جمعه ۱۲ خرداد ۱۴۰۲ - ۰۹:۲۷
بسیاری مشکلات دوران سالمندی ریشه در بدتعاملی شناخت و هیجان دوره‌های قبل زندگی دارد

با توجه به روند افزایش جمعیت کشور در 4-5 دهه گذشته به سادگی انتظار می‌رود که جمعیت بالایی که دوره بزرگسالی خود را اکنون در حال طی کردن هستند، در دو سه دهه دیگر جمعیت بزرگ سالمندان کشور را تشکیل خواهند داد. کتاب با مطرح کردن بسیاری مشکلات دوران سالمندی که ریشه در بدتعاملی شناخت و هیجان در دوره‌های قبل زندگی دارد، توجه ویژه‌ای به دوره بزرگسالی می‌‌کند و اهمیت آن را با نگاه پیشگیرانه گوشزد می‌کند.

زهرا طبیبی مترجم کتاب «یکپارچه سازی هیجانات و شناخت در طول عمر» نوشته گیزلا لابووی-وی یف که به تازگی از سوی انتشارات ارجمند منتشر شده در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب‌ایران(ایبنا) درباره‌این اثر توضیح داد: از دیرباز، دو مفهوم شناخت و هیجان به عنوان دو وجه وجودی انسان مورد توجه دانشمندان فلسفه و روانشناس بوده است. شناخت معمولا به عنوان ظرفیت/ظرف و هیجان به عنوان نیرو، انرژی معرفی می‌شود نگاه نسبت به‌این دو وجه در طول تاریخ مطالعه انسان دست خوش دگرگونی‌های گسترده‌ای بوده است. در برهه‌ای از زمان نگاه ویژه‌ای به ظرفیت شناختی می‌شد و هیجان به عنوان نیروی بازدارنده رشد ظرفیت شناختی در نظر گرفته می‌شده است.

وی ادامه داد: در زمان‌های اخیر، عکس‌این‌ایده قوت گرفته و به هیجان به مثابه نیرو و انرژی در نظر گرفته می‌شود که ظرفیت شناخت را به راه می‌اندازد و باعث رشد و گسترش آن می‌شود در نگاه اول همه هم و غم فلاسفه و دانشمندان در سرکوبی هیجانات بوده است. در نگاه دوم به هیجانات بهاء داده شده و نقش پراهمیت آن در رشد تفکر انسان مورد توجه قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه نگارنده کتاب یکپارچه سازی شناخت و هیجان در طول عمر، با بیانی بسیار ساده، شیوا و منسجم و دلچسب چگونگی انفصال و اتصال دو مفهوم شناخت و هیجان را از دو وجه تاریخی و تحولی توضیح می‌دهد بیان کرد: در سیر تاریخ، به چه دلایلی دو وجه وجودی انسان یعنی شناخت و هیجان از هم تفکیک و یکی (هیجان) قربانی دیگری (شناخت) شد. در‌این سیر تاریخی، چه وقایعی بر‌این تفکیک تشکیک وارد کرد و در پی آن چگونه توجه‌ها به بررسی نیرو و انرژی هیجان معطوف شد. از لحاظ تحولی‌این دو وجه وجودی انسان یعنی شناخت و هیجان در سال‌های اول زندگی چگونه با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند، و‌این ارتباط چگونه به تعامل سازنده در سال‌های میانی زندگی گسترش می‌یابد و در نهایت چگونه در دهه‌های آخر عمر با یکدیگر درهم آمیخته می‌شوند.   


طبیبی افزود: کتاب به زبان ساده‌ای نوشته شده و از حجم مطلوبی برخوردار است. همچنین دید جدیدی به موضوعات قدیمی‌ ارائه می‌دهد. با این وجود کتاب در شکل و محتوای فعلی برای عموم مردم چندان قابل استفاده نیست. اما کتاب با ارائه مثال‌‌های واقعی سعی در جذاب‌‌کردن بحث چگونگی یکپارچه شدن دو ظرف شناخت و هیجان با نگاه تاریخی و طول عمری دارد. به همین دلیل، احتمال می‌رود توسط کتاب‌‌خوان‌‌های علاقه‌‌مند به سؤالات و اطلاعات مربوط به تحول عاطفی در طول مراحل مختلف زندگی نیز خوانده شود.

این مترجم گفت: این کتاب به طور خاص برای متخصصین و دانشجویان رشته‌های تحصیلی روانشناسی، علوم تربیتی و علوم شناختی در  دوره‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و تمامی‌ متخصصان حوزه‌های رفتاری یا زیست شناختی علاقمند به مباحث تحول در طول عمر اعم از متخصصین در حوزه کودک، نوجوان، بزرگسال و سالمند مفید خواهد بود.

او در ادامه با اشاره به دو رویکرد اصلی کتاب به موضوع آن عنوان کرد: یکی نگاه مثبت گراست و دیگری نگاه آسیب شناختی است؛ کتاب به طور کل نگاه مثبت گرا دارد از ‌این جهت که نشان می‌دهد مسیر رشد دو ظرف وجودی انسان یعنی شناخت و هیجان چگونه است. در هر گروه سنی افراد از لحاظ شناختی و هیجانی و ارتباط ‌این دو باهم از چه ویژگی‌هایی برخوردارند و به زبان ساده در‌این زمینه چه انتظاراتی از هر گروه سنی می‌توان داشت. بنابراین با عمومی‌سازی ‌این دانش به افراد در شناخت کاملتر خود کمک کرد.

به گفته این مترجم، علاوه بر‌این، کتاب به رشد نرمال دو وجه وجودی انسان یعنی شناخت و هیجان می‌پردازد و در هر دوره سنی تلاش می‌کند مشکلاتی که ممکن است در نتیجه بدتعاملی‌ این دو وجه به وجود آید را بیان کند. از‌این جهت بسیار ضروری است که چنین مباحثی در سطح جامعه مطرح شوند. یعنی مردم باید آگاه شوند که اولا در هر دوره سنی هیجانات و شناخت چگونه با همدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و از افراد در یک گروه سنی چه ویژگی‌های عاطفی و فکری انتظار می‌رود، دوم‌ اینکه در هر گروه سنی چه مشکلات رفتاری و روانی بیشتر عمومیت دارد و‌ این مشکلات چگونه بر اثر بدتعاملی هیجان و شناخت به وجود می‌آیند. بدتعاملی که ممکن است  حاصل یکی از عوامل زیستی، فردی، اجتماعی و فرهنگی یا مجموعه‌ای از‌این عوامل باشد. برای ارتقاء بیشتر کیفیت زندگی و سلامت روان و پیشگیری از بسیاری از مشکلات رفتاری و روانی بطور موثرتری، انتشار چنین دانشی در سطح جامعه کمک کننده خواهد بود.
 
طبیبی درباره ادبیات این حوزه بیان کرد: کتاب در حوزه رشد و تحول به میزان نسبتا مطلوبی در کشور نوشته یا ترجمه شده است. البته برخی از‌ا ین کتاب‌ها خیلی قدیمی‌ هستند که صرفا با تکرار چاپ آنها در دهه‌ها، در شمار کتاب‌های رشد و تحول قرار می‌گیرند. با توجه به رشد سریع علم در‌این زمینه، عرضه کتاب‌ها با رویکردهای جدید یک ضرورت است. وجه متمایز کتاب حاضر نگاه متفاوت، یکپارچه، متمرکز و در عین حال گسترده (طول عمری) آن به موضوع تعامل شناخت و هیجان است.
 
او در پایان گفت: نکته دیگر‌این است که با توجه به روند افزایش جمعیت کشور در 4-5 دهه گذشته به سادگی انتظار می‌رود که جمعیت بالایی که دوره بزرگسالی خود را اکنون در حال طی کردن هستند، در دو سه دهه دیگر جمعیت بزرگ سالمندان کشور را تشکیل خواهند داد. کتاب با مطرح کردن بسیاری مشکلات دوران سالمندی که ریشه در بدتعاملی شناخت و هیجان در دوره‌های قبل زندگی دارد، توجه ویژه‌ای به دوره بزرگسالی می‌‌کند و اهمیت آن را با نگاه پیشگیرانه گوشزد می‌کند. بنابراین برای داشتن سالمندان با سلامت روان از هم اکنون باید سیاست‌گذاری‌های به سمت برنامه‌های پیشگیرانه مناسب برای دوره‌های بزرگسالی و سالمندی حرکت کند و کتاب می‌تواند در‌این زمینه هم موثر باشد. 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها