه می‌خواهد؟» او می‌گوید اشیا جان و حیات دارند و می‌توانند مطالبات ما و حس‌های ما را تغییر دهند و مطالبات خود را بر ما سوار کنند. اینکه تصاویر از ما چه می‌خواهند، میچل می‌گوید خود ما را می‌خواهند و به تعبیر آلتوسری ما را صدا می‌کنند و فرا می‌خوانند. اشیا از ما چه می‌خواهند؟ اشیا زندگی ما را می‌خواهند همه چیز ما را و نه فقط ذهن ما رامی‌خواهند عوض کنند. فیزیک ما را، جسم، میل و طلب ما را می‌خواهند عوض کنند.
 
او افزود: ما در آن‌چیزی که امروز رخ داده و آن چیزی که در حال تجربه آن هستیم نقش شبکه‌های اجتماعی را دست کم می‌گیریم درحالیکه بدون عاملیت اشیا، بدون عاملیت شلوار جین، ویدئو، ماهواره، نوار کاست، کتانی‌ها و ... مگر می‌شد که شیوه زیست ما بدین شیوه‌ای که اکنون هست، باشد؟
 
این جامعه شناس با بیان اینکه اشیا در کانتکست‌های تاریخی-اجتماعی متفاوت عمل می‌کنند و در جوامع سرکوبگر اشیای رهایی بخشی به کمک بشر می‌آیند گفت: چه نان باگت باشد، چه یک موبایل باشد، و چه... نجات بخش هستند. تاریخ اجتماعی اشیا فراتر از بیوگرافی اشیاست و ما تلاش می‌کنیم فراتر از بیوگرافی اشیا برویم که صرفا درباره تاریخچه زندگی یک شی حرف نزنیم. ما از تاریخ اجتماعی و تاریخ انتفادی اشیا حرف می‌زنیم نه فقط از اشیا.
 
کاظمی ضمن اشاره به این موضوع که عاملیتی که اشیا در زندگی دارند که گاهی جلوی ما می‌ایستند، گاهی در کنار ما رژه می‌روند،گاهی پشت سر ما قرار می‌گیرند و گاهی نقش پیشرو و انقلابی را بازی می‌کنند، عنوان کرد: حرف زدن از تاریخ اجتماعی- فرهنگی و از تاریخ انتقادی- اجتماعی - فرهنگی اشیا به ما نشان می‌دهد مطالعه اشیا نه تنها خلاقیت‌ها و نگرش‌های انتقادی را در ما زنده می‌کند بلکه به ما نشان می‌دهد چگونه می‌توانیم تاریخ را به شیوه انتقادی بخوانیم و مطالعه سرگذشت اشیا به این شیوه به تعبیری هم سرگذشت ماست و هم سرگذشت خود اشیا مستقل از ماست.
 
او در انتها گفت: هدف این مجموعه کتاب‌ها این بوده که دریچه‌ای برای مطالعات میان رشته‌ای باز کنند. از باستان شناسی گرفته تا تاریخ، علوم سیاسی، مطالعات فرهنگی تا انسان شناسی و هرچه که اسمش مطالعات میان رشته‌ای است، می‌تواند برای ما دریچه‌ای به گذشته مدرن ایرانی باز کند تا ببینیم نیاکان ما چه مسیرهایی را طی کرده‌اند که ما به اینجا رسیده‌ایم و ما چه مسیرهایی را باید طی کنیم تا کمک کند تخیل جامعه شناختی را در بین مردم تقویت کند.