نویسنده کتاب «دلباخته پرواز» گفت: اطلاعات و اسناد مربوط به دوران دفاع مقدس باید به سهولت از سوی نهادها و ارگانهای مربوطه در اختیار نویسندگان قرار گیرد تا واقعیتها بهصورت کامل و آنگونه که در شأن شهداست بیان شود.
شهید علی صادقی کبیر سال ۱۳۹۵ به عنوان شهید شاخص بسیج کارگری استان قم معرفی شد. وی آذر سال ۱۳۲۰ در خانوادهای متدین و مذهبی در قم به دنیا آمد. این شهید بزرگوار، کارگر کارخانه ایران ترمه و دارای هفت فرزند بود و در لبیک به ندای حضرت امام(ره) به جبهه اعزام شد و در گردان امام سجاد(ع) لشکر ۱۷ علیبن ابیطالب(ع) به نبرد با دشمن بعثی پرداخت. سرانجام روز ۲۵ مرداد 1364، در منطقه چنگوله به خیل شهدا پیوست و پیکر مطهرش پس از ۹ سال مفقودی، تفحص و در سال ۱۳۷۰ در قم خاکسپاری شد. در ادامه گفتگو با علینقی صادقی کوهستانی، نویسنده کتاب «دلباخته پرواز» و مدیر انتشارات شهیدین را از نظر میگذرانیم.
لطفاً در آغاز توضیح مختصری درباره کتاب «دلباخته پرواز» بفرمایید.
موضوع کتاب «دلباخته پرواز» مربوط به زندگینامه شهید علی صادقی کبیر است. این شهید، اهل همدان است که مدتی در تهران زندگی کردند و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به همراه خانواده در قم ساکن شدند.
شهید صادقی یک بسیجی بود و با اینکه هفت فرزند داشت در دوران دفاع مقدس به جبهه میرفت، عاشق جبهه و شهادت بود و در مرحله دوم که به جبهه اعزام شد به درجه رفیع شهادت نایل آمد.
اسم کتاب، اولین دریچه برای شناخت یک اثر است؛ مخصوصاً وقتی کتاب درباره یک شخصیت شهید باشد، چرا اسم «دلباخته پرواز» را برای این کتاب انتخاب کردید؟
نحوه شهادت شهید صادقی بدین صورت است که برای نجات یکی از رزمندگان که روی مین رفته بود، میرود تا او را نجات دهد، اطرافیان ایشان ممانعت میکنند و میگویند در تیررس دشمن هستیم و خطرناک است، اما شهید میگوید نه باید او را نجات دهم، چون اگر آن سرباز شهید شده بود بر ما تکلیفی نبود، اما حالا که مجروح شده باید او را نجات دهیم، لذا رفت و با مین برخورد کرد و بعد از انفجار مین، دشمن متوجه حضور ایشان شد و ایشان را مورد هدف قرار دادند و به شهادت رساندند و 9 سال بعد پیکر مطهرشان به کشور بازگشت.
شهید صادقی، فردی دلباخته حضرت امام(ره) و جبهه و جنگ بود. همسر ایشان ممانعت میکرد از اینکه به جبهه برود و ایشان به امام زمان(عج) متوسل شد و نذر کرد که چهل شب جمعه به مسجد جمکران برود و گویا در شب چهلم آن طور که در خاطرات همسر شهید آمده، الهاماتی به ایشان میشود که رضایت میدهند همسرشان به جبهه برود و حضور ایشان در جبهه نیز به شهادت منجر شد. شهید صادقی علاقهمند بود که به عرش اعلی پرواز کند و به هدفش هم رسید و همین علاقه شهید دلیل انتخاب نام کتاب با عنوان «دلباخته پرواز» است.
چه شد که تصمیم گرفتید درمورد شهید علی صادقی کبیر بنویسید؟
معاونت بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بعد از جنگ به این نتیجه رسیدند که هر صنفی اعم از روحانیون، پاسداران، بسیجیان، ارتشیان و ... آمار شهدای خود را تعیین کند و سپاه هم در حوزه بسیج کارگران، اقدام به جمعآوری آمار شهدای کارگر کرد و تعداد کارگرانی که عضو بسیج بودند و در جنگ به شهادت رسیدند، تعیین شد و بعد در بین آنها شهدای برجسته را مشخص کردند و شهید صادقی، دومین فرد بسیجی برجسته است که در لشکر علیبن ابیطالب(ع) قم به شهادت رسیده است.
با توجه به اینکه تعداد بسیجیان کارگر زیاد است و سالها نوشتن درباره آنها طول میکشد، لذا اولویتبندی صورت گرفت و شهید صادقی، نفر دوم اولویت لشکر علیبن ابیطالب(ع) در بسیج کارگری معرفی شد. به همین دلیل پیشنهاد کردند که زندگینامه ایشان نوشته شود و چون از قبل با ایشان ارتباط داشتم، این مسئولیت را به من واگذار کردند و من هم پذیرفتم تا ان شاء الله توانسته باشم بخش کوچکی از دین خود را نسبت به شهید بزرگوار ادا کرده باشم.
در حال حاضر یک راوی یا مورخ چقدر به اسناد و منابع مورد نیازش دسترسی دارد و چه موانعی جلوی پای کسی هست که میخواهد به این منابع و اسناد دسترسی پیدا کند؟
در این رابطه میتوانم به چالشهایی که بر سر راه تألیف کتاب «دلباخته پرواز» برایم به وجود آمد اشاره کنم. از جمله مشکلاتی که وجود داشت این بود که با توجه به اینکه شناخت کاملی از شهید صادقی نداشتم و اهل آن منطقه نبودم، اطلاعات لازم را در اختیار نداشتم. بنابراین برای تألیف سراغ دوستان شهید رفتم و آنها هم اطلاعات خوبی نداشتند و به خانواده شهید معرفی شدم و از طریق خانواده با همرزمان شهید آشنا شدم و بخشی از اطلاعات کتاب را از این طریق دریافت کردم.
متأسفانه آن طور که انتظار داشتم نهادهای مربوطه برای در اختیار قراردادن، اسناد و مدارک همکاری خوبی نداشتند؛ در حالی که لازم است تا نهادهای مرتبط اسناد و مدارک مربوطه را در اختیار مؤلفان قرار دهند تا نویسندگان کار خود را کامل ارائه دهند. به عنوان مثال من در مسیر تألیف کتاب برای دریافت وصیتنامه شهید با مشکل مواجه شدم که در نهایت یک کپی از وصیتنامه که خانواده شهید داشتند، در اختیار من قرار داده شد. مشکل دیگر این بود که دوستان شهید نیز با گذشت زمان اطلاعات کامل نداشتند و به همین منظور پرسشنامهای تهیه کردم و در اختیار دوستان ایشان قرار دادم و از این طریق با 5 نفر از دوستان، فرزند ارشد و همسر شهید گفتگو کردم.
کار تألیف کتاب یک سال طول کشید و اواسط سال گذشته با همکاری بسیج کارگری سپاه علیبن ابیطالب(ع) قم توانستیم کتاب را به چاپ برسانیم.
اگر قرار باشد مقایسهای بین این کتاب با سایر کتابهایی که درباره رزمندهها و شهدا نوشته شده، ارائه کنید به چه موارد قابل اعتنایی اشاره میکنید؟
به نظر من آنچه میتواند این اثر را با سایر کتابها که در این حوزه نگاشته شده متمایز کند، خصوصیت شخصی شهید صادقی است که علیرغم اینکه یک فرد کارگر، کمسواد و روستایی بوده و اوایل زندگی با توجه به اینکه کار در روستا برای امرار معاش جوابگو نبوده، عازم تهران میشود و در شرکتی مشغول به کار میشود؛ اما اصالت خود را از دست نمیدهد و با مرحوم کافی آشنا میشود و هرچه دارد، برای کارهای خیرخواهانه کمک میکند. مثلاً زمانی اعلام میکنند که برای توسعه مهدیه نیاز به کمک مالی دارند و ایشان ساعتی که داشته و گردنبندی که زمان ازدواج برای همسرش خریده بود با رضایت ایشان برای مهدیه اهدا میکنند و شهید صادقی تحت هیچ شرایطی دچار معضلات فرهنگی نشد و حتی دوستان خود را به مهدیه میآورد و سعی میکرد ارتباط آنها را با دیانت قوی کند.
دوری از بزرگنمایی و بزرگگویی درباره شهدا و رزمندگان دوران دفاع مقدس یکی از مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی بوده برای مصونیت از این اتفاق به نظر شما چه باید کرد و چگونه میتوان از آفت این اتفاق در امان ماند؟
نویسندگان حوزه دفاع مقدس معمولاً سعی میکنند واقعیتها را بنویسند، اما کارشناسان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که آثار را بررسی میکنند، افراد خبرهای هستند. قوانینی که جدیداً وضع شده نیز در این زمینه اثرگذار خواهد بود؛ به عنوان مثال قبلاً برای گرفتن مجوز 30 درصد نسخه کتاب به وزارت ارشاد ارسال میشد تا مورد بررسی قرار گیرد، اما از 6 ماه قبل تاکنون باید کل کتاب مورد بررسی قرار گیرد و این میتواند در این زمینه مؤثر باشد.
همچنین لازم است، جلساتی برگزار و مؤلفان توجیه شوند؛ مثل تشکیل مجمع ناشران انقلاب اسلامی که هرچندوقت جلسهای برگزار میکند و این جلسات میتواند مؤثر باشد.
برای بهبود وضع کنونی کتابهای حوزه دفاع مقدس چه پیشنهادی دارید؟
باید به واقعیتها توجه شود و از حاشیهپردازیها بپرهیزیم. اطلاعات و اخبار درست در اختیار نویسندهها گذاشته شود و ارگانهای مرتبط هم همکاری کنند و اطلاعات را در اختیار نویسندهها قرار دهند تا واقعیتها آنگونه که در شأن شهداست، بیان شود.
نظر شما