کتاب «تاریخ سیاسی و اجتماعی تیموریان» به نگارش امیرتیمور رفیعی، استادیار رشته تاریخ ایران و متخصص در حوزه تیموریان، در انتشارات سروش به چاپ میرسد.
تیموریان آثار و خدمات مهمی در عرصههای اجتماعی از خود باقی گذاشتند. بدون تردید این دوران از نظر فرهنگی، هنری و مذهبی یکی از ادوار درخشان تاریخ ایران، ماوراءالنهر و جهان اسلام است؛ و حتی به گونهای میتوان این دوران را رنسانس فرهنگی و هنری در جهان اسلام نامید. شعر و ادبیات، خط و تذهیب و نقاشی و نگارگری، تاریخنویسی و تالیفات منثور ادبی، نجوم و ریاضیات، معماری و شهرسازی، تالیفات دینی در زمینه علم کلام اسلامی و عرفان و بسیاری نمونههای فرهنگی و هنری دیگر از خصایص اصلی تاریخ تیموریان است.
اغلب سلاطین و امیرزادگان تیموری مردمی خوشذوق و شعردوست، ادب پرور و حامی دانشمندان، علما و فضلا، و خودشان نیز عموما هنرمند و فاضل بودهاند. بهواقع بیشترین دوران سلطنت طولانی مدت شاهرخ تیموری از یک سو عصر امنیت و آرامش سیاسی و ازسوی دیگردوران رونق و شکوفایی اقتصاد و فرهنگ بوده است. در دوران سلطنت محدودشده سلطان حسین بایقرا نیز سیاست و فرهنگ با یکدیگر پیوند خورد و دورانی از شکوه و جلال کمنظیری در عرصه فرهنگ و ادب به وجود آورد. ادبیات و زبان ترکی برای اولین در این دوران است که توسط شعرای ترکزبان، خصوصا ادیب و نویسنده فاضل و ذولسانین، امیرعلیشیر نوایی، به سطح ممتاز و باشکوهی ارتقا یافت.
تاریخنگاری فارسی در همین دوران از نظر کمی و کیفی گسترش فوقالعاده ای یافت؛ بهطوری که مورخان بزرگی همچون نظامالدین شامی، شرفالدین علی یزدی، حافظ ابرو، عبدالرزاق سمرقندی، معینالدین نطنزی، میرخواند، خواندمیر و مورخان بزرگ دیگری ظهورکردند؛ و هرکدامشان آثار ارزشمندی در تاریخ و جغرافیای این دوران ثبت کردند. بنابراین نظر به اهمیتی که این سلسله حکومتی در تاریخ جهان اسلام، خصوصا ایران و ماوراءالنهر دارد، مولف را مشتاق کرد که اثری در تاریخ این سلسله تدوین کند. در این اثر کوشش بر این است تا سیری از تحولات اجتماعی تیموریان، به شرح فصول زیر مورد پژوهش و تحقیق قرار دهد.
کتاب در دو بخش تدوین شده است؛ بخش اول شامل سه فصل میباشد. در فصل اول، اوضاع و احوال سیاسی و نظامی تیموریان از مرگ امیرتیمور تا سلطنت شاهرخ و در فصل دوم، اوضاع و احوال سیاسی و نظامی دوران سلطنت شاهرخ تیموری بررسی شده و در نهایت در فصل سوم، چگونگی جانشینی شاهرخ و سلاطینی که پس از وی بر تاج و تخت تیموریان تکیه زدند، مورد تحقیق و تفحص قرار گرفته است.
در بخش دوم که خود به چهار فصل تقسیم میشود، مشخصا اوضاع اجتماعی تیموریان بررسی شده است. در فصل اول، اوضاع اداری، دیوانی و حکومتی تیموریان مورد بحث قرار گرفته و در فصل دوم، اوضاع اجتماعی و نهضتهای سیاسیمذهبی تیموریان مورد تحلیل و ارزیابی واقع شده است. در فصل سوم، یکی از جنبههای مهم تاریخ تیموریان که تقریبا کمتر توسط محققان مورد بررسی قرار گرفته، یعنی وضعیت اقتصاد کشاورزی، زمینداری، مالی و تجاری تیموریان مطمح نظر بوده است. و در نهایت در فصل چهارم، اوضاع مذهبی در قلمرو تیموریان ودر ادامه سیاست دینی و مذهبی سلاطین و امیرزادگان تیموری از امیرتیمور تا سلطان حسین بایقرا مورد پژوهش و نقد وارزیابی قرار گرفته است.
چاپ نخست این کتاب در 270 صفحه و با قطع وزیری توسط انتشارات سروش بهزودی وارد بازار نشر میشود.
نظر شما