رودابه حمزهای، شاعر کودک و نوجوان معتقد است هنرمندی که تحت عنوان شاعر یا نویسنده برای کودکان اثری خلق میکند، باید آموزش را به صورت حلشده در کارش بگنجاند؛ چون چنین کاری بسیار زیباتر و مسلما مطرح کردن مسائل به صورت شعر و قصه برای بچهها جذابتر و تاثیرگذارتر است.
چه شد که این مجموعه «ترو ترو» را به عنوان سوژه برای شعر انتخاب کردید؟ انتخاب خودتان بود یا به پیشنهاد انتشارات انجام دادید؟
زمستان 1400 برای من سال پرکاری بود. پیشنهاد برگرداندن به شعر کتابهای ترجمه شده 40 جلدی مجموعه «ترو ترو» از سمت نشر پنجره صورت گرفت؛ خوشبختانه یکی از کارهایی بود که توانستم به خوبی انجام دهم. «ترو ترو» شخصیت محبوب کارتونی در ایران و فرانسه است؛ البته در کل جهان این شخصیت شناخته شده و شاید در ایران کمتر بدان پرداخته شده است. هر کتاب دارای 16 صفحه خشتی چهار رنگ است؛ کتابهایی بسیار جذاب و با درونمایه آموزشی. این آموزش در قالب روایت یک داستان و به صورت پنهان است. در کتابهای ترجمه و برگردان، انتخاب سوژه به عهده شاعر یا نویسنده نیست؛ شاعر یا نویسنده ایرانی تنها با پرداختن به موضوعات به سبک ایرانی میپردازد.
ماجراهای شیرین کتابهای 40 جلدی «ترو ترو» در زیرلایههای اثر به مسائل علاقه بچهها و همچنین تعامل بچهها با زندگی خانوادگی، اجتماعی و نیز تعامل با جامعه و دوستان میپردازد و این کار را به بهترین زبان به کودکان منتقل میکند. احساس میکنم یکی از افتخارات کاری من تبدیل کردن 40 جلد کتاب این مجموعه به شعر است؛ چون ترو ترو شخصیت موردعلاقه بچههاست و آنها پذیرش خیلی خوبی نسبت به کسی که به او علاقهمندند، دارند. این کتابها از لحاظ تربیتی و آموزشی هم کاربرد خیلی خوبی دارد.
محوریت این مجموعه چیست؟ به نظر شما این کتاب بیشتر جنبه آموزشی دارد یا سرگرمی؟
این کتاب در حین اینکه آموزشی است، بخش سرگرمی و جذاب هم دارد. این مجموعه مناسب برای بچههای 0 تا 6 سال است. زمانی که در حال نگارش این کتاب بودم، از افراد بزرگسالی که در اطرافم بود، نظرسنجی میکردم. متوجه شدم که این کتاب برای آنها نیز جذاب و مفید است. «ترو ترو» شخصیت محبوب و واحد این مجموعه است که در کنار دوستان و خانواده بهخصوص خواهر کوچکش، داستان زیبایی را شکل میدهد.
با توجه به اینکه این کتاب فرانسوی است آیا موضوعاتی در این کتاب مطرح شده که با آداب و رسوم کشور ما مغایرت داشته باشد؟ شما برای رفع آن چه کردید؟
ماجراهای «ترو ترو» تماما کودکانه است. در داستانهای کودکانه کمتر مسائل بزرگسالانه گفته میشود؛ اما با این وجود، در بعضی از این جلدها مسائل عشق و دوست داشتن مطرح میشود، سعی کردم به نحوی موضوع را مناسب فرهنگ ایرانی تغییر دهم؛ مثلا در این مجموعه، ترو ترو (شخصیت اصلی داستان)، عاشق دختری میشود که من سعی کردم آن دختر را با نام خواهرش معرفی کنم.
به عقیده شما آموزش مستقیم تاثیرگذارتر است یا در قالب شعر و داستان؟ در این میان جذابیت کتابهای شعر بیشتر است یا داستان؟
مسلما مطرح کردن مسائل به صورت شعر و قصه برای بچهها جذابتر و تاثیرگذارتر است. خانوادههایی که میخواهند برای کودکانشان یک مبحث تربیتی مطرح کنند، بهتر است که از زبان لطیف و گیرای شعر استفاده کنند؛ چون در شعر عناصر زیبایی بسیاری وجود دارد که تنها موضوع مطرح نیست؛ بلکه میتوانیم موضوع را با پیرنگی مانند تخیل، ایهام و ... برای کودکان بیان کنیم و پیام اصلی را به آنها انتقال دهیم در حالی که جنبه سرگرمی آن بیشتر میشود.
شعر و قصه، هر دو برای کودکان جذاباند؛ اما به عقیده من، فکر میکنم شعر به علت وجود عناصر بیشتری جذابتر است؛ چون شعر ریتم، ضربآهنگ، قافیه و کوتاهی جملات دارد و این جذابیت آن را بیشتر میکند. علاوه بر این، شعر هم قدرت حفظ کردن را به بچهها میدهد و هم یک حالت شادتر و جذابتری برای بچهها دارد.
برای بچهها بهتر است داستانها سرگرمکننده باشند یا آموزشی؟
بچهها در سنین فراگیری قرار دارند و تجربه زیادی از این دنیا ندارند؛ بنابراین بحث آموزش همیشه مطرح است؛ اما به نظر من هنرمندی که تحت عنوان شاعر یا نویسنده برای کودکان اثری را خلق میکند، باید آموزش را به صورت حلشده در کارش بگنجاند و چنین کاری بسیار زیباتر است. یک هنرمند باید پیام را به صورت پنهان، در قالب شعر یا داستان به کودک منتقل کند. قشنگی این کار به این صورت است که باید آموزش به گونهای باشد که بچه متوجه آن نشود؛ بلکه باید آموزش در زیرلایههای آن صورت بگیرد. بچهها نیاز به آموزش و کسب تجربه دارند؛ بنابراین بهتر است که آموزش باشد ولی از جذابیت اثر کم نشود.
نظر شما