جمعه ۲۵ آذر ۱۴۰۱ - ۱۵:۴۵
حائری؛ مولفی که باید از دنیا می‌رفت تا شناخته شود

مستند «برای پس از مرگم» به بازگویی زندگی شیخ علی صفائی حائری می‌پردازد و ابعاد ناشناخته‌ای از این عارف، محقق، استاد و مولف را بر مخاطب عیان می‌کند.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ مریم محمدی: فیلم  «برای پس از مرگم» به کارگردانی عبدالرضا نعمت اللهی روایتی است از زندگی شیخ علی صفایی حائری و هجمه‌هایی که در دهه ۶۰ به ناحق بر او وارد شده است.
علی صفایی به واقع اندیشمندی است که از ۱۸ سالگی به کار تحقیق و پژوهش و نوشتار تحقیقی در مورد اسلام و زندگی اسلامی پرداخته است اما چون رفتارش مانند دیگر آخوندهای هم نسل خودش نیست مورد نقد جامعه روحانیت و برخی مسئولان قرار می‌گیرد.
فیلم با اینکه در مدت زمان ۶۵ دقیقه داستان خود را روایت می‌کند اما به هیچ وجه کسل کننده و حوصله سربر نیست. فیلمساز فیلمی با ریتم مناسب ساخته است، وی با استفاده از طنز ظریف‌ سخنان مصاحبه‌شوندگان توانسته ریتم خوبی در تدوین فیلمش به وجود آورد.

فیلم با سخنان محمدمهدی عسگرپور و از صحنه مرگ آقای حائری شروع می‌شود. استفاده از قطعات آرشیوی مانند عکس‌ها، فیلم و همینطور صداها باعث شده فیلم سندیت خوبی داشته باشد.
یکی از نقاط قوت فیلم به کار بردن مصاحبه‌هایی از اهالی سینما است. آنها مسائل و رویدادها را با دید خوب، جذاب و بیانی شیوا روایت می‌کنند. جذابیت دیالوگ های آنها نمی‌گذارد فیلم به ورطه کسالت بیفتد.
شیخ علی حائری صفایی مردی اجتماعی، اندیشمند و جلوتر از زمان خویش است. با زنان ارتباطی در حد رعایت اصول شرعی اما راحت و انسانی دارد. او برخلاف جماعت روحانی هم نسلش با اهالی هنر و بالاخص سینما هم در ارتباط نزدیک است. شخصیتی جذاب دارد و نویسنده‌ای قوی است.
فیلم نشان می‌دهد بعد از گذشت چیزی نزدیک به دو دهه از زمان مرگش کم کم مخالفان به این نتیجه رسیدند که در مورد او دچار اشتباه شده‌اند. نشر آثار شیخ علی صفایی حائری توسط موسسه نشر آثارش یکی از علت های این روشنگری است. کسانی که کتاب‌های او را خوانده‌اند به این نتیجه می‌رسند که نه تنها فردی التقاطی نیست بلکه به اصول و قواعد اسلامی پایبند و معتقد است.
او در سن ۴۸ سالگی در اثر تصادف فوت می‌کند اما تعداد آثار نوشته شده‌اش شامل بیش از شصت اثر با موضوعات دینی، در زمینه‌های تربیتی، اجتماعی، اخلاقی و سیاسی است.
فیلم با اینکه مصاحبه محور است اما می‌تواند به خوبی جنبه‌های زندگی شیخ علی صفایی حائری را به تصویر بکشد. فیلمساز با هوشمندی در انتخاب اشخاصی که مصاحبه کرده‌اند و مطرح کردن مسأله شهادت فرزند شیخ بر هرچه بیگناه بودن او تأکید می‌کند.
نعمت اللهی با نشان دادن جلد کتاب‌های شیخ علی صفایی حائری بر تعدد آثار او و اندیشه او تکیه می کند.
بعد از سالها که از مرگ شیخ علی صفایی حائری می‌گذرد اکنون اندیشه‌ها و سخنان او در میان اهالی فرهنگ و هنر جا بازکرده است. یکی از نظرات او که در آن سالها مورد انتقاد بود و امروز جا افتاده است را نعمت اللهی در فیلم می‌آورد.
شیخ صفایی حائری می‌گوید:  «این سؤال است كه من و تو در برابر كمبودها و نارسايى‌ها چه بايد بكنيم: تضعيف كنيم، توجيه كنيم يا به تكميل برخيزيم؟ حقيقت اين است كه تضعيف، جنايت است و توجيه، حماقت و تكميل، رسالت ما است.» 
برخی از کتاب‌هایش عبارت‌اند از: مسؤلیت و سازندگی، بشنو از نی، رشد، صراط، حرکت، انسان در دو فصل، روش برداشت از قرآن و از معرفت دینی تا حکومت دینی، تربیت کودک، روش نقد، استاد و درس، تطهیر، تو می‌آیی، عاشورا.
فیلم با جملاتی از بیژن بیرنگ کارگردان و تهیه‌کننده تلویزیون تمام می‌شود. نعمت الهی می‌پرسد شیخ علی صفایی عارف بود؟ بیژن بیرنگ جواب می دهد بله، حالا بپرس چرا؟ نعمت الهی می پرسد چرا؟ و او جواب می‌دهد چون بی نیاز بود.
فیلمساز با استفاده از این جملات در پایان فیلمش تلنگری به مخاطب می‌زند. انگار که امروز این مخاطب است که به علی حائری و اندیشه‌ها و نوشته هایش نیاز دارد و شیخ است که از مخاطب و همه چیز بی نیاز است. شیخ از همان دهه 60 با همین اندیشه‌ها بی‌نیاز بوده اما اطرافیان، جامعه روحانیت و به قول یکی از مصاحبه شوندگان افراد حسود این را نمی‌فهمیدند.
عنوان  «پس از مرگم» بهترین عنوانی است که می‌شد برای این فیلم انتخاب کرد همه چیز پس از مرگ شیخ صفایی روشن می شود و انگار باید او نمی‌بود تا اینگونه می‌شد.
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها