در ابتدای این جلسه، حجت‌الله ایوبی، دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران، در سخنانی ضمن اشاره به فعالیت این نهاد در حوزه فرهنگ و هنر بیان کرد: حکیم نظامی به واسطه غفلتی که از سوی همه ما، متولیان فرهنگ صورت گرفته، جلوه‌های عظمت او کمتر در میان نسل جوان ما شناخته شده و این مسئله باعث بروز برخی تحرکات شده است. امسال کتاب‌های مختلفی از آثار نظامی در عرصه بین‌المللی ترجمه شده است که در هیچ یک اشاره‌ای به خاستگاه هویتی و زبانی و فرهنگی حکیم نظامی نشده است.
ایوبی با اشاره به آثار حکیم نظامی، گفت: کمیسیون ملی یونسکو-ایران قصد دارد که در برنامه‌های پیش رو، به این چهره فرهنگی بیشتر توجه کند.
دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران افزود: ۲۱ اسفندماه، روز حکیم نظامی در ایران است و بر اساس اسناد فراوان، خاستگاه نیاکان حکیم نظامی در شهر تفرش و روستای طاد است. ۱۹ اسفندماه برنامه‌ای در موزه ملی در تهران و پس از آن برنامه‌ای در تفرش برگزار می‌شود و کمیسیون ملی یونسکو-ایران در نظر دارد از امسال جایزه‌ای به نام «حکیم نظامی» به چهره‌های برگزیده فرهنگ و هنر در حوزه‌های مختلف اعطا کند که این جایزه در بخش بین‌الملل نیز اهدا خواهد شد.
در ادامه این جلسه، عبدالمهدی مستکین، دبیر اولین جایزه بزرگ حکیم نظامی، جایگاه ممتاز و برجسته حکیم نظامی را از ارکان اصلی زبان و ادب پارسی دانست و تصریح کرد: با هدف ارج نهادن به خدمات گسترده این شخصیت بزرگ ایرانی که از ۸۰۰ سال پیش الهام‌بخش بسیاری از آثار ادبی، نمایشی و هنری در سطح ملی و منطقه‌ای و بین‌المللی بوده ، برنامه‌های مفصل و مدونی را به طور مستمر و سالیانه در دستور کار کمیسیون ملی یونسکو-ایران قرار داده‌ایم.
مستکین همچنین ویژگی‌های شعری و ادبی، اخلاقی، حکمی، توحیدی، خلاقیت‌ها و نوآوری‌های حکیم نظامی را سبب اینکه کشورهای مختلف منطقه به هر شکل ممکن هویت خود را به نظامی پیوند بخشند عنوان کرد و ادامه داد: از این رو، ظرفیت درخشان فرهنگی و عظیم حکیم نظامی با محوریت ایران زمین که خاستگاه نیاکانی و فکری و هویتی اوست، به نیکی می‌تواند ملت‌های همجوار را با سرچشمه‌های ماندگار فرهنگ ایرانی اسلامی پیوند بخشد و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران را در حوزه فرهنگ و تمدن جهانی ژرفا بخشد.
علی نصیریان، پیشکسوت عرصه تئاتر و سینما نیز این جایزه را اقدامی بسیار شایسته عنوان کرد و گفت: بزرگان این مملکت، هویت ما هستند و ما باید با تمام وجود از این گنجینه‌های درخشان پاسداری کنیم و در ترویج اندیشه‌های‌شان کوشا باشیم.
در ادامه بهروز غریب‌پور، کارگردان تئاتر با انتقاد از عملکرد کشور در عرصه پاسداری از ظرفیت عظیم مشاهیر ایرانی در عرصه منطقه‌ای و جهانی بیان کرد: ۱۰ سال پیش پیشنهاد اپرای باشکوه حکیم نظامی را ارایه دادم که با بی‌مهری و بی‌توجهی روبه‌رو شد، امروز که شاهد رفتار سرقت‌گونه ادبی برخی کشورها هستیم، طبیعی است که این اتفاقات رقم بخورد.
وی نیز راه‌اندازی جایزه «حکیم نظامی» را همراه با تاثیر بسزایی در بازگشت به سرچشمه‌های اصیل فرهنگ و هویت ایرانی دانست و گفت: نظامی یک اسطوره ملی است و نباید در این حوزه انفعالی عمل کرد.
همچنین سیداحمد محیط طباطبایی، مدیر ایکوم کمیسیون ملی یونسکو-ایران یادآور شد: باید در نظر داشت که مرزهای ایران ذاتی و نه قراردادی است و مانند مرزهای اروپا، آفریقا و دیگر نقاط، خط‌کش نگذاشته‌اند. زاگرس، قفقاز، دریای مازندران، هندوکش، عمان، خلیج فارس وغیره نشان‌دهنده یک ظرف هستند که گروه‌های فرهنگی مختلف طی هزاران سال با هم زیسته‌اند و در نهایت یک فرهنگ مشترک و تاریخی به نام ایران را پدید آورده‌اند. هیچ کشور دیگری دارای این ویژگی نیست و شاید چین تا حدودی شبیه ایران باشد.
وی افزود: تمام زبان‌های دنیا بر اساس حاکمیت سیاسی گسترس پیدا می‌کنند؛ اما زبان فارسی دری به شکل اختیاری زبان مشترک شده است. قبایل و گروه‌ها اختیار می‌کنند که با فارسی دری با هم صحبت کنند و یونسکو نهادی فراقومی و نماد میراث بشری است.
در ادامه جلسه، محمدرضا اصلانی، سینماگر و شاعر نیز بیان کرد: نظامی، بزرگ‌ترین رمان‌نویس بزرگ ایران و جهان است و ما او را به این عنوان نمی‌شناسیم. او بنیان‌گذار رمان تمثیلی، نمادین و سمبلیک است ولی ما او را فقط به عنوان یک شاعر معرفی کرده‌ایم. اگر ما این چهره‌ها را درست شناسایی نکنیم، نمی‌توانیم به درستی آنها را به جهان معرفی کنیم.
همچنین علیرضا قزوه، شاعر و رئیس دفتر شعر، موسیقی و سرود سازمان صداوسیما در این جلسه گفت: شفیعی کدکنی کاری درباره عطار می‌کرد که بعد شنیدم او ۷۰ عطار دروغین را پیدا کرده است و مطمئن باشید که نظامی‌های زیادی هم هستند. آنها می‌خواستند عطار ثانی و نظامی ثانی باشند که دلیل بر قوت این شاعر است؛ چرا عرس نظامی را نمی‌گیریم؟ بیاییم از بزرگان زبان فارسی کشورهایی مثل پاکستان، افغانستان، تاجیکستان و هند نیز دعوت کنیم.
در ادامه، محمدباقر آقامیری، نگارگر و رئیس انجمن نگارگری نیز که حدود ۲۰ اثر درباره نظامی دارد، بیان کرد: نظامی در عین اینکه شاعری بزرگ و تاثیرگذار در ادبیات و رمان‌نویسی است، حکیم است. زبان ما، زبان موسیقی و بی‌نظیر است و شعر شاعران ما با شاعران دیگر دنیا فرق دارد چون آهنگین است. نظامی عظمتی دارد که سعدی و حافظ هم از وی الهام می‌گیرند.
ژاله آموزگار، استاد دانشگاه و عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این جلسه گفت: حکیم نظامی بهترین داستان‌سرای ادبیات ماست و ما باید با تمام وجود از مرزهای هویتی و زبانی ادبیات فارسی که حکیم نظامی از ارکان مسلم آن است، حفاظت و پاسداری کنیم.
محمد حیدری، خوشنویس و دبیر شورای ارزشیابی هنری انجمن خوشنویسان ایران هم در این‌باره اظهار کرد: خوشنویسی و نگارگری از جمله هنرهایی هستند که با نگارش و تصویرگری، خدمات شایانی به شعر و ادبیات کرده‌اند. درباره حکیم نظامی نیز اثری معروف به خط شاه محمود نیشابوری مانده که صفحاتش به لحاظ فرم و فضا هم متفاوت است. چهره‌های بزرگ خوشنویسی در طول تاریخ چند صد سال اخیر، بارها آثار حکیم نظامی را کتابت کرده‌اند که این بیانگر اهمیت و جایگاه بی‌نظیر وی در ساختار زبان و ادبیات فارسی است.
از اعضای دیگر این شورا، محمد روشن، میرجلال‌الدین کزازی، علی‌اصغر دادبه، مهدی محبتی، کتایون مزداپور، مهدی ماحوزی و از کمیسیون ملی یونسکو نیز یونس شکرخواه، رسول صادقی و امیر روشن در بررسی داوری جایزه‌های ملی و بین‌المللی همکاری و مشارکت دارند.
نظر شما