خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب‌فروش‌ها در روزگار همزیستیِ از سر اجبار انسان با کرونا، دشواری کم نداشتند. به‌ویژه آن دسته که ریسک کردند و به تاسیس کتابفروشی دست زدند.
سورنا عمیدی، مدیر کتابفروشی یک‌ساله دی که از‌جمله این کتاب‌فروش‌ها است به ایبنا از تجربه‌ها و ایده‌های خود و همکارانش در یک‌سال گذشته و سال جاری همچنین آسیب‌‌ها و دشواری تعطیلیهای پی‌در پی کسب وکار‌ها گفت. وی امیدوار است اوضاع بهتر شود، اما معتقد است کتاب‌فروشی‌های کوچک با تداوم شیوع کرونا، بی‌تردید متحمل آسیب خواهند شد.
عمیدی می‌گوید: «من هر روز به این فکر می‌کنم، آیا می‌توانم ادامه بدهم یا نه؟»
در سال موسوم به سال کرونایی و غافلگیری شیوع این ویروس، کتابفروشی دی در ایرانشهر افتتاح شد. یک‌سال فعالیت دی با افت و خیر‌های کووید 19 چگونه گذشت؟
اداره کتابفروشی دی در نخستین سال فعالیتش با شیوع کرونا، مانند دیگر کسب و کار‌ها سخت گذشت. همکاران پیشکسوت نیز در این سال سخت، با عشق دوام آوردند و ادامه دادند. سال گذشته در کتابفروشی دی با ایده نیرو‌های انسانی اداره‌کنندگان، همفکری و مشورت با دوستان کهنه‌کار، تلاش شد مناسبات اقتصادی و فرهنگی را همزمان به پیش ببریم. به ظرفیت‌های شبکه‌های مجازی توجه و از تجربه فعالیت در این عرصه استفاده کردیم؛ چراکه معتقدیم کسب و کار‌ها به‌ناچار باید به این فضا ورود کنند. با وجود درد‌های ناشی از کرونا، احساس نیاز به استفاده از فضای مجازی با شیوع بیماری افزایش پیدا کرد؛ بنابراین به فضای مجازی به‌طور ویژه تمرکز کردیم.
بسیاری از کتاب‌فروشان پیش از شیوع ویروس کرونا، تجربه فعالیت در فضای مجازی و جذب مشتری از این طریق را داشتند. کتابفروشی دی، چگونه در نخستین سال تاسیس در فضای مجازی معرفی شد و مشتری پیدا کرد؟
من و سایر همکارانم پیش‌تر در دفتر نشر و یا کتاب‌فروشی‌های دیگر از فعالیت در فضای مجازی صاحب تجربه بودیم و با این فضا غریبه نبودیم؛ اما تلاش کردیم سازوکار متفاوتی داشته باشیم. به سیاق بسیاری از همکاران یا حتی پخش‌کنندگان، به معرفی کتاب در کانال‌های تلگرامی نپرداختیم، تلاش کردیم نوآوری داشته باشیم و صرفا از انتشار تصویر جلد، درج قیمت و یا شناسنامه کتاب عبور کنیم. سازوکار بچه‌های کتابفروشی دی در ورود به فضای مجازی «تورق کتاب» بود. یعنی سعی کردیم مواجه نخست خودمان با یک کتاب، برای مخاطب را آن‌قدر ملموس کنیم که احساس کند، این خود اوست که درحال کسب این تجربه است. برای تورق، چند صفحه را ورق می‌زنیم و دو‌سه پاراگراف اول کتاب را می‌خوانیم. نکته خیلی مهم‌تر که البته فشار سنگینی را تحمیل می‌کند، همواره پاسخگو بودن است. بسیاری از کاربران دیروقت، حتی یک و یا دو بامداد به صفحه کتابفروشی دی مراجعه می‌کنند؛ اگر از نظر نیروی انسانی تامین باشیم، تلاش می‌کنیم حتی در این ساعت‌ها نیز پاسخگو باشیم یا حداکثر صبح اول وقت به اعضای صفحه مجازی کتابفروشی دی پاسخ دهیم. تلاشمان حفظ ارتباط در لحظه با کاربران است. همکارانم در کتابفروشی دی از تجربه‌های شخصی خرید آنلاین نیز استفاده می‌کنیم یعنی از خودمان می‌پرسیم در جریان خرید آنلاین چه توقعی از فروشنده داریم؟ گاهی اگر بسته خرید، آسیب خورده به دست مشتری برسد، وجود مشکل را می‌پذیرم و کتاب سالم را حتی با صرف هزینه اضافی ارسال می‌کنم تنها به این دلیل که حفظ اعتماد برای من مهم‌تر است.
برای آینده پیش‌رو چه برنامه‌هایی دارید؟
یکی از ایده‌های مهم در کتابفروشی دی که مدت‌هاست اجرای آن‌را دنبال می‌کنیم، طراحی سایت فروش کتاب، برای پاسخگویی به درخواست مشتری‌ها درباره مشاهده موجودی کتابفروشی است. البته این سایت با سایت‌های فروش که برخی سال‌هاست فعالیت می‌کنند و کاربران فراوانی دارند، متفاوت خواهد بود. با وجود هزینه‌هایی که به احتمال زیاد اجرای این ایده دارد، مثل استفاده از نرم‌افزار‌های مختلف برای بارگذاری اطلاعات و یا به‌روزرسانی، مذاکره و مشورت با متخصصان فناوری اطلاعات را آغاز کردیم.
هرچند در نگاه اول طراحی سایت نیازمند صرف هزینه‌های بالا و به‌کارگیری نیروی انسانی بیشتر است، اما در نهایت به نفع کتابفروشی و البته مشتری است؛ چراکه ارتباط مجددی بین کتابفروشی و مشتری ایجاد خواهد شد.
کسب و کار‌ها از‌جمله کتابفروشیها سال جدید را با تعطیلیهای پی‌در پی آغاز کردند. نمی‌دانیم تا چه زمانی با کرونا درگیر هستیم. اگر در ماه‌های آتی تعطیلی‌ها تداوم پیدا کرد، با توجه به تجربه‌ای که در همزیستی با کرونا به دست آوردید، برای کاهش آسیب به کتابفروشی چه تمهیداتی را در نظر خواهید گرفت؟
به‌عنوان کتاب‌فروش، به غیر از کتاب، دانش، تجربه و یا سلیقه را در معاشرت با مشتری ارائه می‌کنم. وقتی تعطیلی‌ها اعمال می‌شود همه این ابزار‌های تعامل از بین می‌رود و کتابفروشی در بهترین حالت به سایت‌های فروش تبدیل می‌شود و البته صدمات اقتصادی آن غیر‌قابل توصیف است. با وجود تجربیاتی که در یک‌سال گذشته به دست آوردیم، در سال جاری و حتی سال بعد با تداوم شیوع کرونا، بسیاری از غافلگیری‌های این مدت را نخواهیم داشت. بسیاری از سازوکار‌ها به‌عنوان مثال جریان ثبت سفارش‌ها تغییر خواهد کرد.
در چند هفته تعطیلی فروردین و اردیبهشت‌ماه، میزان سفارش کتابفروشی دی به‌شدت کاهش پیدا کرد. در این وضعیت باید یا ریسک فروش از دست رفته یا ریسک خواب کتاب را می‌پذیرفتم، در نهایت به این جمع‌بندی رسیدم که به مشتری بگویم، کتاب مورد نظرش را ندارم و اگر با اصرار مواجه می‌شدم، می‌گفتم 24 ساعته تامین می‌کنم. در مجموع معتقدم با وجود این تجربیات، غافلگیری‌ها با تداوم شیوع کرونا کمتر خواهد شد.
امید‌وارم اوضاع بهتر شود، اما قطعا با ادامه شرایط فعلی، کسب وکار‌های کوچک مثل بسیاری از کتابفروشیها که مشابه کتاب‌فروشی‌های بزرگ که دارای ثبات اقتصادی نیستند، بی‌تردید متحمل آسیب خواهند شد.
من هر روز به این فکر می‌کنم، آیا می‌توانم ادامه بدهم یا نه؟ تعطیلیهای مداوم و تعلل در ایجاد ثبات سلامت عمومی آسیب‌زا است؛ بنابراین تنها کاری از من برمی‌آید این است که کاری که در روز‌های قرنطینه اول انجام دادم در قرنطینه‌های بعدی انجام ندهم. نمی‌دانم، شاید به قول شما، سال‌‌ها بعد یک نفر پیدا شود و درباره اوضاع امروز ما کتاب بنویسد؛ «خاطرات کرونایی»
چهارشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ - ۱۲:۵۷
نظر شما