به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «آینده نشر کتاب کودک ایران» شنبه (۲۴ اردیبهشت‌ماه) با حضور علی بوذری، عضو هیات مدیره انجمن تصویرگران، احمد شاکری، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و‌مطالعات فرهنگی، محسن هجری و فتح‌الله فروغی، اعضا هیات مدیره انجمن ناشران در سرای اهل قلم ناشران کودک و نوجوان سی‌وسومین دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تشکیل شد.
در این نشست شاکری با اشاره به لزوم ایجاد همدلی بین تشکل‌های سه‌گانه نشر کودک و نوجوان گفت: یکی از مواردی که موجب شد این نشست را تشکیل دهیم یافتن پاسخی برای این پرسش بود که چطور می‌توان رابطه نویسندگان، ناشران و تصویرگران را به‌عنوان تشکل‌های سه‌گانه نشر کودک و نوجوان تسهیل کرد؟
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بیان این‌که سیاستگذاران حوزه کودک و نوجوان باید درباره برخی موضوعات به نوعی تفاهم برسند، بیان کرد: به‌عنوان مثال قراردادهای نشر چگونه باید باشند؟ آیا هر ناشر باید برای قراردادهای خود قالبی خاص طرحی کند یا باید قالبی واحد وجود داشته باشد؟
وی با اشاره به اهمیت توسعه کتاب‌های کودک و نوجوان ایران در فضای بین‌الملل بیان کرد: اگر تشکل‌های سه‌گانه باهم یکرنگ شوند می‌توانند برای حضور در فضای بین‌الملل فکری کنند؛ حتی شاید به این نتیجه برسند که برای معرفی کتاب‌های کودک ایرانی، باید یکی از نویسندگان‌مان برند بین‌المللی باشد و هر سه تشکل از او حمایت کنند. راه‌حل همه این مسائل این است که سه مجموعه ناشران، نویسندگان و تصویرگران کودک یک خط‌مشی مشترک داشته باشند. باید فاصله بین حوزه‌های مختلف را کم کنیم.
در بخش بعدی این نشست محسن هجری اظهار کرد: بسیاری از نویسندگان قلمی شگرف دارند اما وقتی می‌خواهند برای کودکان و نوجوانان بنویسند دچار مشکل می‌شوند. درباره مخاطب کودک، تکلیف تقریبا مشخص است. کودکان انسان‌های خردسالی هستند که فاقد اندیشه انتزاعی‌اند؛ اما وقتی نوبت به قلم زدن برای نوجوانان می‌رسد با دست‌اندازهای زیادی روبه‌رو می‌شویم.
عضو هیات مدیره انجمن نویسندگان با اشاره به این‌که در پیمان‌نامه حقوق کودک، سن کودک تا ۱۸ سالگی تعریف می‌شود و برای نوجوان تعریفی وجود ندارد، گفت: در قانون هم قیمومیت تا ۱۸ سالگی با والدین است؛ بنابراین در قانون هم حقوق نوجوانان لحاظ نشده است.
وی ادامه داد: اغلب مردم حدودا ۱۱ تا ۱۴ سالگی را سنین نوجوانی می‌دانند؛ این در‌حالی است که سن نوجوانی تا ۱۸، ۲۰ و گاهی حتی ۲۲ سالگی تداوم دارد. افراد تا هر سنی که ویژگی‌های نوجوانی داشته باشند کماکان نوجوان هستند.
هجری افزود: تفاوت نوجوان با بزرگسال چیست؟ آیا می‌توانیم برای نوجوان هم به همان سبک و سیاقی بنویسیم که برای بزرگسالان می‌نویسیم؟ یا آیا می‌توان برای نوجوان با زبانی نصیحت‌گرانه کتاب نوشت؟ تجربه‌ها نشان داده به محض این‌که زبان شما به زبان تعلیمی که زبان معمول آموزش و پرورش است نزدیک شود، نوجوان با آن زاویه پیدا می‌کند.
به گفته وی، شخصیتهای کتاب نوجوان، همه شخصیتهای اتوکشیده‌ای هستند که همگی به راه راست هدایت شده‌اند یا فراز و فرود شخصیتی آن‌ها آنقدر رقیق است که در نهایت عاقبت‌بخیر می‌شوند. نوجوان با خواندن این‌گونه کتاب‌ها به این نتیجه می‌رسد که نویسنده او را کودک فرض می‌کند. این در حالی است که نوجوانان دوست دارند نویسندگان در کتاب‌هایشان آن‌ها را جدی بگیرند. نبود توجه به این موضوع به انقطاع نوجوانان از آثار داخلی و گرایش به سمت آثار ترجمه منجر می‌شود.
عضو هیات‌مدیره انجمن نویسندگان با بیان این‌که نوجوان به دنبال آثاری حاوی شور و عشق و عاطفه هستند، تصریح کرد: درست است که بعضا به‌دلیل خطوط قرمز موجود نمی‌توانیم آنچه را نوجوانان مطالبه می‌کنند برایشان بنویسیم، اما آیا وقتی نمی‌توانیم با مخاطب داخلی ارتباط برقرار کنیم آیا می‌توانیم در عرصه جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم؟ البته این‌گونه نیست که در حوزه نوجوان، دستمان تهی باشد اما بازده مطلوب هم نداشته‌ایم.
وی تاکید کرد: اساسی‌ترین مشکل ناشران، نداشتن مترجمانی است که کتاب‌های خوبمان را به زبان مقصد ترجمه کنند.
علی بوذری در ادامه این نشست با بیان این‌که اگر قرار باشد کتاب‌های ایرانی در فضای بین‌الملل جایگاهی داشته باشند، این جایگاه قطعا در حوزه کودک خواهد بود، گفت: علت این امر تصویرگری در کتاب‌های کودک است. تصویرگری کتاب کودک برای مخاطب خارجی جذاب است؛ چراکه بدون دانستن زبان مبداء می‌تواند آن را درک کند. از سوی دیگر متنی همراه کتاب‌های تصویری کودک نیست و این موضوع هم به جذب مخاطب خارجی کمک می‌کند. باید قبول کنیم که نویسنده ایرانی گاهی در درک مخاطب دچار اشکال است.
وی ادامه داد: در واقع نویسندگان، اصرار دارند متن‌های فاخر بنویسند اما مساله این است که مخاطب امروز چقدر به چنین متونی گرایش دارد؟ نه تنها با مخاطب خود بلکه با مخاطب جهانی هم فاصله بسیاری داریم.
عضو هیات مدیره انجمن تصویرگران تاکید کرد: تجربه نشان داده به خاطر پیچیدگی و هزینه‌های نشر بین‌الملل کمک‌های دولتی، نقش تعیین‌کننده‌ای در معرفی کتاب‌های ایرانی به جهان دارد. راهکار درست هم این است که دولت ناشران را آموزش دهد تا پس از مدتی بتوانند، خود وارد فضای بین‌الملل شوند.
در ادامه این نشست، فتح‌الله فروغی درباره این‌که باید در صنعت نشر کودک، تحولی اتفاق بیفتد، بیان کرد: چنین تغییری نیازمند یک کار پژوهشی است و همه باید در این راستا کنار هم باشیم.
عضو هیات مدیره انجمن ناشران ادامه داد: برای ایجاد تغییر و تحول در صنعت نشر کودک باید نیم‌نگاهی به مخاطبان خارجی داشته باشیم و نگاه اصلی‌مان به مخاطبان داخلی باشد. ابتدا باید برای مخاطبان داخلی، آثار خوب تولید کنیم و بعد آن‌ها را به مخاطبان خارجی تعمیم دهیم.
وی افزود: در این نشست به دنبال این بوده‌ایم که برای توسعه صنعت نشر کودک در آینده، چراغی را روشن کنیم و از نمایندگان تشکل‌های همسو هم دعوت می‌کنیم در نشست‌های بعدی حضور یابند تا بتوانیم به نتایج خوبی در این زمینه برسیم.
در پایان این نشست، محمدحسن محمدی، عضو هیات مدیره انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان هم با بیان این‌که متاسفانه ناشران به‌صورت تجربی کار می‌کنیم و نه پژوهشی، گفت: هیچ‌گاه تحقیق نمی‌کنیم که نوجوانان چه می‌خواهند.
وی خاطرنشان کرد: یک نوجوان به لحاظ ذهنی مدام در فضاهای عشقی و عاطفی است. غفلت از پژوهش و ناآشنایی با مخاطب یکی از معضلات صنعت نشر کودک است؛ علاوه بر این، جدایی سه گروه ناشران و نویسندگان و تصویرگران و نبود ارتباط آن‌ها به‌صورت سازمانی و منطقی هم یکی دیگر از معضلات صنعت نشر کودک محسوب می‌شود.
شنبه ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۱ - ۱۶:۱۴
نظر شما