دوشنبه ۱ اسفند ۱۴۰۱ - ۱۵:۳۸
استفاده فراوان از آرایه‌های ادبی و شعر، «مهربان‌تر از مرگ» را دلنشین‌ کرده است

الهام باقری، نویسنده و مترجم، در نشست نقد و بررسی رمان «مهربان‌تر از مرگ» تاکید کرد که یکی از محاسن اصلی این اثر استفاده به‌وفور از اشعار زیبا و آرایه‌های ادبی بویژه تشخیص است.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، الهام باقری در این نشست که امروز، یکم اسفند با حضور ناصر پروانی، نویسنده اثر در موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد، در سخنانی عنوان کرد: «مهربان‌تر از مرگ» که هفدهمین اثر ناصر پروانی به شمار می‌رود و در مدت یک سال به چاپ دوم رسیده، از دو منظر کتابی ارزشمند است. یکی از نظر زبانی که مختصات نویسنده- شاعری دارد و گویی پروانی شعر را محاوره کرده است. داستان آن عاشقانه است و تصویرسازی‌های عاطفی زیادی دارد.

این نویسنده با بیان اینکه اشعار موجود در رمان به مخاطب حس شاعرانگی می‌دهد، افزود: در این رمان با آرایه‌های ادبی فراوان بویژه تشخیص مواجه هستیم. پاییز، برگ، آیینه و میز صبحانه همه جان دارند و رمان دارای تشبیه‌های ناب، زبان شاعرانه و پارادوکس است. حس‌آمیزی و ایهام‌های زیبا و تکرارهای شاعرانه نیز به آن جذابیت خاصی داده است. نویسنده از واژه‌هایی از جمله «البته» و «اگرچه» که واژه‌هایی ساده هستند تا «دلم می‌خواست» و «دلم نمی‌خواست» و انگار و ای‌کاش که واژه‌هایی پرآه و سوز هستند به وفور استفاده کرده است.
 

وی با اشاره به اینکه «مهربان‌تر از مرگ» پنج فصل دارد، گفت: تمام فصل‌های کتاب با عاشقی‌هایشان در پاییز رخ می‌دهند.

باقری همچنین به تک‌گویی و غافل‌گیری‌های راوی اشاره کرد و افزود: تا صفحه 18 رمان غافل‌گیری‌های زیادی دارد و فقدان‌های راوی کم‌کم احساس می‌شود. از وقتی خاطرات راوی با گندم تمام می‌شود عاشقانه‌ای را شاهدیم و باز پاییز و رفتارهای عاشقانه را می‌بینیم. شخصیت‌های دیگر رمان از گندم خیالی گرفته تا پیمانه و سایرین را با راوی می‌شناسیم و شناخت ما از آنها از زاویه دید فرهاد، شخصیت اصلی شکل می‌گیرد و تمام شخصیت‌ها در خلال گفت‌وگو و تصویرسازی معرفی می‌شوند.

وی با بیان اینکه در طرح داستان به تمام پرسش‌ها پاسخ داده می‌شود، تصریح کرد: شخصیت راوی، پویاست و دچار تحول ذهنی می‌شود. مقدمه رمان نیز یک غمنامه زیباست که براعت استهلالی به داستان دارد.

این نویسنده همچنین گفت: پروانی در این رمان توانسته تا حدودی مانند نادر ابراهیمی و محمود دولت‌آبادی واژگانی تازه را به زبان فارسی اضافه کند.

وی به برخی از ضعف‌های این اثر نیز اشاره کرد و افزود: گاهی در این کتاب شاهد شعارزدگی هستیم و به عنوان نمونه تعریف عشق را بارها تکرار می‌کند. از سوی دیگر این اثر غافل‌گیری‌های زیادی دارد.

«مهربان‌تر از مرگ» می‌تواند اقتباس سینمایی شود
در این نشست همچنین رضا عبدالهی، شاعر و نویسنده در سخنانی از «مهربان‌تر از مرگ» به عنوان یک رمان عاشقانه بلیغ و سلیس یاد کرد و گفت: این کتاب اثر یک شاعر و نویسنده است و مقدمه‌ای دلنشین دارد «دلتنگ از خود واژه جدایی بودم. جداتر از واژه دلتنگی. نرسیدن در دهلیزهای قلبم بیداد می‌کرد. بطن به بطن وجودم لبریز از نشدن‌ها بود. به گمانم بودن، شدن، دیدن، رسیدن، همگی با یک نون اضافه سر سفره زندگی من مهمان بودند، تا اینکه مرگ رسید و همه نون‌های نبودن، نشدن، ندیدن و نرسیدن‌ها را به یکباره بلعید.»

عبدالهی عنوان کرد: «مهربان‌تر از مرگ» پنج فصل به نام‌های «جامانده در احساس»، «قلبی که بیرون از خاک بود»، «وقتی لشکر عشق می‌تاخت»، «گاهی باران بی‌رحم هم می‌بارد» و «انگار می‌رفت اما می‌آمد» را شامل می‌شود که فصل اول خواننده را سرشار از خاطره و عشق می‌کند، فصل دوم خواننده را با پیمانه روبه‌رو می‌کند که به قول راوی، اقیانوسی درون یک پیمانه است. در فصل سوم می‌بینیم که تمامی گندم در پیمانه خلاصه شده و فصل چهارم، با سنگدلی‌های محبوب و سرانجام طلاق توافقی مواجه می‌شویم. در فصل پنجم دیگر احساس نخست را راوی به پیمانه ندارد و سرانجام می‌بینیم گندم خیالی قلبش را هدیه کرده است.
 
این شاعر و نویسنده معتقد است، «مهربان‌تر از مرگ» تصویرسازی و محاوره‌های زیبایی دارد و می‌تواند به یک فیلم سینمایی پرمخاطب تبدیل شود.

بخش‌هایی از این کتاب می‌تواند نسخه روان‌پزشکی شود
همچنین در این نشست، ناصر پروانی، نویسنده کتاب در سخنانی عنوان کرد: زندگی ابعاد مختلفی دارد و تنها سیاه و سفید نیست. در مسیر زندگی ما به احساس و عشق در کنار منطق و برنامه‌‌ریزی نیاز داریم و تلاش شده در این کتاب در خلال روایت داستان نکاتی روان‌شناسی نیز که می‌تواند در نسخه‌های روان‌پزشکان دیده شود، گنجانده شود.

وی همچنین درباره عنوان کتاب توضیح داد: اعتقاد دارم که مرگ زیباترین مخلوق خداوند است که به تمام جدایی‌ها و دردها پایان می‌دهد. مرگ پله‌ای برای صعود به کمال است و عشق را می‌توان تمرین مرگ در زندگی دانست.
 

پروانی تاکید کرد: همان‌گونه که برخی حس‌ها را تنها پدر و مادر درک می‌کنند، حس‌هایی در زندگی وجود دارد که تنها عاشقان قادر به درکشان هستند.

وی از شعر به عنوان ابزاری قوی برای کوتاه‌کردن روایت‌های رمان یادکرد و گفت: با کمک اشعار لابه‌لای متن کتاب توانسته‌ام تمام محتوای رمان را در 130 صفحه جمع کنم.

پروانی سخنانش را با یکی از اشعارش با این مطلع «خاطراتت نیمه‌شب بلبل‌زبانی می‌کند/ عشق تو می‌آید و پادرمیانی می‌کند» به پایان رساند.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها