لزوم توجه به نقش صنعت چاپ در برنامه توسعه
محمد بیطرفان، رئیس «انجمن علمی فناوری چاپ ایران» در سخنانی با اشاره به لزوم قرار گرفتن توسعه صنعت چاپ در اولویتهای دولت برای تدوین برنامه پنج ساله هفتم توسعه، گفت: چندین دهه است که مطالبات، مشکلات و موضوع توسعه صنعت چاپ و بسته‌بندی در اسناد بالادستی مغفول مانده و مورد بی‌مهری و بی‌توجهی از سوی متولی امر و سیستم برنامه‌ریزی کشور است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه در آستانه تدوین برنامه هفتم هستیم یکی از اولویتهای انجمن این بود که بتوانیم درباره این بحث به‌طور کارشناسانه تبادل نظر کنیم و به همین دلیل ضروری است در رسانه‌ها شاهد توجه تصمیم‌سازان و برنامه‌سازان کشور باشیم.
بیطرفان با بیان اینکه مشکلات و مطالبات این صنف امروز به کوهی از مشکلات و مطالبات تبدیل شده است، عنوان کرد: این مشکلات به‌گونه‌ای گسترده شده است که با برنامه‌های معمولی هم به‌صورت جدی قابل رفع نیستند و اگر بخواهیم جایگاه صنعت چاپ کشور را ارتقاء دهیم باید بتوانیم این صنعت را در برنامه هفتم توسعه به‌صورت همه‌جانبه ببینیم. از سی سال پیش معمولا هر پنج‌سال یک‌بار تدوین برنامه در دستور کار قرار گرفت، در مقطعی به دلیل شرایط جنگی به آن پرداخته نشده اما از سال 70 بار دیگر تدوین آن مطرح شد و یکسری موضوعات راهبردی و کلان و یکسری ماموریت و اهداف برای آن در گرفته می‌شود.
بیطرفان با اشاره به اهمیت صنعت چاپ و لزوم توجه به آن در برنامه توسعه هفتم نیز گفت: این صنعت در همه بخش‌ها و حوزه‌ها اثرگذار و ارزش‌آفرین است، گردش مالی بالایی دارد و بر اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم، همچنین صادرات غیرنفتی اثرگذار است.
به گفته وی، توجه به صنعت چاپ موجب می‌شود ایران از خام‌فروشی نفت و بسته‌بندی‌های بدون هویت دور شود و بتوانیم هر چه بهتر و بیشتر از ظرفیت این صنعت برای تحقق منافع ملی گام برداریم.
بیطرفان با طرح این موضوع که توجه به نقش صنعت چاپ در برنامه‌های توسعه تاکنون مورد غفلت قرار گرفته است، یادآور شد: تشکل‌ها خیلی به این مبحث ورود پیدا نکردند اما انجمن علمی و فناوری چاپ ایران، قبل از نهایی شدن رسمی کار، تلاش‌هایی انجام داده تا به‌عنوان یک مطالبه جدی برای تامین منافع ملی و تحقق منافع صنعت همچنین استفاده و بهره‌گیری از ظرفیت‌های کم‌نظیر صنعت چاپ استفاده کنیم.
نیاز صنعت چاپ به اطلاعات و آمار دقیق
در ادامه این نشست، حمید فریور، کارشناس و فعال حوزه چاپ به طرح مباحث و دیدگاه‌های خود درباره توسعه صنعت چاپ و نقش آن در پیشرفت کشور پرداخت و گفت: من چاپ را صنعت پیشرانی نمی‌دانم که با به تحرک وا‌داشتن صنایع دیگر، زمینه‌ساز پیشرفت شود و معتقدم صنایعی مثل خودروسازی و کشتی‌سازی ازجمله صنایعی هستند که تحرک آنها در سایر صنایع می‌تواند تاثیرگذار باشد.
وی با بیان اینکه بحث توسعه صنعت چاپ در دو شاخه ساختارها و روندها محقق می‌شود، گفت: بحث اصلی روی ساختارها است که در این زمینه معتقدم برای توسعه و پیشرفت نیاز به ساختار مناسب داریم و با یک ساختار سست که مبنای مناسبی ندارد به توسعه نمی‌رسیم.
فریور افزود: ساختار مثل ظرفی است که اگر مناسب نباشد نمی‌تواند، توسعه ایجاد کند، اتفاقاتی که در این ساختار می‌افتد با عنوان روندها، یعنی روندهای صحیح و فعالیت‌ها و اقدامات به‌جا در ساختار غلط، باز هم به نتیجه مطلوب یعنی توسعه منجر نمی‌شود.
این کارشناس صنعت چاپ، سه‌چهار دهه گذشته صنعت چاپ را موید این موضوع دانست و گفت: در این سال‌ها افراد زیادی بودند که فعالیت خیلی خوبی داشته و خدمت کردند اما وضعیت صنعت چاپ همچنان خوب نیست چون همان‌طور که گفتم ساختار خوبی نداشتیم.
وی با بیان اینکه در این زمینه علاوه بر بخش دولتی، بخش صنفی و تشکل صنفی نیز نقش مهمی دارند، یادآور شد: قانون نظام صنفی، محدودیت‌هایی در این زمینه برای شکل‌گیری تشکل‌های صنفی ایجاد کرده در حالی‌که با محدود کردن اتحادیه‌ها به جغرافیای یک شهر نمی‌توانیم نگاه توسعه‌ای به صنایع و صنوف داشته باشیم، باید از آمار شهرهای دیگر درباره میزان چاپخانه‌ها اطلاع داشته باشیم.
فریور با طرح این موضوع که به بهانه به حدنصاب نرسیدن مشاغل، صنوف نمی‌توانند اتحادیه مستقل داشته باشند شاهد قرار هم گرفتن برخی صنوف غیرمرتبط در کنار هم هستیم، عنوان کرد: اگر قرار است از طریق اتحادیه‌ها مطالبات صنفی داشته باشیم و این مطالبات همسو با توسعه صنف باشد وقتی در یک صنف بزازی و چاپخانه را در یک محموعه قرار می‌دهیم یا در تهران تابلوسازان را با چاپخانه‌داران در یک اتحادیه می‌گذاریم، اصناف چطور می‌توانند مطالبات صنفی داشته باشند.
وی تاکید کرد: وجود چنین موضوعاتی نمی‌تواند موجب توسعه در صنعت چاپ شود، الزام توسعه، داشتن آمار و اطلاعات است اما وقتی آمار و اطلاعات استان خود را نداریم، یا مسئولیت قانونی نداریم، طرح مطالبه بحث توسعه و امثالهم عجیب است.
فریور در پایان صحبت‌های خود مشکل بعدی را متوجه تشکل‌ها و انجمن‌ها دانست و گفت: باید محصول فعالیت انجمن‌ها، در بحث ساختاری را در نشریات و در قالب مقالات، تحقیق میدانی و پژوهش‌ها ببینیم یا اینکه یافته‌های انجمن‌ها را در قالب کتاب یا مقاله شاهد باشیم که متاسفانه چنین موضوعاتی خیلی کمتر دیده می‌شود.
آمایش اطلاعات صنعت چاپ ضروری است
عباس سرابیان، نایب‌رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران خراسان رضوی نیز در بخش دیگری از این نشست، با اشاره به برخی مشکلات صنفی به دلیل قوانین نظام صنفی، گفت: چند سال در استان خراسان رضوی آمایشی از وضعیت چاپخانه‌ها داشتیم و ظرفیت‌شناسی کردیم، اما استمرار این کار با توجه به نیاز بودجه‌ای و تداوم، کار سختی است؛ علاوه‌براین اطلاعاتی از تولیدات نداریم؛ اطلاعاتی که در وزارت صنعت است. با این حساب این آمایش چطور باید به‌روز شود و به اطلاع همکاران برسد تا بدانند بیشتر در چه حوزه‌ای می‌توانند فعالیت کنند؟
سرابیان در این زمینه با تاکید بر لزوم اصلاح بند 16 ماده 2 قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز عنوان کرد: به‌نظرم این کار قدم اول برای توسعه صنعت چاپ است، هر چند معتقدم باید این کار در قالب برنامه تدوین‌شده و توسعه یافته باشد تا جایگاه خود را در این وزارتخانه داشته باشد و از امکانات و آمایش وزارت صمت از واحدهای تولیدی بهره‌مند شویم.
به گفته وی، آمایش اطلاعات و وضعیت صنعت چاپ تنها به یک اتحادیه محدود نمی‌شود بلکه باید هر روز بررسی شود و در اختیار اتحادیه‌ها قرار گیرد، امروز دنیا رو به رشد است و ممکن است در بخشی از صنعت چاپ حتی ماشین‌آلات اضافه داشته باشیم در حالی‌که در برخی حوزه‌ها هنوز ظرفیت محدود داریم و ممکن است کارها به خارج کشور برود.
سرابیان تاکید کرد: به همین دلیل معتقدم که باید دارای سازمانی باشیم که مسئول این کارها از نظر حقوقی و قانونی باشد و صنعت چاپ برای توسعه خود به چنین زیرساخت‌هایی نیاز دارد.
جایگاه واقعی چاپ در برنامه هفتم توسعه
در ادامه علی مغانی، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران خراسان رضوی به موفق نبودن بحث انتقال صنعت چاپ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وزارت صنعت، معدن و تجارت اشاره کرد و گفت: متاسفانه این موضوع در کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی رد شد در حالی‌که به وجه‌های مختلف این صنعت توجه جدی نشده بود و به کارکرد صنعت چاپ از یک بُعد نگاه شد.
وی افزود: زمانی که وزارت ارشاد، متولی این صنعت شد زمانی بود که کتاب، مجله و نشریات در چاپخانه‌ها چاپ می‌شدند، فضای مجازی تا این حد پررنگ نبود و کتاب‌ها در تیراژ‌های چند میلیونی چاپ می‌شدند اما الان تیراژها بسیار محدود شده است.
مغانی با بیان اینکه امروز فقط 5 درصد ظرفیت چاپخانه‌ها به کتاب و نشریات معطوف است و بقیه کار صنعتی و تجاری است، عنوان کرد: دولت تلاش دارد فعالیت‌های خود را در بخش صادرات غیرنفتی توسعه دهد و بهترین جا برای رونق آن حوزه چاپ و بسته‌بندی است، زیرا هر چه بسته‌بندی بهتر و مناسب‌تری داشته باشیم در نتیجه فروش بهتری خواهیم داشت.
وی با طرح این موضوع که الان بخش عمده چاپخانه‌ها در بخش صنعتی فعال هستند، تاکید کرد: در این زمینه ضروری است که چاپ در وزارت صمت نیز دیده شود و بتواند از مزایای صنعتی بودن استفاده کند، در همین راستا از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست داریم پیگیر این موضوع باشد تا به نتیجه برسد و کارها به گونه‌ای پیش برود که همان‌طور که چاپ در دنیا جایگاه دوم و سوم را دارد در برنامه هفتم نیز شرایط و زمینه‌ای ایجاد شود که چاپ هم به جایگاه واقعی خود دست پیدا کند.
صنعت چاپ باید به توان خود اتکا کند
در پایان این نشست نیز غلامرضا شجاع، نماینده تشکل‌های صنعت چاپ کشور با اشاره به لزوم توجه به صنعت چاپ در برنامه‌های توسعه، گفت: پیش از این برای برنامه‌های پنجم و ششم توسعه لایحه‌ای به دولت دادیم تا ردیف بودجه‌ای برای صنعت چاپ در نظر گرفته شود اما متاسفانه این موضوع در برنامه‌های دولت اجرایی نشد.
وی ادامه داد: مشکل اصلی این است که به صنعت چاپ توجهی نمی‌شود و مسائل و مشکلات آن دیده نمی‌شود، پس معتقدم باید دست روی زانوی خود بگذاریم، به توان خود اتکا کنیم، خودمان برنامه‌ریزی کنیم و چشم و امیدمان به دولت نباشد.
شجاع با بیان اینکه امروز واحدهای بزرگ صنعت چاپ تا حدود زیادی توانمندی‌های خوبی دارند، عنوان کرد: گرفتاری امروز در واحدهای متوسط و کوچک است، اگر می‌گوییم وزارت ارشاد به سمت وزارت صمت برود، به این دلیل است که این وزارتخانه اداره کل صنوف را دارد؛ می‌توانیم با کمک آنها اختیارات اتحادیه را برای هدایت صنعت چاپ توسعه دهیم.
نظر شما