به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا)، به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران؛ نشست «ناشران: قبل و بعد از کرونا» از سلسله نشست‌های تخصصی نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران، با حضور امیر حسین‌زادگان (مدیر نشر ققنوس) و داوود موسایی (مدیر نشر فرهنگ معاصر) برگزار شد.
 
شیوع کرونا کمترین آسیب را به حوزه فرهنگ وارد کرد
 
در ابتدای این نشست، امیر حسین‌زادگان با بیان این‌که کرونا به بخش توزیع کتاب بیشتر از صنعت نشر آسیب زده است، گفت: به‌طور کلی کرونا به همه اقشار و صنوف لطمه زده و بسیاری از مشاغل نتوانستند سرپا بمانند. در حوزه کتاب هم بیشترین ضرر متوجه کتابفروشی‌ها بود که این مشکلات به بخش توزیع و در نهایت به انتشاراتی‌ها هم سرایت پیدا کرد. با وجود این‌که انتشاراتی‌ها کمترین آسیب را در دوران کرونا دیده‌ اما، امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 20 درصد کاهش درآمد داشته‌ایم.
 
 در ادامه داوود موسایی افزود: طبیعتا وقتی یک صنف دچار رونق یا بحران می‌شود همه فعالان آن صنف وضعیت مشابهی را تجربه می‌کنند. اما در این مورد خاص وضع نشر فرهنگ معاصر با دیگران متفاوت است؛ چون بخش مهمی از کتاب‌هایی که در این انتشارات منتشر می‌شود، آثار تخصصی است و مانند گذشته هرکس به این کتاب‌ها نیاز دارد، مجبور است و باید آن را خریداری کند.
 
وی تصریح کرد: ضمن این‌که در این رابطه خیلی نقش منفی برای کرونا قائل نیستم. پدیده‌ها را نمی‌توان تک‌بعدی بررسی کرد چراکه هر پدیده‌ای نقاط مثبت هم دارد. معتقدم شیوع کرونا در میان اصناف کمترین آسیب را به حوزه فرهنگ وارد کرد. چون در این مدت مردم مجبور بودند در خانه بمانند و وقت خود را با فیلم، کتاب و... بگذرانند.
 
 قیمت کتاب در ایران ارزان است
 
حسین‌زادگان در ادامه افزود: در کنار کرونا، در سال‌های گذشته تحریم و گرانی اجناس و مواد اولیه تاثیر بسزایی روی قیمت کتاب گذاشت، به‌گونه‌ای که گرانی اقلام تولید کتاب باعث افزایش سرسام‌آور قیمت کتاب شد.
 
 موسایی نیز پیرامون این موضوع گفت: مسلما همیشه در رابطه با قیمت کتاب بحث‌هایی وجود داشته است. اما من معتقدم قیمت کتاب در ایران به‌نسبت کالاهای دیگر، قیمتی مناسب و حتی ارزان است. یکی از دلایل آن همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ناشران است؛ یارانه‌هایی مانند یارانه کاغذ که البته کافی نیست، اما بخشی از مشکلات موجود در این حوزه را مرتفع می‌کند.
 
وی افزود: اکنون این حمایت‌ها تنها در بخش کاغذ صورت می‌گیرد در حالی‌که باید به سایر اقلام هم تسری پیدا کند وگرنه کتاب از دسترس مخاطب خارج می‌شود. البته به‌طور کلی چندان موافق یارانه نیستم اما اگر مواد اولیه هم مانند کاغذ مشمول حمایت دولت شود، شرایط در این حوزه بهتر خواهد شد. چراکه، عموما قشر کتاب‌خوان طبقه متوسط جامعه هستند و طبیعتا هر قدر کتاب ارزان‌تر باشد، فروش بیشتر می‌شود.
 
پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی در دوران کرونا
 
مدیر نشر ققنوس در رابطه با نحوه فعالیت این انتشارات در دوران کرونا گفت: پرسنل خود را کاهش ندادیم و حتی در برخی حوزه‌ها نیروی انسانی انتشارات را افزایش هم داده‌ایم. اما تیراژ کتاب‌ها را کاهش داده‌ایم تا بتوانیم در این حوزه سرپا بمانیم.
 
مدیر نشر فرهنگ معاصر هم در رابطه با این موضوع تصریح کرد: همچنان به همان روال قبل فعالیت می‌کنیم. ضمن این‌که دولت سعی دارد با حمایت از صنوف به آنها کمک کند که نیروهای‌شان را حفظ کنند. اما واقعیت این است که این وام‌های با بهره اندک و سایر حمایت‌ها با اما و اگرهای فراوانی روبه‌روست که موجب بروز بسیاری از مشکلات می‌شود.
 
وی افزود: دولت باید کمک‌هایی را در دستور کار خود قرار دهد که فسادآور نباشد. به‌عنوان مثال، در پرداخت هزینه بیمه پرسنل انتشارات‌ها تمهیداتی را بیندیشد. این در حالیست که فرآیند پرداخت حق بیمه تامین اجتماعی و جریمه‌هایی که به بهانه‌های مختلف باید از سوی ناشران پرداخت شود، به نوعی تهدید در دوران کرونا محسوب می‌شود.
 
کتاب‌های دیجیتال و صوتی راه مقابله با بحران
 
حسین‌زادگان در ادامه این نشست در خصوص برنامه‌ریزی‌هایی که برای بقا در شرایط کرونا در این انتشارات صورت‌گرفته، گفت: سعی کردیم تعداد کتاب‌های دیجیتال و صوتی را افزایش دهیم. اکنون در انتشارات ققنوس 70 درصد کتاب‌ها دیجیتال و 35 درصد آثار به‌صورت کتاب صوتی هم تولید می‌شود. البته این اقدام تنها به‌دلیل حضور در شرایط کرونا نبود و عواملی نظیر گرانی مواد اولیه هم در آن نقش داشت.
 
 
موسایی اظهار کرد: بخشی از کار، زندگی و فعالیت‎مان ناشی از شرایطی است که در جامعه پیش می‌آید. واقعیت این است که اگر بخواهیم ایده و شعار بدهیم می‌توانیم بگوییم همه چیز بهتر می‌شود. اما در ایران همه چیز متاثر از شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است.
 
 
وی بیان کرد: تحریم‌ها، عدم تامین اقلام اولیه و... مشکلاتی است که صنعت نشر با آن دست به گریبان است. بنابراین، باید ببینیم در لحظه چه‌کار می‌توانیم انجام دهیم و چگونه می‌توانیم روی ریلی که جامعه پیش می‌رود، حرکت کنیم. چراکه، در هر فضایی مجبوریم با شرایط همگام شویم.
 
 
حسین‌زادگان در رابطه با کتاب‌های دیجیتال و صوتی گفت: امسال نسبت به سال گذشته اقبال مخاطب به کتاب صوتی و دیجیتال به این دلیل ‌که مردم به استفاده از این محصولات عادت کرده‌اند، افزایش یافته است. در سال‌های نخست ورود به‌این عرصه، میزان فروش کم بود اما به‌تدریج این حوزه رشد یافت. به‌گونه‌ای که فروش این محصولات امسال نسبت به سال گذشته 30 درصد افزایش داشته است.
 
 
داوود موسایی در ادامه این نشست در ادامه عنوان کرد: کار ما شامل دو بخش می‌شود. یکی انتشار آثار دیجیتال و صوتی آثار مرجع و مجموعه فرهنگ‌های تخصصی که هنوز به بازار نیامده است. در حوزه عمومی نیز مانند بسیاری از ناشران اقدام به انتشار کتاب‌های دیجیتال و صوتی کردیم. البته حدود پنج سال است که وارد حوزه عمومی شدیم که در این مدت فعالیت‌های خوبی انجام دادیم.
 
 او با بیان این‌که معتقدم کتاب کاغذی همواره جایگاه خودش را حفظ خواهد کرد، گفت: چراکه، این حوزه‌های نوین انتشار کتاب، مکمل کتاب کاغذی بوده و حتی می‌توانند به فروش آن کمک کنند. به‌عنوان مثال فردی که کتاب صوتی گوش می‌کند، ممکن است جذب محتوا شده و اقدام به خرید کتاب کاغذی آن کند. بنابراین به روان‌تر شدن اقتصاد نشر کمک خواهد کرد.
 
حوزه فرهنگ در دوران پساکرونا
 حسین‌زادگان پیرامون وضعیت حوزه فرهنگ به‌ویژه کتاب در دوران پساکرونا اظهار کرد: قطعا پس از کرونا در حوزه سینما و تئاتر شور و نشاطی ایجاد خواهد شد. اما گمان نمی‌کنم در حوزه کتاب و کتابخوانی تغییری ایجاد شود، چون در همین دوران هم محدودیتی در این بخش ایجاد نشده بود.
 
 
موسایی در رابطه با این موضوع گفت: با فرض این‌که این اتفاق بیفتد، گمان نمی‌کنم به‌یکباره تحول خاصی در جامعه روی دهد. فضا همین‌گونه پیش خواهد رفت و فقط ممکن است در جو دانشگاه‌ها شاهد وقوع تغییراتی باشیم. چون مردم یاد گرفته‌اند خودشان را با شرایط وفق بدهند. اکنون به‌صورت دیجیتال و در فضای مجازی به کتاب دسترسی داشته و آن را خریداری می‌کنند و اگر شرایط میسر شود به صورت حضوری اقدام به‌این کار می‌کنند.
 
حسین‌زادگان با بیان این‌که به دلیل مشکلات ناشی از کرونا از قبیل دورکاری و عدم برگزاری جلسات حضوری و دیدار با همکاران، روند تولید خود را کندتر کرده‌ایم، گفت: ضمن این‌که کافه کتاب نشر ققنوس که سال گذشته افتتاح شد به‌دلیل مقارن‌شدن با اتفاقات متعدد و تعطیلی‌های متوالی نتوانست به بلوغی که مد نظر داشتیم برسد و در این مدت همه هزینه‌های مربوط به‌آن را از جیب پرداخت‌کردیم که لطمه زیادی به ما زد.
 
 
موسایی در ادامه عنوان کرد: کرونا روی همه چیز تاثیر گذاشته است؛ جدا از مساله سلامتی مردم، در اقتصاد زندگی آنها نیز اثر گذاشته و رشد بسیاری از امور را کند کرده است. البته این مساله شامل حال همه کشورها شده است. اما، فرق ما با دیگر کشورها این است که آنها به دنبال حل مشکل هستند و راهکار ارائه می‌دهند.
 
 
وی با بیان این‌که در رابطه با بیمه پرسنل انتشارات و فعالان حوزه نشر حرف بسیار است، اضافه کرد: دولت می‌تواند به این صنعتی که در حال شکوفایی است کمک کند. بنابراین، لازم است بخشی از یارانه برای این کار مد نظر قرار گیرد. هزینه بیمه روی دوش حوزه فرهنگ سنگینی می‌کند. سوالی که در اینجا پیش می‌آید این است که با وجود این حجم از امکانات مالی آیا نمی‌توان راهکاری برای آن پیدا کرد؟
 
نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران تا دهم  بهمن‌ماه در سامانه tehranbookfair.ir  ادامه دارد.