به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ دوست دارید دوستی داشته باشید که حتی از فرسنگ‌ها آن‌طرف‌تر از شما، حتی در نقطه‌ای از دنیا که مختصات جغرافیایی‌اش را هم نمی‌توانید با چند دور خواندن حفظ شوید، شما را دوست داشته و به یادتان باشد؟ دوست دارید دوستی داشته باشید که دلتنگ شما، خاطرات‌تان و بازی‌هایی که با هم داشتید شود؟ اصلا تا به حال دوستی داشتید؟ اگر نداشتید نمی‌توانیم دلداری‌تان ندهیم و بگوییم مشکلی نیست؛ چون درواقع مشکل مهمی است که دوستی در زندگی‌تان حضور ندارد. دوست‌ها موجودات عجیب‌وغریبی هستند که هنوز عناصر وجودی‌شان توسط دانشمندان کشف نشده است؛ اینکه چه‌چیز در بدن‌شان وجود دارد که این‌طور بودن در کنارشان به ما خوش می‌گذرد و زمان را از یاد می‌بریم و حتی اگر از آن‌ها دور شویم، در قلب‌مان جای دارند. امیدواریم دانشمندان به زودی این عناصر را کشف کنند و برای شروع پیشنهاد می‌کنیم به سراغ ایمی و لوئیس بروند و آن‌ها را بررسی کنند؛ چون آن‌ها با هم دوستی‌ای دارند که مورد مطالعه خوبی برای دانشمندان است. دوستی آن‌ها را لیبی گلیسون در کتاب «ایمی و لوئیس» نوشته و ناهید معتمدی آن را برای کودکان ایرانی ترجمه است. می‌خواهید بدانید داستان این دو کودک چیست؟ گفت‌وگوی ما را با این مترجم که در ادامه آمده است بخوانید:

با «اِیمی و لوئیس» چه‌طور آشنا شدید؟
معمولا برای اینکه کتابی تجربه کنم در جاهای مختلف به دنبال آن‌ها هستم. این کتاب را از بخش کتاب‌های پیشنهاد جایزه بین‌المللی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان پیدا کردم. امانت گرفتم و ترجمه کردم.

به نظر شما نقطه قوت قلم لیبی گلیسون چیست؟
نقطه قوت او تخیلش است. درواقع هم تصویرگر و هم نویسنده بی‌نهایت تخیل دارند و سعی کرده‌ام در ترجمه هم آن را منعکس کنم. تخیل او، پژواک عاطفی و تصویر عاطفه است، دوستی و محبت و پرواز صدا و تخیل است. خیلی چیزها در این کتاب دیده می‌شود. معمولا تضاد بین غرایز و محیط یا ستیز بی‌پایان انسان و طبیعت که همان زندگی است، دوستی است، معاشرت و بازی کودکانه است. صمیمیت در کودکی و دوستی بین آن‌هاست. در هنر نو، شکل بیانگر اندیشه است و بدون اندیشه نمود پیدا نمی‌کند. همیشه شکل در خدمت محتوا قرار می‌گیرد. محتوای این کتاب با توجه به ابتدای آن که با بازی‌های بچه‌ها شروع می‌شود، تخیل در مسیرهای مختلف است؛ درواقع تخیل این کتاب با توجه به تصاویر و متن آن، در سه مرحله انجام گرفته است.
وقتی تخیل از مرز نیازهای اولیه انسانی بگذرد به موضوعاتی فراتر از آن می‌پردازد که فراتر از ذهن انسان است. تمام این‌ها می‌تواند دستمایه تخیل قرار بگیرد. در کل ما دو الگوی تخیل می‌توانیم داشته باشیم؛ تخیل کهن و فردی (خاص). تخیل این کتاب در ابتدای کتاب تخیل مکانی است؛ یعنی بازی‌های بچه‌ها در حیاط با صدا کردن همدیگر انجام می‌شود و این تخیل بستر و زمینه‌ای می‌شود برای تخیل زمانی که تخیل گذار است و تخیل اندیشه‌ای را به وجود می‌آورد. درواقع کتاب در دنیای پرسرعت امروزی، حالت ماورائی پیدا می‌کند. مفهوم صوت و اوج ان در لایه‌های مختلف فضا (زمان، مکان و مسافت) انجام می‌شود. بنابراین من اسمش را می‌گذارم پرواز صدا و تخیل از ماورای طبیعت و ابرها. این یک نوع ارتباط با پرواز رویا وتخیل، سرشار از عاطفه و دوستی کودکانه است.
در این کتاب غیر از این موادی مثل اسباب‌کشی همسایه و دوری بچه‌ها و حضور پدر و مادر و مادربزرگ، یک وارونگی و تضاد می‌بینیم؛ تضاد بین شخصیت دختر و پسر، بین نزدیکی و دوری، پرواز دو ذهن که ابتدا به هم نزدیک‌اند و بعد دور می‌شوند، نوع رفتار پدر و مادر و در نهایت رفتار مادربزرگ که حرف دل کودک را می‌زند و تخیلش حالت منطقی و بُعد علمی پیدا می‌کند. فکر می‌کنم کتابی جامع و برای گروه سنی از 3 سال تا 9 سال مناسب و جالب است.

دوستی اصلِ حرف این کتاب است. وقتی داشتید این داستان را ترجمه می‌کردید، دوستی بین ایمی و لوئیس چه تصوری در ذهن‌تان ایجاد کرد؟ یا چه حسی به آن داشتید؟ دوستی برای شما چه شکلی است؟
دوستی در ذهن و قلب آدم است. اگر آن عاطفه و احساس از کسی حتی از کتاب و داستان در ذهن آدم شکل بگیرد فکر می‌کنم مساله مسافت نمی‌تواند بر دوستی اثری داشته باشد و فاصله بیندازد. ذهن هیچ‌چیز را از یاد نمی‌برد و کودکان دوست دارند که این دوستی‌ها ادامه پیدا کند. مادربزرگ این اعتقاد را در لوئیس به وجود می‌آورد که حتی از فاصله دور هم می‌تواند این ارتباط ذهنی و قلبی را حفظ کند؛ کما اینکه می‌بینیم ایمی در شهر خودش خواب می‌بینید که لوئیس او را صدا زده است. شما بر اساس تخیل‌تان دوستی بین آن‌ها را به چه چیزی تشبیه می‌کنید؟
دوستی را به این تشبیه می‌کنم که اگر حتی شما سال‌ها با هم باشید و زمانی بر حسب یک اتفاق، مدرسه‌تان عوض شود یا به‌خاطر اسباب‌کشی با خانواده به جای دیگری بروید، اگر امکان دیدن همدیگر را هم نداشته باشید می‌توانید با هم در ذهن‌تان با خیال و خاطرات دوست‌تان خوش و سرگرم و بیاد او باشید. درست است که نویسنده مساله صدا را مطرح کرده است؛ اما در دنیای امروز بچه‌ها می‌توانند از ابزار ارتباطی استفاده کنند و روابط صمیمی داشته باشند. این داستان در حد تخیل بچه‌ها و کودکانه فکر کردن است؛ اینکه می‌توانند چنین رویایی برای دوستی‌شان داشته باشند که کم‌کم به واقعیت هم تبدیل شود.

لیبی گلیسون ماجراهای این دوستی را با زبانی شیرین و مهم‌تر از همه، ساده و بی‌تکلف نوشته است. در اثر دیگری از او با عنوان «بگیر بخواب جسی» ما دوباره سوژه‌ای ساده را در کلمات گلیسون می‌بینیم. پرداختن به اتفاق‌های ساده یا همین دوستی‌هایی که شاید کمتر کسی به عمق ارزشش پی می‌برد، چه کمکی می‌تواند به درک دنیای کودکان کند؟
اولا در کنار نگرش نویسنده، پشتوانه ذهنی، اندیشه‌اش، نوع زندگی کردنش و تجربه‌هایی که در زندگی دارد، محور هستی‌شناسانه ذهنش که تا چه اندازه دوردست را می‌بیند و جهان شمول است یا نه، اگر او تخیل قوی داشته و ذهنش توانمند باشد می‌تواند با همین سوژه‌های خیلی ساده، طرحی را پایه‌ریزی کند ، موضوع و بن‌مایه‌ای را بپروراند که تخیل هنری واندشه ی غنی در آن جای بگیرد. هنر آن چیزی نیست که ما در ظاهر می‌بینیم . هنرمند باید آن چیزهایی را که نمی‌توانیم ببینیم به ما بشناساند و در داستان و متن و تصویرش دیدنی کند. کار هنرمند ممکن کردن ناممکن‌هاست. اگر هنرمند توانمند باشد از همان مسائل کوچک می‌تواند ایده‌های جالب و پرتخیل بیرون بیاورد و پردازش نو و ابتکاری داشته باشد تا مخاطب در عین سرگرمی از آن لذت ببر‌د؛ هم از نظر زیبایی‌شناختی و هم اندیشه قوی و در ضمن با ویژگی ذهنی وروانی مخاطب هماهنگ باشد.

تصویرگری کتاب از زیبایی و آرامش خاصی برخوردار است که با دیدن تصاویر آن ناخودآگاه به یاد لطافت دوستی ایمی و لوئیس می‌افتیم. تصاویر فریا بلک‌وود را چه‌طور دیدید و نظرتان درباره آن چیست؟
کار تصویرگر غیر از اینکه جوهره ادبی متن را می‌گیرد، جوهره هنری تصویر را هم دارد. یعنی دو عصاره دارد. بر این اساس تصویرگر کتاب خیلی زیبا توانسته است حس، عاطفه، زنده بودن این جریان و تحرک بچه‌ها و کودکانه بودن داستان را به تصویر بکشد و خیلی زیبا توانسته است متن را به حالت نمایشی و نمادین دربیاورد. فکر می‌کنم کار تصویرگر نه تنها تکمیل‌کننده بوده است؛ بلکه اضافه بر متن، حس و عاطفه و تخیل را به مخاطب می‌دهد. تصاویر خیلی هنرمنداه، سیال و زنده است. حالت پرش و پرواز دارد. بنابراین همان حس ذهنیتی که در ایمی و لوئیس است و پژواک عاطفی‌‌ای که بین آن‌ها وجود دارد و درنهایت در خواب ایمی تحقق پیدا می‌کند نشان‌دهنده تلاش متن و صدچندان تلاش تصویرگر خانم فریا بلک‌وود است.


اطلاعات کتاب:
انتشارات میچکا (کودک و نوجوان مبتکران) کتاب «ایمی و لوئیس» به قلم لیبی گلیسون و تصویرگری فریا بلک‌وود را با ترجمه ناهید معتمدی در 32 صفحه مصور رنگی برای گروه سنی نوگام (بالاتر از 3 سال) به بهای 61 هزار تومان منتشر کرده است.