به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست نقد و بررسی کتاب «انقلاب اسلامی‌ و مبانی بازتولید آن» نوشته عماد افروغ با سخنرانی پرویز امینی زمان عصر روز گذشته در کتابخانه مرکزی پارک شهر برگزار شد.

امینی زمان در ابتدای این نشست با بیان اینکه تئوری راهنمای عمل حکمرانی است گفت: تئوری امکان سیاست‌گذاری و برنامه ریزی برای حکومت‌ها را فراهم می‌کند. طی تاریخ فیلسوفان و متفکرانی هستند که زیر چتر لیبرالیسم فکر می‌کنند. برخی از آنها لیبرال‌های برابری خواه هست و می‌گویند نابرابری‌ها به شرطی در جامعه موجه هست که از دل فرصت‌های برابر اجتماعی برای همگان ایجاد شده باشد و نهاد آموزش مهمترین نهادی است که این فرصت را ایجاد می‌کند. در کشورهای لیبرال یا نهاد آموزشی خصوصی نمی‌شود یا اگر خصوصی شود آخرین جاست اما جمهوری اسلامی‌از دهه 60 به بعد نخستین جاهایی را که برای خصوصی سازی در نظر گرفت آموزش و پرورش بود.

او کم شدن مدارس دولتی در ایران را نتیجه نفهمیدن تئوری دانست و بیان کرد: ما بیشترین خلا تئوری در حکمرانی جمهوری اسلامی‌ را داریم. در کشور ما سیاست‌های اصل 44 نتوانسته به خوبی اجرا شود چون به هیچ تئوری وصل نیست و وقتی تئوری وجود ندارد نمی‌توان بر اساس آن سیاست گذاری و برنامه ریزی کرد.

عضو هیات علمی دانشگاه شاهد با تاکید براینکه تئوری امر لوکس و انتزاعی نیست و راهنمای عمل است عنوان کرد: تئوری می‌گوید اگر مساله ات نابرابری است باید کجا بایستی. قوی ترین نهاد برای حل نابرابری‌ها آموزش و پرورش است و متاسفانه ما درست همین نقطه را رها کردیم و به همین دلیل شکست خوردیم. آموزش و پرورش در ایران شکست خورده است. پس جمهوری اسلامی‌تا مساله تئوری را حل نکند به نتیجه نمی‌رسد.

امینی برخی از مولفه‌های لازم برای حکمرانی مطلوب را برشمرد و گفت: نخستین مساله بازاندیشی است که باید متناسب با تحولات اجتماعی باشد. ما نیاز به بازاندیشی‌های مکرر داریم و کتاب «انقلاب اسلامی‌ و مبانی بازتولید آن» به این موضوع توجه کرده و آن را یک لازمه دانسته است. با توجه به اینکه متن کتاب در دهه 80 نوشته شده و تحولات داخلی و خارجی در ایران نیازمند است نویسنده کتاب بر اساس مسایل امروزی بازاندیشی مجدد داشته باشد. امروز جامعه ما از نظر سبک زندگی متکثر شده است و باید ببینیم با این تکثر چه باید کرد؟ 

 این مدرس دانشگاه با بیان اینکه سازمان حکمرانی نمی‌تواند از عمومیت نمایندگی نکند افزود: چون می‌گوید بر اساس نظام مردم سالاری انسان‌ها دارای یک سرنوشت جمعی هستند و باید به شکل برابر در این تکوین سرنوشت جمعی مشارکت کنند، ساختار سیاسی باید به گونه ای رفتار کند که از این عمومیت نمایندگی کند. امروز این تکثر وجود ندارد و باید سازمان حکمرانی مان  بر اساس عمومیت باز اندیشی کند.

عضو هیات علمی دانشگاه شاهد با اشاره به مساله روش شناسی در کتاب بیان کرد: افروغ در کتاب «انقلاب اسلامی‌ و مبانی بازتولید آن» معتقد است هر بازاندیشی تئوریک نیازمند یک روش شناسی است. پارادایم‌های مختلفی برای مواجهه با عوالم اجتماعی است و بر خلاف اینکه در آموزش و پرورش ما گفته می‌شود علم یک تعریف مشخص دارد اما علم پارادایم‌های متفاوتی دارد و بر اساس آن نحوه مواجهه با عوالم اجتماعی متفاوت است که نویسنده در کتاب به این پارادایم‌ها اشاره کرده است.

امینی زمان در ادامه به استقلال اندیشی افروغ در کتاب اشاره کرد و گفت: او می‌گوید همه جا مقلد بودن خوب نیست و باید استقلال اندیشی داشته باشیم. در علوم انسانی انباشتی از نظریه‌ها و رهیافت‌ها وجود دارد و مهم است شما چطور می‌توانید با این میزان تفکر و اندیشه مواجهه داشته باشید.از سوی دیگر جامعیت اندیشی نیز مهم است ما باید بین مسایل اجتماعی دنیای جدید به جامعیت توجه کنیم و در نظر داشته باشیم که مسایل ما چیست که در در حکمرانی ما تئوری شکل نمی‌گیرد. مهمترین مساله در حکمرانی ما همواره عدالت بوده اما چرا عدالت شکل نمی‌گیرد؟

او افزود: در جهان لیبرال تمام امور پژوهشی یک رویکرد دارد. اما در عالم اسلام سه متفکر دینی نداریم که روی یک مساله متمرکز داشته باشند. چرا ما این گسست تاریخی را داریم چون با رکود فکری مواجه شدیم. ما نیازمند عقل و آزادی برای جامع اندیشی در امور هستیم. باید حرف‌های زیادی زده شود تا از بین آن حرف‌های درست در بیاید. 

امینی زمان با بیان اینکه حوزه  و سازمان فقهی ما در حوزه تفکر گشودگی لازم برای باز اندیشی ندارد گفت: سرمایه داری ساختاری پپیچیده و اصولی دارد اما فکر ما برای ورود به این عرصه‌ها ساده انگارانه است. ادعای ما بزرگ است اما اهتماممان نسبت به این ادعا را ساده گرفتیم.

او با بیان اینکه کتاب «انقلاب اسلامی‌ و مبانی بازتولید آن» نقاط عزیمت را شناخته افزود: ما متفکرانی در سطح جهانی داریم که هنوز فکر می‌کنند با آزادی و برابری چه کنند  و کدام یک بر دیگری اولویت داشته باشد آن وقت ما مفاهیم دیگری چون معنویت، پیشرفت و ... هم به آن اضافه کردیم. مسایلی که دکتر افروغ در کتاب گفته نقطه عزیمتی برای ماست اما مدام باید درباره مسایل حکمرانی به صورت میان مدت و کوتاه مدت باز اندیشی داشته باشیم می‌توانیم یک شبه حکمرانی را خارج کنیم اما ساختن آن کار یک شبه نیست و راه حل‌های میان مدت و درازمدت دارد که نیازمند مبانی تئوریک است.

عضو هیات علمی دانشگاه شاهد ادامه داد: کتاب تنبیه الامة و تنزیه الملة نوشته مرحوم نائینی یکی از مهمترین آثار ما در دوره مشروطه است اما بالای 95 درصد جامعه دانشگاهی ما این کتاب را نخواندند و آن تفکر در جامعه ما استمرار نیافته است. اندیشه سیاسی در طول تاریخ خودش ایده‌هایی را به صحنه آورده که در مواجهه با شرایط اجتماعی روز باز اندیشی، بازسازی و سنجش شدند. ایده مردم سالاری دینی هم خارج از این نیست. این ایده متناسب با ساختارش اگر نتواند در نتایج ایده‌هایش را محقق کند هزاران استدلال هم به نفعش بیاورید مشکل حل نخواهد شد. ما 400 سال تنبلی و تعطیلی تفکر داشتیم حالا باید دید با این شرایط چطور می‌خواهیم تمدن سازی کنیم.

نویسنده کتاب «جامعه‌شناسی 22 خرداد» با تاکید بر کارامدی در حکمرانی گفت: سرمایه داری دوام آورده چون توانسته نیازهای عمومی‌ را برطرف کند. حکمرانی ما نیز باید به گونه ای باشد که بتوانیم نیازهای عمومی‌ را برطرف کنیم در غیر این صورت صرف سخن گفتن سودی ندارد.