به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، در ادامه سلسله نشسست‌های ترویج کتابخوانی در روستاها و عشایر، پنجمین نشست برنامه ملی «راه آبادی» به میزبانی شهر شیراز و سخنرانی مهدی رمضانی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، حسن محمودی توپکانلو، عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه سمنان و مشارکت کتابداران، دانشجویان، فعالان و مروج کتابخوانی برگزار شد.
 
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این نشست با بیان اینکه روستاها از ظرفیت های مهم کشور است، گفت: روستاها ظرفیتی پایدار و پویا هستند و  اگر  خدمات به روستاها برده شود از بسیاری از مشکلات کلانشهرها فاصله خواهیم گرفت. نمی‌شود از این موضوع و تکالیفی که دستگاه‌ها در قبال روستاها دارند گذشت و انتظار داشت که روستاها توسعه یابد و مهاجرت از روستا به شهر انجام نشود.
 
مهدی رمضانی اضافه کرد: انسجام در روستاها پایدار و قابل بهره‌برداری است و عشایر و روستاییان همواره نشان داده اند که در مراحل سرنوشت ساز نیروهای وفادار به کشور و انقلاب هستند.
 
او با اشاره اینکه حدود ۲۵ درصد کتابخانه‌های عمومی کشور، روستایی است، تصریح کرد: از مجموع ۳۵۰۰ کتابخانه عمومی، ۷۶۴ کتابخانه روستایی است و از این میان ۶۶۵ کتابخانه نهادی، ۹۵ کتابخانه مشارکتی و ۴ کتابخانه مستقل در روستاها فعالیت می‌کنند. از ظرفیت‌های دیگر نهاد، کتابخانه سیار است که در شروع دوره جدید مدیریت نهاد در سال ۱۳۹۲، تعداد 9 دستگاه کتابخانه سیار بود و امروز به ۳۳ دستگاه رسیده است. برنامه‌ریزی نهاد کتابخانه‌های عمومی این است که این ظرفیت توسعه و گسترش یابد.
 
رمضانی با بیان اینکه کتابخانه‌های روستایی جزو کتابخانه‌های موفق نهاد هستند، اضافه کرد: در سال جاری قریب به ۵۸ هزار فعالیت فرهنگیِ ثبت شده در کتابخانه‌های عمومی برگزار شده که بیش از ۱۲ هزار فعالیت (معادل ۲۱ درصد) مربوط به کتابخانه‌های روستایی است. در رویداد بزرگ فرهنگی و تأثیرگذار جشنواره کتابخوانی رضوی نیز یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر مشارکت داشته‌اند که قریب به ۲۰۰ هزار شرکت‌کننده از مناطق روستایی بود که حدود ۱۵ درصد جشنواره را شامل می‌شود.
 
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اضافه کرد: کتابخانه‌های روستایی ظرفیت مهم، فراگیر و اثرگذار نهاد است. وجود این کتابخانه‌ها یک ارزش محسوب می‌شود و برای آن‌ها سرمایه‎گذاری شده است و توسعه کتابخانه‌های عمومی در اولویت قرار دارد.
 
وی تاکید کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی به تنهایی امکان ایجاد کتابخانه را ندارد؛ اما هر ظرفیتی که به عنوان بهره‌بردار در اختیار نهاد قرار گرفته، به‌خوبی از آن استفاده شده و در اسرع وقت تجهیز و به بهره‌برداری رسیده است.
 
رمضانی ادامه داد: کتابخانه‌های روستایی تنها پایگاه فرهنگی روستا است و مرکز مبادلات اجتماعی محسوب می‌شود. با تغییر رویکردی که در نهاد به وجود آمده و آن تبدیل شدن کتابخانه‌های عمومی به پایگاه فرهنگی و اجتماعی است، بسیاری از خدمات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی همچون آموزش، سرگرمی، بهره‌برداری از ظرفیت کتابخانه‌ها برای ایجاد اشتغال و ... در کتابخانه‌های روستایی با محوریت کتاب صورت می‌گیرد.
 
شبکه کتابخانه‌های روستایی در نهاد کتابخانه‌های عمومی ایجاد می‌شود
معاون توسعه کتابخانه‌ها و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در بخش دیگر سخنان خود با بیان اینکه حدد ۹۷ هزار روستا در کشور وجود دارد،‌ گفت: ۹۴ هزار روستا زیر ۱۵۰۰ نفر جمعیت دارند، ۱۶۰۰ روستا جمعیت بین ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ و در حدود ۱۰۵۰ روستا جمعیت بالای ۲۵۰۰ نفر دارند.

وی ادامه داد: نهاد کتابخانه‌های عمومی بر اساس سیاست‌های مصوب خود در روستاهایی که دارای جمعیت بالای ۲۵۰۰ نفر هستند، می‌تواند کتابخانه ایجاد کند که بر این اساس عدد قابل توجهی از روستاها از داشتن کتابخانه محروم شده و هیچگاه صاحب کتابخانه نمی‌شوند. برای حل این مشکل، نهاد دو برنامه ایجاد پیشخوان کتاب و کتابخانه سیار را در دستور کار خود دارد.
 
رمضانی به افتتاح نخستین پیشخوان کتاب نهاد در هفته کتاب سال جاری اشاره و عنوان کرد: کتابخانه سیار با گسترده خدمات‌دهی خود، بسیار اثرگذار است، این کتابخانه‌ها حتی در دوره کرونا پربازده‌ترین کتابخانه‌های عمومی هستند. در استان‌ها اگر زمینه ایجاد کتابخانه سیار پیگیری شود، اعتبارات ویژه برای تجهیز کتابخانه‌های سیار اختصاص داده می‌شود.
 
وی اضافه کرد: انتقال تجربیات یک موضوع اساسی است، ایجاد شبکه کتابخانه‌های روستایی در راستای انتقال تجربیات کتابخانه‌های روستایی موفق و انتقال داده‌ها می‌تواند در نهاد شکل بگیرد. کتابداران سرمایه‌های نهاد هستند و نقطه قوت ما وجود کتابداران است. این تجربیات باید مستندسازی و مکتوب شود.
 
رمضانی در ادامه با اشاره به روستاهای دوستدار کتاب در کشور نیز عنوان کرد: درصد قابل توجهی از شرکت کنندگان و برگزیدگان جشنواره ملی عشایر و روستاهای دوستدار کتاب، از کتابخانه‌های روستایی است. نهاد کتابخانه‌های عمومی از جشنواره روستاهای دوستدار کتاب حمایت کرده و این همکاری پایدار بوده و ادامه خواهد داشت. البته نکاتی در راستای کیفی تر شدن این جشنواره اعلام شده است.
 
آموزش چندفرهنگی بر ایجاد زمینه‌های برابری آموزش تأکید دارد
حسن محمودی توپکانلو، عضو هیئت علمی گره علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه سمنان نیز در این نشست با اشاره به بحث آموزش چندفرهنگی عنوان کرد: در همه جوامع سطحی از ناهمگونی از حوره فرهنگی وجود دارد و در کشور ما وجود اقوام و مذاهب مختلف چند فرهنگی را رقم زده است.
 
وی اضافه کرد: در مطالعات فرهنگی دو دیدگاه غالب است. دیدگاه کلاسیک فرهنگ را مجموعه از باورهای و آداب و هنجار و احساسات مشترک افراد جامعه می‌دانند. اما دیدگاه نوین ضمن تاکید بر اشتراک، بر تفاوت فرهنگ‌هاتوجه دارد و تفاوت‌ها را یک ظرفیت برای توسعه می‌داند؛ رویکرد چند فرهنگی در ادامه این دیدگاه نوین شکل گرفته و تاکید دارد در جوامعی که فرهنگ‌های مختلف وجود دارد باید به این تفاوت فرهنگی به عنوان ظرفیت‌ساز نگاه شود نه یک خطر.
 
این استاد دانشگاه بیان کرد: آموزش چند فرهنگی تاکید دارد که در فرهنگ‌های مختلف زمینه‌های برابری در بحث آموزش فراهم شود تا علاوه بر توسعه جامعه، مردم زندگی مسالمت‌آمیز داشته باشند.
 
محمودی توپکانلو به اهداف آموزش چندفرهنگی اشاره کرد و گفت: توسعه سواد قومی و فرهنگی، افزایش تحمل فرهنگی، ‌تامین آزادی افراد،‌ احترام به فرهنگ ها، جلوگیری از  نژادپرستی، توسعه ارتباط میان قومی و درون فرهنگی، پایان دادن به نابرابری قومی، توجه به مناطق روستایی و عشایر و توانمند کردن آن‌ها، احترام به ارزش‌های فرهنگی دیگر کشورها و نژادها و مشارکت اجتماعی قومیت‌ها مهم‌ترین اهداف آن است.
 
وی عنوان کرد: برای توسعه چند فرهنگی باید باور و اعتقاد به توسعه چند فرهنگی در نگاه کل مردم جامعه باشد و مسئولان کشور باید به این مقوله توجه کنند تا در توزیع امکانات و خدمات عدالت صورت گیرد. اطلاع‌رسانی و سیاست‌گذاری نیز باید با نگاه چند فرهنگی باشد.
 
استاد علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه سمنان با اشاره به اینکه کتابداران باید به تنوع فرهنگی آشنا باشند، گفت: در زمینه خدمات‌رسانی به  گروه‌های مختلف باید تهیه محتوای اطلاعاتی متفاوت برای گروه‌های مختلف قومی و نژادی و توجه به نیازهای بومی کتابخانه‌ها توجه شود که خوشبختانه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور اقدامات خوبی را انجام داده از جمله طرح‌های پژوهشی نیازهای اطلاعاتی قومیت ها  است که با نهاد دانشگاه در دست انجام است.
 
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان فارس نیز در این نشست با اشاره به اینکه نشست‌های راه آبادی با هدف ارائه برنامه‌هایی در حوزه ترویج کتابخوانی روستاها و عشایر برنامه‌ریزی شده است،‌عنوان کرد: سعی کردیم در این نشست از حضور اساتید و مسئولان کشوری و نویسندگان استفاده و تجربیات موفق روستاهای دوستدار کتاب به اشتراک گذاشته شود.
 
روح‌الله منوچهری اضافه کرد: تاکنون یک نشست با موضوع تخصصی عشایر و دیگر نشست‌ها درباره شرایط ترویج کتابخوانی در روستاها بوده است.
 
یادآور می‌شود: در ادامه این دیدار تجربیات دو روستای موفق دوستدار کتاب، علویه شهرستان جهرم استان فارس و ضامنجان استان مرکزی توسط کتابداران کتابخانه‌های عمومی و مجریان طرح فرهنگی این روستاها ارائه شد.