به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) در گلستان؛ به‌مناسبت سی‌اُمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در استان گلستان، میزگرد «کتاب و رسانه» با حضور مدیرکل، معاون فرهنگی و رئیس گروه رسانه‌ی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان و جمعی از ناشران، فعالان حوزه رسانه و کتاب چهارشنبه (24 آبان‌ماه )در محل سالن اجتماعات اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان برگزار شد.
در ابتدای نشست، روح‌الله کلانتری، نویسنده و مدیرمسئول هفته‌نامه آفتاب گلستان، گفت: با وجود فعالیت‌های مختلف و متولی‌های گوناگون اما همچنان سرانه مطالعه پایین است.
وی با بیان اینکه معتقدم بزرگ‌ترین اختراع بشر کتاب است، افزود: رسانه‌های استان می‌توانند با برپایی نشست‌های نقد کتاب در دفتر نشریات با حضور مؤلفان، ناشران و صاحب‌نظران و یا معرفی آن‌ها در رسانه‌های خود به حوزه کتاب و فرهنگ کتابخوانی کمک کنند. در بسیاری از کشورهای دنیا پیش از آنکه کتابی وارد بازار انبوه شود، به طرق گوناگون معرفی و تبلیغ می‌شود. بهره‌گیری از مشاور رسانه‌ای را به ناشران استان پیشنهاد می‌کنم.
وی در ادامه، اظهار کرد: از آن‌طرف قضیه هم اهل رسانه، امروزه کمتر اهل مطالعه هستند و حتی به‌واسطه این کم‌خوانی‌ها بعضاً در قلم‌زدن مشکل دارند؛ ضرورت بازنگری و توجه به کتابخانه‌های مدارس نیز حس می‌شود. متأسفانه شاهدیم کتاب کتابخانه‌های مدارس بعضاً کتاب‌هایی مناسب میل و نیاز نسل کنونی نیست.
در ادامه این نشست، رحمت‌الله رجایی، نویسنده، پژوهشگر و فعال فرهنگی و رسانه‌ای گرگانی، گفت: در روزهایی که قبول داریم، حال کتاب و رسانه خوب نیست، برگزاری چنین میزگردهایی ثمربخش است.
وی در ادامه با اشاره به آماری از تعداد اندک کتابفروشیهای گرگان که بیش از نیمی از آن‌ها درسی و دانشگاهی‌اند و سایر اقلام فرهنگی و هنری و لوازم‌التحریر را نیز عرضه می‌کنند، گفت: در‌حالی که تعداد کتاب‌فروشی‌ها شهر اندک هستند، آمار رستوران و غذای فوری و جگرکی داریم و اتفاقاً پرمخاطب هستند. عموم مردم حتی بعضاً قشر تحصیل‌کرده می‌گویند که کتاب نمی‌خوانند مثلاً به خاطر اینکه گران است؛ بله در حال حاضر همه‌چیز گران است اما بعضاً همین افراد در ماه چندین نوبت و چندین برابر یک کتاب، هزینه کبابی می‌کنند اما کتاب نمی‌خرند و نمی‌خوانند.
رجایی افزود: وضعیت رفاهی کتابخانه‌های نیز مطلوب نیست. کتابخانه‌ای مانند مسجد جامع تعطیل است؛ همچنین متأسفانه مخاطبان در فضای مجازی کمتر به سراغ کتاب می‌روند و انگار فضای جامعه تمایلی به کتاب ندارد.
رحمت‌الله رجایی در ادامه با اشاره به اینکه کارکنان نهادهای متولی در حوزه کتاب عمدتاً نگاه اداری به کتاب و فرهنگ کتابخوانی دارند، گفت: از سویی دیگر رسانه‌های مکتوب و دیداری و شنیداری، نیز توجه چندانی به کتاب ندارند.
در ادامه علی‌اصغر مقسمی، مدیر انتشارات مقسمی نیز گفت: شایسته است جامعه رسانه‌ای به‌ویژه صداوسیما از تازه‌های نشر با همکاری نهادهای متولی آگاه باشد و تلاش‌های اهل‌قلم و ناشران را پوشش رسانه‌ای دهند؛ حتی نشست‌های نقد و بررسی و معرفی برپا کنند.
.jpg)
در ادامه احمد خواجه‌نژاد، نویسنده و مدیر انتشارات «پیک ریحان» و فعال فرهنگی و رسانه‌ای نیز با اشاره به اینکه گفته می‌شود نسل کنونی تمایلی به کتاب ندارد، گفت: اتفاقاً من به نسل کنونی خوش‌بین هستم. ممکن است دغدغه و خواسته‌های آن‌ها با چارچوب‌های فکری و سلیقه نسل گذشته فرق داشته باشد اما ازنظر معلومات و دایره آگاهی بعضاً از ما جلوتر هستند.
خواجه‌نژاد ادامه داد: درحال حاضر نهادهای متولی و فرهنگ‌ساز، جزیره‌ای عمل می‌کنند. ضروری است، هرکدام به‌عنوان قطعه پازل، یک قاب واحد را به وجود بیاورند؛ جامعه و اهالی این حوزه باید نقش اول در حوزه فرهنگ را بازی کنند؛ اما باوجود این شرایط همین‌که متولیان چنین نشست‌هایی را برای کنار هم قرار دادند ظرفیت‌ها، برگزار می‌کنند، اقدام قابل توجهی است.
وی به نقش رسانه‌ی ملی و حتی صداوسیمای استان به توسعه فرهنگ کتابخوانی اشاره کرد و گفت: گویا رسانه تعلق‌خاطری به حوزه کتاب و حتی فرهنگ استانی ندارد. پیشنهاد می‌کنم به‌عنوان یک دغدغه در شورای فرهنگ عمومی مطرح شود که برنامه‌های این سازمان در خدمت «فرهنگ استان» به‌طور ویژه و به‌دوراز تولیدات سردستی قرار بگیرد.
در ادامه علی منصوری رضی، نویسنده و مدیرمسئول هفته‌نامه گلستان مهر، گفت: کتاب و کتابخوانی در جامعه مظلوم واقع شده است. یک نویسنده بعضاً پس از مدت‌ها و حتی سال‌ها مطالعه و تحقیق و پژوهش اثری را قلمی کرده و منتشر می‌کند اما این رنج و تلاش حتی دیده نمی‌شود.
وی با اشاره به فرازی از سخنان رهبر انقلاب درباره امر کتابخوانی و نیز قرآن کریم به‌عنوان کتاب الهی، گفت: متاسفانه در حوزه فرهنگ، کم‌کاری‌هایی شده و مدیران فرهنگی بعضاً دچار بروکراسی شده و از رسالت اصلی خود دور شده‌اند.
منصوری رضی در ادامه ضمن اشاره و تأکید به اینکه مسیر فرهنگ‌سازی از سنین کودکی آغاز می‌شود، پیشنهاد تشکیل قرارگاه فرهنگ کتابخوانی را ارائه کرد و افزود: در هفته‌نامه «گلستان مهر» آمادگی داریم، رایگان تازه‌های نشر را معرفی کنیم.
غلامرضا خارکوهی، نویسنده و تاریخ‌نگار گلستانی در ادامه گفت: تا مادامی‌که جامعه برای نیازهای اساسی و اولیه خود دچار دغدغه است و روحیه‌اش خوب نیست، نمی‌توان از او انتظار خرید و خواندن کتاب را داشت؛ علاوه‌براین هزینه‌های تحمیل‌شده بر حوزه فرهنگ زیاد است و هرگاه مشکل و کمبود اعتباری پیش می‌آید از بودجه ناچیز فرهنگ می‌زنند.
این نویسنده ضمن یادآوری برخی از خاطراتش از احداث کتابخانه‌های روستایی و نیز دوران تحصیل در مدرسه و شور و شوق همکلاسی‌هایش که در زنگ‌های تفریح به سراغ کتابخانه مدرسه می‌رفتند، گفت: در دوران جنگ با همه مشکلات شمارگان کتاب‌ها بالا بود، حتی در جبهه‌ها هم نمایشگاه کتاب برپا می‌شد و رزمندگان می‌توانستند کتاب باقیمت مناسبت بخرند یا هدیه دریافت کنند و بخوانند.
وی ایجاد فضای رسانه‌ای برای معرفی کتاب و شناساندن اهالی قلم را ضروری برشمرد و گفت: معمولاً عرف است در مراسم رونمایی کتاب، خود مؤلف دقایقی درباره روند خلق اثرش صحبت کند، اما برای خود من پیش‌آمده فلان مسئول در برنامه رونمایی کتابم صحبت کرده و از همه‌جا گفته است، اما همین اندک فضای رسانه‌ای برایم که درباره کتابم حرف بزنم داده نشده است.
در ادامه علیرضا نوچمنی از صداوسیمای گلستان هم ضمن تبریک هفته کتاب و اشاره به برخی از فعالیت‌های این مرکز به مناسبت هفته کتاب گفت: تا به امروز و در حد توان در حوزه فرهنگ و کتاب فعالیت‌هایی انجام‌شده و حتی از نویسندگان متعددی در برنامه‌های استان چه صدا و چه سیما دعوت کرده‌ایم و در آینده نیز این مهم را ادامه خواهیم داد.
سپس محسن غنودی، مدیر انتشارات اشکاف نیز گفت: اگر حال کتاب خوب نیست، برای این است که حال مشتری کتاب من خوب نیست. بحث کتاب و کتابخوانی مفصل است اما درمجموع مشکل کتاب و کتابخوانی ریشه‌ای است. کتاب‌های فاخر پرفروش بازار داخلی، عمدتاً تاریخی و پژوهشی‌اند، درحالی‌که در بازار جهانی کتاب اگر بخواهیم به فهرست پرفروش‌های روز نگاه کنیم، عمدتاً کتاب‌های فانتزی در رتبه‌های بالای فروش قرار دارند.
وی با اشاره به بخشی از سخنان برخی حاضران در نشست گفت: اتفاقاً من موافق نیستم که برای تویعه فرهنگ کتابخوانی باید از مدارس شروع کرد؛ بلکه به تجربه شاهد بوده‌ایم هر زمان برای فرهنگ‌سازی از مدارس شروع کردیم به نتیجه مطلوبی نرسیده‌ایم. معتقدم این مهم باید در خانه و خانواده شکل بگیرد، زیرا هرچیزی که در خانه شروع و اتفاق بیفتد ماندگارتر است.
محمدرضا مروتی، مدیر انتشارات شمیس ورکان گفت: در جامعه ارزش و جایگاه علم و اندیشه افت کرده است و وقتی جامعه‌ای از این‌ها مولفه‌ها تهی شود، جایگاه خود را از دست می‌دهد.
در بخش پایانی این نشست نیز محمد رعیت، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان نیز ضمن تبریک هفته کتاب، گفت: تا مادامی که ظرفیت‌های یکدیگر را نشناسیم و یکدل و یک‌صدا نشویم، نمی‌توانیم قدمی شایسته برای فرهنگ برداریم. درحال حاضر با جریان‌هایی رو‌به رو هستیم که بذر ناامیدی و یاس را به جامعه انتقال می‌دهند. حوادث چند وقت اخیر این پیام را می‌دهد که باید بیشتر برای فرهنگ کاری می‌کردیم.
رعیت با تأکید بر ضرورت همدلی و هم‌افزایی و شکل‌دهی ارتباط‌ات چند سویه برای فرهنگ، اظهار کرد: اهالی نشر و کتاب، اهل فکر و اندیشه‌اند و تأثیرگذار بر روی جامعه هستند. در گام نخست اهالی حوزه فرهنگ باید در درون خود همدل و هم‌اندیشه بشوند بعد به سراغ بیرونی‌ها برویم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان در خاتمه گفت: برای هرگونه تبلیغات و معرفی کتاب و نشست‌های کتاب‌محور، سایت اداره کل و ظرفیت‌های سخت‌افزاری در اختیار فعالان این عرصه است و از هیچ کمک و حمایتی فروگذار نخواهیم کرد.
در ابتدای نشست، روح‌الله کلانتری، نویسنده و مدیرمسئول هفته‌نامه آفتاب گلستان، گفت: با وجود فعالیت‌های مختلف و متولی‌های گوناگون اما همچنان سرانه مطالعه پایین است.
وی با بیان اینکه معتقدم بزرگ‌ترین اختراع بشر کتاب است، افزود: رسانه‌های استان می‌توانند با برپایی نشست‌های نقد کتاب در دفتر نشریات با حضور مؤلفان، ناشران و صاحب‌نظران و یا معرفی آن‌ها در رسانه‌های خود به حوزه کتاب و فرهنگ کتابخوانی کمک کنند. در بسیاری از کشورهای دنیا پیش از آنکه کتابی وارد بازار انبوه شود، به طرق گوناگون معرفی و تبلیغ می‌شود. بهره‌گیری از مشاور رسانه‌ای را به ناشران استان پیشنهاد می‌کنم.
وی در ادامه، اظهار کرد: از آن‌طرف قضیه هم اهل رسانه، امروزه کمتر اهل مطالعه هستند و حتی به‌واسطه این کم‌خوانی‌ها بعضاً در قلم‌زدن مشکل دارند؛ ضرورت بازنگری و توجه به کتابخانه‌های مدارس نیز حس می‌شود. متأسفانه شاهدیم کتاب کتابخانه‌های مدارس بعضاً کتاب‌هایی مناسب میل و نیاز نسل کنونی نیست.
در ادامه این نشست، رحمت‌الله رجایی، نویسنده، پژوهشگر و فعال فرهنگی و رسانه‌ای گرگانی، گفت: در روزهایی که قبول داریم، حال کتاب و رسانه خوب نیست، برگزاری چنین میزگردهایی ثمربخش است.
وی در ادامه با اشاره به آماری از تعداد اندک کتابفروشیهای گرگان که بیش از نیمی از آن‌ها درسی و دانشگاهی‌اند و سایر اقلام فرهنگی و هنری و لوازم‌التحریر را نیز عرضه می‌کنند، گفت: در‌حالی که تعداد کتاب‌فروشی‌ها شهر اندک هستند، آمار رستوران و غذای فوری و جگرکی داریم و اتفاقاً پرمخاطب هستند. عموم مردم حتی بعضاً قشر تحصیل‌کرده می‌گویند که کتاب نمی‌خوانند مثلاً به خاطر اینکه گران است؛ بله در حال حاضر همه‌چیز گران است اما بعضاً همین افراد در ماه چندین نوبت و چندین برابر یک کتاب، هزینه کبابی می‌کنند اما کتاب نمی‌خرند و نمی‌خوانند.
رجایی افزود: وضعیت رفاهی کتابخانه‌های نیز مطلوب نیست. کتابخانه‌ای مانند مسجد جامع تعطیل است؛ همچنین متأسفانه مخاطبان در فضای مجازی کمتر به سراغ کتاب می‌روند و انگار فضای جامعه تمایلی به کتاب ندارد.
رحمت‌الله رجایی در ادامه با اشاره به اینکه کارکنان نهادهای متولی در حوزه کتاب عمدتاً نگاه اداری به کتاب و فرهنگ کتابخوانی دارند، گفت: از سویی دیگر رسانه‌های مکتوب و دیداری و شنیداری، نیز توجه چندانی به کتاب ندارند.
در ادامه علی‌اصغر مقسمی، مدیر انتشارات مقسمی نیز گفت: شایسته است جامعه رسانه‌ای به‌ویژه صداوسیما از تازه‌های نشر با همکاری نهادهای متولی آگاه باشد و تلاش‌های اهل‌قلم و ناشران را پوشش رسانه‌ای دهند؛ حتی نشست‌های نقد و بررسی و معرفی برپا کنند.
در ادامه احمد خواجه‌نژاد، نویسنده و مدیر انتشارات «پیک ریحان» و فعال فرهنگی و رسانه‌ای نیز با اشاره به اینکه گفته می‌شود نسل کنونی تمایلی به کتاب ندارد، گفت: اتفاقاً من به نسل کنونی خوش‌بین هستم. ممکن است دغدغه و خواسته‌های آن‌ها با چارچوب‌های فکری و سلیقه نسل گذشته فرق داشته باشد اما ازنظر معلومات و دایره آگاهی بعضاً از ما جلوتر هستند.
خواجه‌نژاد ادامه داد: درحال حاضر نهادهای متولی و فرهنگ‌ساز، جزیره‌ای عمل می‌کنند. ضروری است، هرکدام به‌عنوان قطعه پازل، یک قاب واحد را به وجود بیاورند؛ جامعه و اهالی این حوزه باید نقش اول در حوزه فرهنگ را بازی کنند؛ اما باوجود این شرایط همین‌که متولیان چنین نشست‌هایی را برای کنار هم قرار دادند ظرفیت‌ها، برگزار می‌کنند، اقدام قابل توجهی است.
وی به نقش رسانه‌ی ملی و حتی صداوسیمای استان به توسعه فرهنگ کتابخوانی اشاره کرد و گفت: گویا رسانه تعلق‌خاطری به حوزه کتاب و حتی فرهنگ استانی ندارد. پیشنهاد می‌کنم به‌عنوان یک دغدغه در شورای فرهنگ عمومی مطرح شود که برنامه‌های این سازمان در خدمت «فرهنگ استان» به‌طور ویژه و به‌دوراز تولیدات سردستی قرار بگیرد.
در ادامه علی منصوری رضی، نویسنده و مدیرمسئول هفته‌نامه گلستان مهر، گفت: کتاب و کتابخوانی در جامعه مظلوم واقع شده است. یک نویسنده بعضاً پس از مدت‌ها و حتی سال‌ها مطالعه و تحقیق و پژوهش اثری را قلمی کرده و منتشر می‌کند اما این رنج و تلاش حتی دیده نمی‌شود.
وی با اشاره به فرازی از سخنان رهبر انقلاب درباره امر کتابخوانی و نیز قرآن کریم به‌عنوان کتاب الهی، گفت: متاسفانه در حوزه فرهنگ، کم‌کاری‌هایی شده و مدیران فرهنگی بعضاً دچار بروکراسی شده و از رسالت اصلی خود دور شده‌اند.
منصوری رضی در ادامه ضمن اشاره و تأکید به اینکه مسیر فرهنگ‌سازی از سنین کودکی آغاز می‌شود، پیشنهاد تشکیل قرارگاه فرهنگ کتابخوانی را ارائه کرد و افزود: در هفته‌نامه «گلستان مهر» آمادگی داریم، رایگان تازه‌های نشر را معرفی کنیم.
غلامرضا خارکوهی، نویسنده و تاریخ‌نگار گلستانی در ادامه گفت: تا مادامی‌که جامعه برای نیازهای اساسی و اولیه خود دچار دغدغه است و روحیه‌اش خوب نیست، نمی‌توان از او انتظار خرید و خواندن کتاب را داشت؛ علاوه‌براین هزینه‌های تحمیل‌شده بر حوزه فرهنگ زیاد است و هرگاه مشکل و کمبود اعتباری پیش می‌آید از بودجه ناچیز فرهنگ می‌زنند.
این نویسنده ضمن یادآوری برخی از خاطراتش از احداث کتابخانه‌های روستایی و نیز دوران تحصیل در مدرسه و شور و شوق همکلاسی‌هایش که در زنگ‌های تفریح به سراغ کتابخانه مدرسه می‌رفتند، گفت: در دوران جنگ با همه مشکلات شمارگان کتاب‌ها بالا بود، حتی در جبهه‌ها هم نمایشگاه کتاب برپا می‌شد و رزمندگان می‌توانستند کتاب باقیمت مناسبت بخرند یا هدیه دریافت کنند و بخوانند.
وی ایجاد فضای رسانه‌ای برای معرفی کتاب و شناساندن اهالی قلم را ضروری برشمرد و گفت: معمولاً عرف است در مراسم رونمایی کتاب، خود مؤلف دقایقی درباره روند خلق اثرش صحبت کند، اما برای خود من پیش‌آمده فلان مسئول در برنامه رونمایی کتابم صحبت کرده و از همه‌جا گفته است، اما همین اندک فضای رسانه‌ای برایم که درباره کتابم حرف بزنم داده نشده است.
در ادامه علیرضا نوچمنی از صداوسیمای گلستان هم ضمن تبریک هفته کتاب و اشاره به برخی از فعالیت‌های این مرکز به مناسبت هفته کتاب گفت: تا به امروز و در حد توان در حوزه فرهنگ و کتاب فعالیت‌هایی انجام‌شده و حتی از نویسندگان متعددی در برنامه‌های استان چه صدا و چه سیما دعوت کرده‌ایم و در آینده نیز این مهم را ادامه خواهیم داد.
سپس محسن غنودی، مدیر انتشارات اشکاف نیز گفت: اگر حال کتاب خوب نیست، برای این است که حال مشتری کتاب من خوب نیست. بحث کتاب و کتابخوانی مفصل است اما درمجموع مشکل کتاب و کتابخوانی ریشه‌ای است. کتاب‌های فاخر پرفروش بازار داخلی، عمدتاً تاریخی و پژوهشی‌اند، درحالی‌که در بازار جهانی کتاب اگر بخواهیم به فهرست پرفروش‌های روز نگاه کنیم، عمدتاً کتاب‌های فانتزی در رتبه‌های بالای فروش قرار دارند.
وی با اشاره به بخشی از سخنان برخی حاضران در نشست گفت: اتفاقاً من موافق نیستم که برای تویعه فرهنگ کتابخوانی باید از مدارس شروع کرد؛ بلکه به تجربه شاهد بوده‌ایم هر زمان برای فرهنگ‌سازی از مدارس شروع کردیم به نتیجه مطلوبی نرسیده‌ایم. معتقدم این مهم باید در خانه و خانواده شکل بگیرد، زیرا هرچیزی که در خانه شروع و اتفاق بیفتد ماندگارتر است.
محمدرضا مروتی، مدیر انتشارات شمیس ورکان گفت: در جامعه ارزش و جایگاه علم و اندیشه افت کرده است و وقتی جامعه‌ای از این‌ها مولفه‌ها تهی شود، جایگاه خود را از دست می‌دهد.
در بخش پایانی این نشست نیز محمد رعیت، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان نیز ضمن تبریک هفته کتاب، گفت: تا مادامی که ظرفیت‌های یکدیگر را نشناسیم و یکدل و یک‌صدا نشویم، نمی‌توانیم قدمی شایسته برای فرهنگ برداریم. درحال حاضر با جریان‌هایی رو‌به رو هستیم که بذر ناامیدی و یاس را به جامعه انتقال می‌دهند. حوادث چند وقت اخیر این پیام را می‌دهد که باید بیشتر برای فرهنگ کاری می‌کردیم.
رعیت با تأکید بر ضرورت همدلی و هم‌افزایی و شکل‌دهی ارتباط‌ات چند سویه برای فرهنگ، اظهار کرد: اهالی نشر و کتاب، اهل فکر و اندیشه‌اند و تأثیرگذار بر روی جامعه هستند. در گام نخست اهالی حوزه فرهنگ باید در درون خود همدل و هم‌اندیشه بشوند بعد به سراغ بیرونی‌ها برویم.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گلستان در خاتمه گفت: برای هرگونه تبلیغات و معرفی کتاب و نشست‌های کتاب‌محور، سایت اداره کل و ظرفیت‌های سخت‌افزاری در اختیار فعالان این عرصه است و از هیچ کمک و حمایتی فروگذار نخواهیم کرد.
نظر شما