کتاب «پیمان‌شکنی: بهترین پیشامد ناگواری که شاید در ازدواج رخ دهد / راهنمای کامل برای التیام یافتن از مشکلات رابطه فرازناشویی)» نوشته طلال السلیم به ترجمه محمد حسینی و مصطفی قلاوند به تازگی از سوی انتشارات ارجمند منتشر شده است.

محمد حسینی مترجم این اثر در گفت‌وگو با الهام عبادتی خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره این اثر توضیح داد: چنانکه از نام کتاب پیمان‌شکنی (بهترین پیشامد ناگواری که شاید در ازدواج رخ دهد) پیداست، موضوع اساسی آن خیانت در زندگی زناشویی است. این کتاب 10 فصل را دربرگرفته که ترجمه فارسی آن 208 صفحه است. نویسنده مسیر التیام یافتن از رویداد تلخ پیمان‌شکنی را در هفت بزنگاه اساسی تعریف کرده است.

او درباره نویسنده این اثر و جایگاه علمی آن در حوزه روان‌شناسی توضیح داد: طلال السلیم، دکتر روان‌شناس، زوج و خانواده درمانگر دارای مجوز، متخصص پیشگام در بازیابی پس از پیمان‌شکنی که در سال 1979 به دنیا آمده، مشاور ازدواج اهل آمریکا و متخصص در حوزه مشاوره پیمان‌شکنی زناشویی است. دکتر السلیم همچنین استاد دانشگاه، سخنران و مدیر مؤسس مرکز مشاوره پیمان‌شکنی در کالیفرنیا است. این مرکز خوشنام در خدمت زوج‌هایی است که گرفتار پیامدهای آسیب‌زای رابطه‌های فرازناشویی شده‌اند. برنامه‌های آموزشی او به‌نحوی طراحی شده که به مشاوران کمک کند آگاهی خود را در مورد پیمان‌شکنی گسترش دهند و ابزارهای بالینی لازم را برای بازپروری درمانجویان‌شان از رابطه‌های فرازناشویی به‌دست بیاورند.

به گفته حسینی، دکتر السلیم روش درمان سیستمی بازپروری از رابطه فرازناشویی را ابداع کرده است. این روش مشاوره پیمان‌شکنی به افراد و زوج‌ها کمک می‌کند چالش‌های پیش رو در مسیر التیام یافتن از رابطه فرازناشویی را مدیریت کنند. روش‌های راه‌ حل محور او تاکنون به صدها زوج کمک کرده است قلب خود را التیام ببخشند و رابطه خود را ترمیم کنند. کتاب تحسین‌شده پیمان‌شکنـی: بهترین پیشامد ناگواری که شاید در ازدواج رخ دهد نیز راهنمای گام به گامی برای التیام یافتن از رابطه‌های فرازناشویی است که براساس همین روش درمانی نوشته شده است.

او در پاسخ به این سوال که اساسا چه قدر یک روانشناس می‌تواند به بهبود فرد در روابط خانوادگی کمک کند؟ گفت:‌ برای نویسنده کتاب‌هایی با موضوع پیمان‌شکنی باید ساحتی همچون درمانگر در نظر گرفت. به بیان دیگر نویسنده، مثل درمانگری که زوج به او مراجعه کرده‌اند، باید موفق شود محیط امن و صمیمانه‌ای فراهم کند که بتوان در آن، بدون ترس از قضاوت شدن، تنوع تجربه‌ها را بررسی کرد. همچنین نویسنده باید همچون درمانگری راستگو، بدون رودربایستی، به نقش هر یک از طرف‌ها در رسیدن به جایگاه کنونی اشاره کند و در صورت لزوم وظایف هرکدام را به آنها یادآوری کند. دکتر طلال السلیم با توجه به سابقه درخشان بالینی در کمک به زوج‌ها و براساس راهبرد راه‌ حل محور خود نقشه راهی طراحی کرده است که بتواند زوج‌ها را نه‌تنها در مسیر التیام یافتن از حادثه پیمان‌شکنی هدایت کند، بلکه به آنها کمک کند رابطه خود را غنی‌سازی کنند و به جایگاهی بهتر از آنچه پیش از رخ دادن رابطه فرازناشویی داشته‌اند برسند.
 
این مترجم درباره ویژگی‌های ممتاز این اثر بیان کرد: به‌طور کلی این کتاب در زیرشاخه بزرگ زوج‌درمانی از حوزه بسیار گسترده روان‌شناسی قرار می‌گیرد. رویکرد کتاب نیز گام به گام و راه‌حل‌محور است و خواننده را تا رسیدن به مقصد همراهی می‌کند. بنابراین می‌توان آن را از جنس کتاب‌های خودیاری نیز در نظر گرفت. بااین‌حال، مسیر التیام یافتن از پیمان‌شکنی آن‌قدر دشوار و ناشناخته است، که به تعبیر خود دکتر السلیم – نویسنده کتاب – مانند صعود به قله هیمالیا است که تکمیل آن بدون راهنما و راه‌بلد ممکن نیست. زوج‌ها برای گذشتن از حادثه پیمان‌شکنی به نقشه‌ای نیاز دارند که براساس آن فرآیند التیام یافتن را درک کنند؛ زیرا رسیدگی به پیمان‌شکنی بسیار متفاوت با دیگر مشکلات میان زوج‌ها است و بنابراین در مورد راهبردهای درمانی به توجه ویژه‌ای نیاز دارد. بهترین روش درمانی باید نقشه راهی طراحی کند که درمانگر بتواند براساس آن زوج‌ها را در مسیر التیام یافتن هدایت کند. آن راه‌بلد مورد اشاره زوج‌درمانگری مجاز است که دوره‌های درمان‌های زوجی و التیام یافتن از انواع مشکلات زناشویی را گذرانده و با رویکردهای متفاوت آن آشنا است و به‌ویژه در زمینه پیمان‌شکنی متخصص شده است. بنابراین افزون بر زوج‌هایی که ممکن است با چنین مشکلی روبه‌رو شده باشند یا تنها بخواهند آگاهی خود را در این زمینه تقویت کنند، خواندن کتاب پیمان‌شکنی برای مشاوران و روان‌شناس‌های علاقه‌مند به موضوعات زناشویی و برای دانشجویان و اساتید آنها بسیار شیرین و از آن مهم‌تر بسیار آگاهی‌افزا خواهد بود. با توجه به ارتباط مترجمان با جامعه روان‌شناسان و مشاوران، بیشتر همکاران ترجمه چنین اثری را ضروری می‌دانستند و کتاب را تحسین کرده‌اند.
 
حسینی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه پیمان شکنی در زندگی بشر امروزی چگونه تعریف می‌شود؟ عنوان کرد: اگرچه رخ دادن پیمان‌شکنی زناشویی یکی از حقایق تلخ زندگی است که متأسفانه برای برخی از زوج‌ها رخ می‌دهد، همه افراد برداشت درستی از آن ندارند و چون تعریفش را به‌خوبی نمی‌شناسند، نمی‌توانند حد و مرزهای آن را تعیین و مصادیق آن را کنند. به زبان ساده پیمان‌شکنی نقض آگاهانه قرارداد انحصار میان فرد و شریکش است؛ درگیر شدن در هر گونه رفتاری است که طی آن نیازها به کمک فردی غیر از شریک و بدون رضایت او برآورده می‌شوند.

او اضافه کرد: منظور رفتارهایی است که محرک‌شان اشتیاق به برآورده‌سازی نیازهای هیجانی یا جسمانی است که براساس توقعات صریح و ضمنی میان دو نفر بنا بوده است منحصراً به‌دست شریک‌شان برآورده شوند. این نقض قرارداد خودش را با برقراری روابط فرازناشویی مبتنی بر هیجانات، روابط فرازناشویی مبتنی بر نیازهای جسمی و یا آمیخته‌ای از هر دو نشان می‌دهد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد اگرچه آقایان بیشتر متوجه روابط فرازناشویی جسمانی هستند و آن را تهدیدآمیز می‌دانند، در باور بانوان، روابط مبتنی بر هیجان نیز به همان اندازه نگران‌کننده و تهدیدآمیز هستند. قوی‌ترین رابطه‌های فرازناشویی آنهایی هستند که براساس آمیخته‌ای از انگیزه‌های جسمانی و هیجانی شکل گرفته‌اند. بنابراین پیمان‌شکنی ترکیبی است از: الف) احساس فرد مبنی بر اینکه همسرش از هنجارهای رابطه در مورد ماهیت تعاملات با دیگران تخطی کرده است و ب) این حقیقت که آن تخطی همسر از هنجارهای رابطه موجب برانگیخته شدن حسادت جنسی و احساس رقابت در فرد شده است. آگاهی از این حد و مرزها به احتمال فراوان می‌تواند از رخ دادن آن پیشگیری کند.
 
حسینی در ادامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه پیمان شکنی در زندگی مشترک تحت تاثیر  چه عواملی است؟ بیان کرد: طلال السلیم باور دارد که پیمان‌شکنی پدیده نادری نیست؛ بلکه اتفاقاً صرف‌نظر از نژاد، مذهب، پیشینه فرهنگی، جایگاه اجتماعی‌اقتصادی و گرایش جنسی یکی از رایج‌ترین مسائل اثرگذار بر ازدواج‌ها و روابط متعهدانه است. این نکته نیز شایان توجه است که پیشرفت‌های تازه در دنیای فناوری خیانتگری را ساده‌تر کرده است. این روزها رسانه‌های اجتماعی، برنامه‌های دوست‌یابی و سایت‌هایی به‌طور ویژه برای افرادی تهیه شده است که از رابطه‌های خود ناراضی هستند و به دنبال افرادی هم‌عقیده و علاقه‌مند به برقراری رابطه می‌گردند. البته به خاطر داشته باشیم که هرگز نباید گناه پیمان‌شکنی را به گردن پیشرفت فناوری بیندازیم. در طول تاریخ همیشه میل و انگیزه خیانت وجود داشته است و اکنون پیشرفت فناوری تنها اقدام در راستای آنها را ساده‌تر کرده است.

او گفت: رویکردهای بالینی گوناگون نسبت به درمان پیمان‌شکنی به اهداف مشترکی برای این کار اشاره کرده‌اند: 1) ایجاد محیط امن و قابل اعتماد برای اینکه درمانجویان بتوانند رابطه خود را بررسی کنند، 2) فراهم‌سازی محیطی ساختارمند تا درمانجویان احساس کنند به‌طور برابر معتبر شمرده می‌شوند و در طول فرآیند مورد راهنمایی قرار می‌گیرند، 3) بررسی واکنش‌های هیجانی، رفتاری و شناختی به حادثه پیمان‌شکنی، 4) بررسی الگوهای گذشته و کنونی آن رابطه، 5) بررسی انتظارات گذشته و کنونی و معانی رابطه، 6) فراهم‌سازی فرآیند ساختارمند خودافشاگری برای درک ماجرا و فراهم‌سازی ابزار بازسازی دلبستگی و اعتماد، 7) بررسی الگوها، معانی و انتظارات جدید از رابطه در سطح ساختاری، رفتاری، هیجانی و شناختی برای حفظ اعتماد و 8) بررسی فرآیند بخشایش و التیام یافتن دوجانبه. پژوهشگران همچنین پنج گام مرتبط به همدیگر را برای فرآیند رسیدگی به پیمان‌شکنی شناسایی کرده‌اند: 1) ارزیابی و مدیریت بحران 2) ملاحظات سیستمی 3) تسهیل کردن بخشایش 4) رسیدگی به عواملی که منجر به پیمان‌شکنی شده است و 5) تلاش برای افزایش صمیمیت از طریق گفت‌وگو.

حسینی در پایان یادآور شد: طلال السلیم کتاب پیمان‌شکنی را همچون نقشه‌ای طراحی کرده است که گام‌ها و بزنگاه‌های آن نکات بالا را به بهترین شکل دربرمی‌گیرد و هدف آن نه‌نتها بازیابی از رخداد تلخ پیمان‌شکنی است، بلکه امکان بهبود رابطه و غنی‌تر شدن رابطه زناشویی را در دسترس زوج‌ها قرار می‌دهد.