سعید کرمی، مدیرعامل نشر سروش در یادداشتی از تجربه حضور خود در نمایشگاه بینالمللی کتاب ۲۰۲۱ مسکو نوشت.
اکنون اهمیت روابط بینالمللی از ابعاد سیاسی و نظامی به فرهنگی تغییر یافته است. از اوصاف جهان امروز روابط فرهنگی است. این مدل از تفاهمات میتواند به مثابه ابزاری تاثیرگذار بر دیگر روابط کشورها باشد. نهادینه کردن و الگومندسازی روابط فرهنگی بسیار بااهمیت تلقی میشود. داشتن چهارچوب برای روابط فرهنگی در شرایط فعلی ایران بسیار بااهمیت است. آیا روابط فرهنگی ما با روسیه در سطح قابل قبولی است؟
توجه به چاپ کتابهای دینی و مذهبی در روسیه اکنون رشد مناسبی نسبت به قبل از فروپاشی داشته است. کارهای علمی فرهنگی و آموزشی با وجود علاقه طرفین در شرایط چندان مناسبی به نظر نمیرسد. رایزنی فرهنگی ایران در روسیه و سایر نهادهای فرهنگی ایرانی از جمله بنیاد صدرا، ابنسینا و بنیاد مطالعات اسلامی نقش مهمی در گسترش روابط فرهنگی داشتهاند.
سیاست های پوتین در دورانی که به رشد اقتصادی روسیه موسوم است، موجب شده که روسیه بر بازیابی مجدد خود در زمینه فرهنگی نیز توجه بیشتری داشته باشد. فعالیت های فرهنگی در روسیه به نهادهای اجتماعی و خصوصی واگذار شدهاند. اتحادیهها نقش جدی در بازتولید فرهنگ و روابط فرهنگی ایفا می کنند. ده دانشگاه مسکو زبان فارسی را آموزش میدهند. ترجمه کتابها در ایران با موضوع روسیه عمدتاً از زبانی جز روسی بوده است.
ایران و روسیه اکنون شرایط نسبتا مشابهی را دارند؛ هردو به وسیله غرب تحریم شدهاند؛ هردو ملت نسبت به فرهنگ خود با تعصب برخورد میکنند؛ هردو برای خود تمدن و تاریخی سترگ را در ذهن دارند؛ هردو به خانواده و نهاد خانواده احترام میگذارند و نسلهای مختلف با همدیگر مرتبطند. در هردو کشور جمعیتهای دفاع از فلسطین، به صورت مردمی و بر اساس دفاع از حقوق مردم فلسطین وجود دارد. روسیه جدید را باید محصول پوتین به شمار آورد؛ همانگونه که متفکران و صاحبنظران سیاسی و اجتماعی ایران جدید را نیز طراحی رهبر حکیم انقلاب در طول سی سال گذشته میدانند که معماری جامع و اساسی نسبت به آن شکل گرفته است.
در روسیه توجه به نظریه اقتصاد مقاومتی مورد توجه جدی صاحبنظران است. روسیه بیش از ۲۰میلیون مسلمان را درون خود جای داده است. با توجه به اینکه فرهنگ و رسوم ایرانی به شدت مورد علاقه نخبگان و مردم روس است؛ بهویژه ترجمه آثار خیام، مولانا و سعدی، مردم روسیه به نیایش و آرامش و عرفان توجه میکنند؛ تا جایی که در برخی از کلیساها ترجمه صحیفه سجادیه دیده میشود. در شهر مسکو کلیساهای متعددی در هر خیابان وجود دارد؛ تا جایی که شاید بتوان پایتخت روسیه را شهر کلیساها نامید.
برای بهترشدن روابط فرهنگی چند نکته مورد توجه است:
هردو در مقابل یکجانبه گرایی آمریکا قرار دارند؛ هردو از گفتگوهای فرهنگی و دینی استقبال می کنند؛ ترجمه کتاب ،گردشگری و توریسم، گسترش مراکز زبانآموزی، تولید فیلمها و یا سریالهای مشترک، راهاندازی اتاق بازرگانی فرهنگی می تواند از جمله اقدامات قابل پیشبینی در آینده باشد.
نظر شما