در ابتدای این مراسم احمد ذوعلم مدیر آژانس ادبی دایره مینا ضمن خوش‌آمدگویی گفت: دایره مینا سه سال است شروع به فعالیت کرده و در این مدت اهالی نشر، نویسندگان و دیگر فعالان این حوزه ما را همراهی کردند. در چنین روزی بر آن شدیم تا با ارائه گزارش عملکرد سه ساله و اطلاع‌رسانی، مسیر را برای پیمودن گام‌های بعدی هموار کنیم. این مراسم برای ما فرصت مغتنمی است تا برای برداشتن گام‌های بعدی از شما کمک بگیریم.
وی با ارائه گزارش عملکرد دایره مینا از ابتدای تاسیس تا کنون اظهار داشت: در شهریور سال ۹۸ پس از حدود سه ماه مطالعه و گفت‌وگو با بیش از ۸۰ فعال حوزه‌ محتوای بین‌الملل و همچنین بعضی آژانس‌های ادبی فعال در منطقه، تصمیم به تاسیس یک آژانس ادبی با هدف تبدیل شدن به بهترین آژانس ادبی خاورمیانه گرفتیم. برای دستیابی به این هدف باید تبدیل به یک کسب و کار اقتصادی می‌شدیم.
 
آژانس‌های ادبی توزیع‌کننده‌های محتوا هستند
ذوعلم گفت بسیاری از فعالان حوزه محتوا سوال می‌کنند فعالیت اصلی یک آژانس ادبی چیست. وی با اشاره به شکل‌گیری شرکت‌های توزیع کتاب و این که امروز مساله توزیع از اولین مسائلی است که ناشران در بدو تاسیس نشر برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند عنوان کرد: آژانس‌های ادبی نیز توزیع کننده‌های محتوا هستند. وی افزود: آژانس‌های ادبی در کشورهایی که نشر صنعتی دارند یکی از حلقه‌های اصلی صنعت نشر محسوب می‌شوند؛ انواع آژانس‌های ادبی در دنیا وجود دارد که هر کدام بنا بر طراحی خود خدمات مختلفی از جمله انجام مذاکرات خرید و فروش حق ترجمه، اقتباس، تجاری‌سازی و... را به ناشران و نویسندگان ارائه می‌دهند. بعد از انقلاب اسلامی ۱۴ آژانس ادبی در ایران شکل گرفت که در حال حاضر تنها ۶ آژانس فعالیت می‌کنند.
وی با بیان این که کشورهای منطقه از جمله امارات و عربستان در حال شکل‌دهی آژانس‌های ادبی هستند، عنوان کرد: ۲۵ آژانس ادبی فعال در خاورمیانه وجود دارد که ۱۶ آژانس در ترکیه، ۶ آژانس در ایران و یک آژانس در هر یک از کشورهای مصر، عربستان و لبنان فعال هستند.
ذوعلم در پایان سخنان خود گفت در گام‌های توسعه‌ی دایره‌ی مینا ایده‌هایی از جمله ورود به فعالیت آژانس ادبی داخلی، اقتباس، تجاری‌سازی، بازاریابی محصولات محتوایی مطرح است.


 
آمار فعالیت‌هایمان را شفاف و دقیق ارائه می‌کنیم
در ادامه آیت معروفی مدیر فروش دایره‌ مینا نیز به ارائه گزارش عملکرد دقیق‌تر و آماری آژانس ادبی دایره مینا در سه سال گذشته پرداخت. معروفی با بیان این که این آمار دقیق و شفاف اولین بار است که توسط یک مجموعه‌ خصوصی ارائه می‌شود گفت ما یک تیم ۱۰نفره ثابت به همراه ۸ نفر همکار پاره‌وقت از ۳ ملیت متفاوت داریم.
وی عنوان کرد: دایره مینا تا کنون در ۲۳ رویداد بین‌المللی شامل نمایشگاه‌ و فلوشیپ‌ شرکت کرده است.
معروفی با اشاره به اهمیت شبکه‌سازی برای آژانس‌های ادبی گفت: ما هم‌اکنون بیش از ۲۱۵ مجموعه همکار شامل ۱۱۰ ناشر، ۴۵ نویسنده، ۴۲ آژانس بین‌المللی و ۴۲ تصویرگر در ۳۲ کشور دنیا داریم. این‌ها فقط مجموعه‌هایی هستند که با آن‌ها قرارداد نمایندگی داریم. غیر از این با بیش از هزار صاحب محتوا در کشورهای مختلف ارتباط موثر برقرار کرده‌ایم. همچنین ۲۰۰ گفت‌‌وگوی فعال هم برای عقد قرارداد نمایندگی در دست داریم.
معروفی ادامه داد: در مجموع در این سه سال، بیش از ۴۸۰ محتوا تولید کرده‌ایم. بیش از ۳۱ نمونه متن ترجمه شده به انگلیسی داریم و بیش از ۴۴  کاتالوگ آماده‌سازی کرده‌ایم.
وی اظهار داشت: بازاریابی ما از طریق ارسال خبرنامه، شبکه‌های اجتماعی، محتوای سایت، تولید سمپل و تولید کاتالوگ، نگارش رزومه برای ناشران و... صورت گرفته است.
معروفی ضمن برشمردن قراردادهای انجام شده در دایره مینا افزود: در ۳۶ ماه بیش از ۱۲۰ قرارداد خرید و فروش محتوا منعقد شده است که نیمی از این تعداد طی یک‌سال گذشته انجام شده است. ۶۰۰ قراداد در حال مذاکره هم داریم که ۵۶ قرارداد نزدیک به امضای نهایی است. به طور میانگین هرماه ۳ قرارداد بسته‌ایم. البته این تعداد مطلوب ما نیست و برای بهبود این دستاوردها تلاش می‌کنیم.
معروفی در خصوص نسبت خرید و فروش در قراردادها اظهار کرد: درصد میزان خرید و فروش در تمام قراردادها ۵۵ به ۴۵ و در ایران ۶۰ به ۴۰ است. موضوع قراردادهای مختلف به ترتیب تعداد در حوزه‌های کودک و نوجوان، داستان بزرگسال، ناداستان بزرگسال و شعر بوده است.


 
قانون مربوط به حقوق مولفان نیاز به بازنگری دارد
احمد فرهنگ‌نیا مدیر نشر چاپ عصر نیز ضمن تبریک سومین سالگرد تاسیس دایره مینا و آرزوی موفقیت برای فعالان صنعت نشر کشور با اشاره به بحران‌ها و مشکلاتی که در این راه وجود دارد، گفت: باید تلاش کرد صنعت نشر توسعه باید؛ چراکه هرچه این صنعت وسیع‌تر شود، به نفع ماست. در این راه باید به سمت حرفه‌ای شدن پیش رفت. ورود به صنعت نشر و فعالیت در این حیطه با توجه‌ به وضعیت اقتصادی و اجتماعی، عشق می‌خواهد.
وی با بیان اینکه موضوع کپی‌رایت مساله‌ای است که از چندی پیش محل بحث شده و جدی‌تر دنبال می‌شود گفت: رعایت موضوع کپی‌رایت از سال ۱۳۹۸ که نشر چاپ عصر، تاسیس شد، برایم از دغدغه‌های اخلاقی و حرفه‌ای بود. برای شروع فعالیت در حوزه نشر باید کار را با ترجمه که مطمئن‌تر بود، شروع می‌کردم. از این رو مساله کپی‌رایت حایز اهمیت‌تر شد. زمانی که با فعالیت دایره مینا آشنا شدم، دغدغه‌ام برای گرفتن کپی‌رایت برطرف شد. وی گفت: دردناک‌ترین چیزی که وجود دارد این است که سیستم قانونی و قضایی ما نسبت به مساله کپی‌رایت بی‌اعتنا هستند.
فرهنگ‌نیا با تاکید بر رعایت حقوق اعضای یک صنف، گفت: به نظر من، موضوع مهم‌تری از رعایت حق مصنف و مولف وجود ندارد. از این رو باید به‌طور ویژه به مساله کپی‌رایت پرداخته شود. وی با اشاره به قدیمی بودن قوانین مرتبط با حقوق مولفان گفت: با توجه به پیشرفت‌هایی که در همه زمینه‌ها وجود دارد، باید هر دو سال یکبار در قانون کپی‌رایت بازنگری انجام شود.
وی با اشاره به مشکلاتی که در زمینه خرید رایت وجود دارد، تصریح کرد: ناشر باید هزینه کند و صبوری به خرج دهد تا با مذاکرات، مفاهمه‌ با ناشر خارجی برقرار شود که در نهایت خرید رایت صورت پذیرد. این مراحل به حدی دشوار است که کمتر ناشری را به خرید رایت ترغیب می‌کند. دایره مینا راه مذاکرات با ناشران خارجی را فراهم کرده است.
وی در پایان گفت: پیشنهاد من به عنوان یک نشر تازه‌تاسیس که سه سال در این حیطه فعالیت دارد این است که تا تکلیف رایت یک اثر تا مرحله نهایی خرید مشخص نشده است، شروع به عملیات تولید ترجمه کتاب نکنید.
 
از غیرحرفه‌ای بودن رنج می‌بریم
در ادامه‌ی این مراسم فرهاد حسن‌زاده نویسنده‌ی سرشناس کودک و نوجوان نیز در با تبریک سه سالگی دایره مینا با اشاره بر سوابق خود در حوزه‌ نویسندگی کودک و نوجوان گفت حدود 30 سال از عمر خود را در راه نوشتن صرف کرده و تا کنون حدود 110 عنوان کتاب در رده سنی کودک و نوجوان و بزرگسال به چاپ رسانده است. وی گفت: نشر ایران، نشر حرفه‌ای نیست. قدم‌هایی دارد برداشته برداشته می‌شود، اما بسیار کند است. ما از غیرحرفه‌ای بودن رنج می‌بریم و این مساله در قراردادهایی که با تصویرگران بسته می‌شود، در حیطه کتابسازی، توزیع و بازاریابی در کشورهای دیگر نمود پیدا می‌کند.
او گفت تا کنون به عنوان یک نویسنده ایرانی در جوایز جهانی مختلفی نامزد شده است. از جمله ورود به فهرست کوتاه جایزه‌ هانس کریستین‌اندرسن در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ و نامزدی در چند دوره جایزه‌ی آسترید لیندگرین از جمله نامزدی برای سال ۲۰۲۳ این جایزه. در این جوایز داوران به مجموعه فعالیت یک نویسنده توجه می‌کنند، نه تنها به یک اثر. از کتاب‌شناسی تا مقالات پژوهشی تا جوایز و نقدهایی که بر آثار نویسنده شده است و...
برای ما سوال بود که ما همیشه تا مرحله‌ نهایی جوایز می‌رویم ولی هیچ وقت نمی‌توانیم جوایز را کسب کنیم. یکی از مواردی که برای داوران مهم است این است که آیا این نویسنده در کشورهای دیگر جایگاهی دارد یا نه؟ آیا کتاب‌هایش به زبان‌های دیگر ترجمه شده است یا نه؟ متاسفانه ما در این مرحله متوقف می‌شویم.
حسن‌زاده ادامه داد: وقتی ریشه‌یابی می‌کنیم متوجه می‌شویم در پی عدم پذیرفتن موضوع کپی‌رایت در ایران، ناشران خارجی رغبتی برای انتشار آثار نویسندگان ایرانی در کشورشان ندارند که این مساله در جوایز جهانی تاثیر می‌گذارد.
او گفت ما در دو بعد نیاز به آژانس‌های ادبی داریم. یکی در داخل ایران برای این که بتوانند کارهای نویسنده از جمله مذاکره با ناشران و... را مدیریت کنند. و دوم در بعد جهانی نیز وجود آژانس‌های ادبی با شناختی که از ناشران بین‌المللی دارند به این دلیل حائز اهمیت است که می‌توانند آثار نویسندگان را در سطح بین‌المللی معرفی کنند.
 
حسن‌زاده گفت من کارگاه‌های نویسندگی برای کودکان دارم. چند روز پیش یکی از بچه‌ها یکی از بچه‌ها می‌خواست کتابی را معرفی کند و به بچه‌ها گفت از این کتاب دو ترجمه وجود دارد ولی من توصیه توصیه می‌کنم نسخه‌ای که کپی رایت دارد را خریداری کنید. برای من جالب بود که حتی خود مخاطبان هم نسبت به مساله‌ کپی‌رایت آگاه شده‌اند.
حسن‌زاده در پایان گفت من گلایه‌ای هم دارم که دوست دارم این جا مطرح کنم. من به‌تازگی متوجه شدم یکی از کتاب‌های من سال گذشته به زبان روسی ترجمه شده است و من هیچ خبری نداشته‌ام. از ناشر ایرانی سوال کردم، آن‌ها هم خبر نداشتند. با جست‌وجوی بیشتر متوجه شدم نشر صدرا که در مسکو دفتر دارد و گردانندگانش ایرانی هستند این کتاب را منتشر کرده است. داریم موضوع را دنبال کنیم و اگر پاسخی ندادند از طریق قانونی کار را پیگیری خواهیم کرد. متاسفانه یکی از دلایلی که این اتفاق می‌افتد همین جا نیفتادن بحث کپی رایت هست که فکر می‌کنم همه باید به فرهنگ‌سازی این موضوع کمک کنند.
 
باید به آژانس‌های ادبی اعتماد داشته باشیم و به آن‌ها فرصت بیشتری بدهیم
در ادامه‌ این همایش، مریم رونق مدیرمسئول نشر فرمنش و رئیس هیئت مدیره انجمن فرهنگی ناشران کتاب‌های دانشگاهی و مسئول کارگروه بین‌المللی این انجمن با مطرح کردن سابقه‌ 16ساله خود در حوزه فعالیت دانشگاهی و مدیریت نشر ضمن تبریک سومین سال تاسیس آژانس ادبی اظهار کرد: آژانس ادبی اقتصاد ناشناخته‌ای دارد و این کار خیلی بیشتر از نشر نیاز به صبر و حوصله دارد.
او با اشاره به موضوع انتشار غیرقانونی فایل PDF کتاب‌های دانشگاهی گفت: واقعیت این است که در نشر دانشگاهی ما بیشتر نیازمند احترام صنف خودمان به خودمان شده‌ایم. باید سعی کنیم اول در داخل ایران رعایت قانون کپی‌رایت را جا بیندازیم؛ چه بسا که جا افتادن این مساله در داخل ایران بسیار ضروری است و آژانس‌های ادبی باید به این مهم کمک کنند.



رونق با اشاره به این که در دنیا آژانس‌هایی داریم که به صورت تخصصی به یک موضوع خاص می‌پردازند گفت: آن آژانسی که کار تخصصی می‌کند از سلیقه‌ی ادیتورهای ناشران خبر دارد و می‌داند دنبال چه کتاب‌هایی هستند. بنابر این کمک می‌کند به نگارش درست کتاب و بعد شروع می‌کند به معرفی کتاب و مذاکره با ناشر.
رونق در ادامه با تاکید بر این موضوع که ناشران و پدیدآورندگان باید به آژانس‌های ادبی فرصت بدهند و به آن‌ها اعتماد داشته باشند، گفت: سپردن برخی امور نظیر قراردادها و پیگیری کتاب‌ها در داخل و خارج از کشور بر عهده آژانس‌های ادبی است. ناشران نمی‌توانند خودشان وارد کار شوند و این نباید دغدغه ناشر باشد. باید این دست مسائل به آژانس سپرده شود. آژانس‌های ادبی نظیر دایراه مینا و کیا به خوبی در این زمینه فعالیت دارند.