به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ نشست آموزش مجازی زبان فارسی جمعه (23 اردیبهشت‌ماه) در سرای ملل مصلای امام خمینی (ره) با حضور احسان طوفانی‌نژاد، مدیر آموزش مجازی در بنیاد سعدی و سیدفخرالدین اسماعیلی دبیر جلسه برگزار شد.
 
در ابتدای این نشست احسان طوفانی‌نژاد به ماهیت آموزش مجازی اشاره کرد و گفت: مختصر و جامع بخواهم بگویم آموزش مجازی نداریم هر آن‌چه هست حقیقی است. اتفاقی که می‌افتد یک اتفاق واقعی است. ارائه آموزش چندحالت دارد؛ حضوری مثل کلاس درسی و این نشست که چهره به چهره است، نیمه‌حضوری و دیگری غیرحضوری. در حالت غیرحضوری نوعی به نام مجازی وجود دارد که به وسیله ابزار و فناوری نوین انجام می‌شود. درنهایت همه این حالت‌ها باید منجر به یادگیری شوند.
 
طوفانی‌نژاد درباره‌ی تفاوت آموزش در گذشته و حال بیان کرد: قبلا مفهومی داشتیم به اسم مکان. بحث فیزیکی بود. اکنون مکان به فضا یا همان محیط تبدیل شده است. در نظریه‌های جدیدِ آموزش و یادگیری دیگر نمی‌گوییم طراحی آموزشی، می‌گوییم طراحی محیط یادگیری. این محیط می‌تواند هرجایی باشد. این مسئله جدی ماست که آیا آموزش مجازی یا آموزش فناورانه منجر به یادگیری می‌شود یا نه؟



او «یادگیری» را شاه‌کلید بحث آموزش برشمرد و گفت: ما به این نکته توجه نمی‌کنیم که آموزش منجر به یادگیری ‌می‌شود یا نه؟ اگر یادگیری اتفاق بیفتد یادگیرنده رضایت دارد و اگر نیفتد رضایت ندارد.
 
طوفانی‌نژاد که دانش‌آموخته‌ دکترای تکنولوژی آموزشی است درباره‌ افرادی که با فناوری مواجه می‌شوند اظهار کرد: دو گروه داریم؛ افرادی که از فناوری می‌ترسند و حاضر نیستند با آن کار کنند. مثلا می‌گویند فناوری به درد نمی‌خورد و افرادی که خطرناک‌تر هستند و توهم فناوری دارند. فکر می‌کنند فناوری حل‌المسائل همه‌‌چیز در بحث آموزش و یادگیری است. ما باید بینش را ببینیم. سه سوال مهم را باید جواب بدهیم که بفهمیم باید از فناوری در مسیر آموزش-یادگیری استفاده کنیم یا نه؟
 
او این سه سوال را برای حاضران در نشست این‌طور توضیح داد: سوال اول این است که چه کاری با فناوری راحت‌تر شده است؟ برای مثال الان امکان جمع‌آوری اطلاعات و دادن بازخورد بهتر شده است. سوال دوم که مهم‌تر است این است که چه کاری ما با فناوری می‌توانیم انجام دهیم که قبلا نمی‌توانستیم؟ مثل تعامل بیشتر معلم با دانش‌آموز که در هر زمان و مکانی می‌تواند اتفاق بیفتد. در کل در فرایند آموزش فناوری کاری کرده است که آرزوی بشر بوده است؛ آموزش مادام‌العمر یعنی در هر زمان و مکانی بتوانم چیزی یاد بگیرم و سوال سوم این است که با تغییرات و به‌روز شدن فناوری‌ها‌ چه کنیم؟
 
احسان طوفانی‌نژاد ویژگی‌‌های کلاس حضوری و مجازی را یکی دانست و گفت: در کلاس حضوری چهار قسمت داریم؛ دانش‌آموز، معلم، محتوای درسی و فضای کلاس. ما دقیقا این‌ها را در آموزش مجازی هم داریم. ارکان آموزش مجازی معلم، یادگیرنده، محتوا و بستر آموزش است.
 
او مهارت‌های زبان فارسی و به‌طور کل یک زبان را خواندن، شنیدن، نوشتن و صحبت کردن دانست و افزود: باید ببینیم چه‌طور می‌توانیم این مهارت‌ها را در کنار هم قرار دهیم تا به یک یادگیری زبان فارسی مناسب ختم شود. براساس یک نظرسنجی که نتایجش با نتایج بین‌المللی مطابقت داشت، بیشترین دلیل نارضایتی معلم‌ها نداشتن تعامل با دانش‌آموزان بود. در فضای مجازی تعامل کم است؛ عدم تعامل نیز باعث عدم درگیرشدن ذهنی می‌شود. یک روش راحت برای تعامل این است که سوال بپرسیم و جواب بگیریم که همان بازخوردگرفتن است. اگر می‌خواهیم یک آموزش موثر داشته باشیم که یادگیری اتفاق بیفتد باید تعامل ایجاد کنیم؛ تعامل یادگیرنده با محتوا، تعامل با فضا، تعامل با یاددهند و... .
 


مدیر آموزش مجازی بنیاد سعدی ویژگی اصلی یادگیری الکترونیکی را تعامل، بازخورد و درگیرشدن برشمرد. او درباره‌ اهداف بنیاد سعدی در این زمینه بیان کرد: بنیاد سعدی نهادی است برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبان. شعار این بنیاد گسترش زبان فارسی در جهان است که منجر به گسترش فرهنگ ایران می‌شود. در این زمینه فعالیت‌های مختلفی انجام دادیم مثل تولید کتاب، آموزش‌ها، دوره‌های مختلف و ... ولی مسئله‌ای که وجود داشت این بود که مخاطبان اصلی بنیاد سعدی در ایران نیستند؛ امکان حضوری‌بودن نیست، جدای از مشکلات سیاسی و اقتصادی و ... مسئله ما این بود که برای دانشگاه‌ها آموزش مجازی یک کار مستحبی بود و برای ما و بنیاد سعدی یک کار واجب، چون مخاطبان‌‌مان دور بودند و خارج از ایران.
 
او به پیشینه آموزش مجازی در بنیاد سعدی اشاره کرد و گفت: بنیاد سعدی از سال ۹۲ شروع به کار کرده است و آموزش مجازی زبان فارسی در این بنیاد، اردیبهشت‌ماه امسال چهارمین سال خود را می‌گذراند یعنی ما از سال 1397 که قبل از کروناست در این زمینه آغاز به کار کردیم.
 
طوفانی‌نژاد امکانات مجازی را آموزش‌های تحت وب، آموزش همراه توسط موبایل، محتوا، آموزش به صورت تفریحی با بازی آموزشی، ارزیابی سطح زبان فارسی با آزمون و وجود زیرساخت برشمرد.
 
او درباره‌ امکانات تحت وب گفت: مورد اول آموزش وب‌محور زبان فارسی در سامانه چارچوب و سامانه مینا است. مورد دوم کلاس‌های مجازی همزمان است که البته این فقط ۱۰ درصد آموزش مجازی است. این را یادگیری الکترونیکی نمی‌دانیم. چون از امکانات به طور کامل استفاده نمی‌شود و به این دلیل نارضایتی بالاست، مورد سوم آموزش غیرهمزمان است که نمونه‌ی استاندارد آن یادگیری مادام‌العمر است.
 
مدیر آموزش مجازی بنیاد سعدی ویژگی مهم دوره‌ی آموزش مجازی زبان فارسی این بنیاد را تعاملی‌بودن آن دانست و بیان کرد: محتوای این دوره ویدیویی‌ است ولی ما آن را تعاملی کردیم. در دوره‌ اول غیرهمزمان روش تدریس زبان فارسی در کل دنیا601 نفر و در دوره‌ی دوم 372 نفر شرکت کردند. ما از حدود ۲۳ کشور شرکت‌کننده داشتیم که بیشترین تعداد از ایران، عراق، پاکستان، کانادا، هند، صربستان، ژاپن و ترکیه بودند. این افراد در نظرسنجی ما کسب مهارت را انگیزه خود اعلام کرده بودند.
 
او در بحث امکانات آموزش همراه دو اپلیکیشن Oxinchannel Persian و اپلیکیشن واژه مینا برای یادگیری لغات زبان فارسی را، و در بحث امکانات آموزش بر حسب تولید محتوا نیز محتوای چندرسانه‌ای‌ تعاملی، ویدیوهای آموزشی، کتاب‌های الکترونیکی و فایل صوتی کتاب‌های چاپی (به رایگان در سایت بنیاد سعدی موجود است) را معرفی کرد. و از پروژه‌ی آموزش با موسیقی نیز خبر داد که تا پایان امسال تکمیل می‌شود.
 
طوفانی‌نژاد در ادامه‌ نشست در مورد امکانات آموزش بر حسب بازی، دو بازی واژه‌یابی و واژه بازی را معرفی کرد، در بحث امکانات آزمون، درباره‌ آمفا: آزمون مهارت زبان فارسی و داتفا: آزمون دانش تدریس و در مبحث زیرساخت درباره‌ سامانه کتاب‌شناسی آزفا، مدیریت و جست‌و‌جوی کتابخانه، استودیوی فیلم‌برداری و صدابرداری، پیکره بین‌المللی بنیاد سعدی و سامانه مدیریت آموزشی توضیحاتی ارائه داد.

او در بخش آخر صحبت خود مدرسه مجازی مینا را که دارای سامانه وب‌محور آموزش زبان فارسی بر اساس حل مسأله است، محتوای تعاملی و آزمونی دارد و تعیین سطح هم می‌کند معرفی کرد.

در پایان نشست نیز پرسش‌وپاسخ با حاضران انجام شد.