مرتضی ثابت‌قدم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، درباره تمرکز بودجه‌های حمایتی در تهران گفت: به دلیل مسائل کلی که در کشور وجود دارد، متأسفانه بسیاری از بودجه‌های حمایتی برای برگزاری رویدادهای فرهنگی فقط به تهران اختصاص می‌یابد و در تهران حمایت‌ها گسترده است. تمام ارکان برای برگزاری نمایشگاه کتاب پای کار می‌آیند؛ اما در خارج از تهران این مسئله پررنگ نیست و خیلی از مسئولان استان‌ها اقدامات شایسته را برای چنین رویداد فرهنگی انجام نمی‌دهند یا اصلا ایده‌ای برای این کار ندارند. مگر اینکه مجبور باشند یا تحت شرایطی کارهایی را انجام دهند.
حوزه فرهنگ باید بتواند روی پای خودش بایستد
ثابت‌قدم ضمن بیان مقدمه‌ای گفت: حوزه فرهنگ که تولیدات فرهنگی دارد، باید در حوزه اقتصاد نشر نیز راهکاری داشته باشد تا بتواند تولیداتش را عرضه کند و روی پای خودش بایستد. مثل این چهل و چند سال گذشته، به‌ویژه الان که شرایط اقتصادی حاکم بر کشور مطلوب نیست و بسیاری از بودجه‌های فرهنگی قطع شده است، حوزه فرهنگ را نمی‌شود با یارانه اداره کنیم و اگر برنامه جدیدی در دستور کار ناشران و متوالیان امور فرهنگی نباشد، حوزه نشر و فرهنگ رو به اضمحلال خواهد رفت؛ زیرا طی مدت طولانی این حوزه با انواع حمایت‌ها مانند یارانه کاغذ و خریدهای وزارتخانه و نمایشگاه‌های مجانی برای ناشران اداره شده؛ در نتیجه امروز این حوزه بسیار آسیب‌پذیر شده و نداشتن راهکارهای جدید برای برون‌رفت از شرایط سابق موجب ورشکستگی و تعطیلی کسب و کار فعالان این حوزه خواهد شد.
این ناشر اصفهانی با اشاره به تأسیس اولین انجمن صنعت نشر کشور، دلیل راه‌اندازی چنین انجمنی را اینطور بیان کرد: امسال با ناشران اصفهانی به این نتیجه رسیدیم که اگر بخواهیم ادامه حیات دهیم، باید تعریف جدیدی از نشر و حوزه فرهنگ ارائه کنیم که این تعریف ما منجر به طرح بحث صنعت نشر شد. به دنبال این بحث، انجمنی را در اتاق بازرگانی تأسیس کردیم به نام انجمن صنعت نشر استان اصفهان که اکنون مجوز گرفته و ثبت شده و در حال فعالیت است.
عرضه تولیدات نشر در قالب صنعت
ثابت‌قدم ادامه داد: به این صورت حوزه فرهنگی را که تولید فرهنگی دارد در کنار سایر صنایع که در اتاق بازرگانی هستند قرار دادیم و این حوزه هم مانند دیگر صنایع که تولیداتشان را به بازار عرضه می‌کنند، تولیداتش را در قالب صنعت نشر عرضه می‌کند.
وی ادامه داد: این تعریف بیان‌کننده این است که ما از این به بعد باید به فکر اقتصاد نشر باشیم. کار فرهنگی بدون بازخورد اقتصادی آن هم در موقعیتی که یارانه و حمایت‌های دولت روز به روز دارد کمرنگ می‌شود، نتیجه‌ای ندارد و چاره‌ای نداریم جز اینکه با این رویکرد جدید وارد این حوزه شویم.
عضو انجمن صنعت نشر بیان کرد: ما با فرض صنعت بودن حوزه نشر، از این به بعد به بهینه‌سازی تولیدات قابل عرضه فکر می‌کنیم و اینکه این تولیدات نهایتا منجر به گردش مالی برای تولیدکننده و ناشرش شود. به همین دلیل این قدم و فعالیت را بسیار مثبت می‌دانم. اما به دلیل اینکه این سال‌ها تفکر حاکم بر حوزه فرهنگ تفکر یارانه‌ای و حمایتی بوده، هم برای ناشران و هم برای مسئولان باید جا بیفتد که باید در حوزه صنعت شدن نشر جوری رفتار کنیم که خودش از پس کار خودش بربیاید و نیازی به یارانه و حمایت نداشته باشد.
تلاش برای پیوند بین حوزه فرهنگ و صنایع اصفهان
او با اشاره به جایگاه رفیع اصفهان در صنعت کشور گفت: اصفهان یکی از مهم‌ترین استان‌های صنعتی کشور است و بیش از 200هزار نیروی شاغل در بخش صنعت معدن و تجارت دارد و بسیاری از کارخانه‌های مهم کشور همچون ذوب‌آهن و فولاد در اصفهان مستقرند. اگر بتوانیم پیوند بین حوزه فرهنگ و پرسنل شاغل در این شرکت‌ها را سامان دهیم، شاید بتوانیم یکی از مهم‌ترین گام‌ها را برای توسعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی به عنوان مهم‌ترین خروجی این صنعت برداریم.
ثابت‌قدم افزود: اگر بهترین کالا را هم در هر بخشی تولید کنیم، ولی نتوانیم جاذبه‌هایی داشته باشیم یا جامعه مخاطب از تولید استقبال نکند، قطعا برای آن صنعت شکست خواهد بود. یکی از معضلات ما این است که در جامعه‌مان اقبال به کتاب و مطالعه بسیار کمرنگ است و برای اینکه کتاب در سبد کالای مردم باشد، فرهنگ‌سازی نشده است. اگر این مسئله را ساماندهی نکنیم، دچار ورشکستگی در فرهنگ و حتی در صنعت نشر می‌شویم.
این فعال عرصه نشر با اشاره به راهکار پیشنهادی‌اش برای جلوگیری از این مسئله بیان کرد: باید بتوانیم زمینه‌های لازم را برای ارتقای سطح آگاهی و مطالعه کارکنان همان شرکت‌ها فراهم کنیم و آنها از تولیدات فرهنگی استان استفاده کنند و باید برای سهولت دسترسی به تولیدات ناشران سایر استان‌ها برنامه‌ریزی کنیم. این گام بسیار موثری است که بدون چشمداشت به حمایت‌های دولت، از بدنه صنعت و کارکنان و شاغلان این بخش بهره بگیریم و فرهنگ کتاب و مطالعه را توسعه دهیم و به چرخه اقتصادی نشر رونق ببخشیم.
وی ادامه داد: ما باید در اتاق بازرگانی و در جمع بسیاری از شرکت‌های بزرگ این ایده را پرورش دهیم تا بتوانیم دستاوردهای خوبی برای رونق بخشیدن به کتاب و مطالعه داشته باشیم.
به‌دنبال برگزاری نمایشگاه کتاب اصفهان هستیم
ثابت‌قدم ضمن بیان این مطلب که این انجمن در صدد است بعد از چهار سال رکود نمایشگاه کتاب اصفهان، امسال نمایشگاه را برگزار کند، عنوان کرد: این انجمن در حالی تأسیس شد که بسیاری از ارکان حکومت، نشر را یک حوزه خدماتی می‌دانستند و هنوز هم هستند کسانی که می‌گویند شما مثل دفاتر خدمات فنی جزو رسته‌های خدماتی هستید. ما تلاش کردیم تا این موضوع جا بیفتد که نویسندگان با خلق یک اثر تولید فکری کرده‌اند.
عضو انجمن صنعت نشر اصفهان با اشاره به اینکه تولید شامل تولید محتوا و فکر و محصول است، گفت: شاید تمرکز مسئولان بیشتر بر تولید و توزیع محصول صنعتی و کشاورزی باشد؛ در حالی که وقتی نویسندگان و مترجمان با نگرش و فکرشان در حوزه‌های مختلف یک اثر جدید در قالب کتاب تولید می‌کنند، این ارزشش کمتر از تولید فولاد نیست.
وی ادامه داد: اگر تولیدات را طبقه‌بندی کنیم، تولید فکر و محتوا مهم‌ترین تولید در هر جامعه‌ای است و باید به آن به عنوان یک بخش پیشرو نگریسته شود. اگر اندیشه و فکر و تئوری نباشد، خیلی از صنایع و تولیدات دیگر دچار ایستایی می‌شوند. نوآوری‌ها بر اساس اندیشه‌ها شکل می‌گیرند و تبدیل ایده‌ها به محتوا و تولید کتاب به‌عنوان خروجی نهایی شکل می‌گیرد و در جامعه نشر می‌یابد. ادعای ما این است که حوزه نشر اتفاقا بزرگ‌ترین تولیدکننده و مهم‌ترین است و نسبت به تولیدات یکنواخت و بی‌تغییر سایر محصولات می‌تواند مدام تنوع و خلاقیت داشته باشد.
سه‌شنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۲ - ۱۰:۴۲
نظر شما