«سيد قاسم ياحسيني» بوشهر پژوهش و نويسنده كتاب«پنج هزار تاريخ نوشتار و كتابخانه‌هاي بندر بوشهر»، در گفت و گو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) اظهار داشت: «بر اساس پژوهش‌هاي باستان‌شناسي،قديمي‌ترين كتابخانه كشف شده در شبه جزيره بوشهر،به عصر ايلامي ها و حدود 3 هزار سال پيش از ميلاد بازمي‌گردد. در عصر ايلامي‌ها كتابخانه «شوتروك ناهونته» در بندر تاريخي ليان(نام قديم بوشهر) فعال بوده است.
ياحسيني افزود: «اين كتابخانه يك مركز شناخته شده نگاهداري كتاب و اسناد دولتي به شمار مي رفته است. بنابراين، شهر بوشهر يكي از قديمي‌ترين و باستاني‌ترين كتابخانه‌هاي ايران و جهان را در خود جاي داده و از اين منظر با كتابخانه «آشورباني‌پال» كه باستاني ترين كتابخانه دنيا شناخته شده، قابل مقايسه و رقابت است.»
اين بوشهر پژوه، خاطرنشان كرد: «خط نوشتاري مردم ليان(بوشهر) يك خط اكدي - سومري بوده كه در ليان مورد تجديد نظر و به عنوان خط كتيبه‌هاي شاهان مورد استفاده قرار گرفته است. در سال 1913 ميلادي «موريس پزار» با يك هيات باستان‌شناسي به بندر بوشهر آمد و در حفاري‌هاي خود در اين شبه جزيره، چندين كتيبه و لوح كشف كرد. اين الواح اكنون در موزه لوور فرانسه نگهداري مي شوند.
نويسنده كتاب«پنج هزار تاريخ نوشتار و كتابخانه‌هاي بندر بوشهر»، به دوره ساساني اشاره كرد و گفت: «همچنين در دوره ساساني، استان امروزي بوشهر داراي 2 دانشگاه بود كه در «ريشهر» و «سنيز» قرار داشتند. در اين 2 دانشگاه كتابخانه‌هاي قابل توجهي با كتاب‌هايي به خط پهلوي، سرياني و يوناني قرار داشتند.»
وي ادامه داد: «بنا به گزارش مورخان، در اين 2 دانشگاه، علومي چون فلسفه، منطق، پزشكي و نجوم تدريس مي‌شدند. احتمالا پيش از ساسانيان در زمان سلوكيان نيز يونانيان مقيم شبه جزيره بوشهر كتابخانه‌اي مخصوص به خود داشته‌اند.»
نويسنده كتاب«تاريخ يكصد ساله مطبوعات بوشهر»، گفت: «با اسلامي‌شدن كرانه هاي شمالي خليج فارس، در فاصله سال‌هاي 19 تا 29 هجري قمري، به تدريج و طي چند قرن، زبان عربي در اين منطقه رايج شد. چون، اسلام ديني است كه با كتاب و كتابخانه دوستي دارد، در جنوب ايران نيز كتاب و كتاب‌خواني رونق گرفت و از دو شهر تاريخي و اسلامي «سيراف» و «توز» دانشمندان و متفكران بسياري درخشيدند كه نام آن‌ها در كتاب‌هاي تاريخي آمده است. بي‌شك در اين 2 شهر كتابخانه‌هاي چندي وجود داشته كه مورد استفاده اهالي شهر قرار مي‌گرفته است.
ياحسيني عنوان كرد: «متاسفانه به دليل فقدان اسناد معتبر تاريخي بيش از اين اطلاعي از اوضاع كتاب و كتاب‌خواني در استان بوشهر نداريم. در عين حال يكي از جغرافي نويسان قرن چهارم هجري به نكته جالبي اشاره مي كند كه از رونق كتاب و كتابت در ناحيه فارس و بنادر حكايت دارد. وي در كتاب خود مي‌نويسد كه يكي از تجار علم دوست عرب، ساكن فارس، يك ميليون دينار صرف نوشتن قرآن كريم و توزيع رايگان آن ميان مردم و مساجد كرده است. اين جغرافي‌دان به رواج زبان‌هاي فارسي دري، پهلوي و عربي در قرن چهارم در منطقه يادشده اشاره كرده است.»
وي افزود: «همچنين مسعودي، مورخ مشهور قرن چهارم به يك كتابخانه باستاني كه در آن آثاري از متون زردشتي نگاهداري مي شده، اشاره كرده است. مورخ امروز از مجموع اين داده‌هاي پراكنده، مي‌تواند تاريخ كتاب و كتابت را در قرون اوليه اسلام بازسازي كند.»
اين پژوهشگر تصريح كرد: «در عصر جديد، بندر بوشهر يكي از شهرهاي پيشتاز در زمينه تاسيس كتابخانه بوده به گونه‌اي كه در فاصله پيش از مشروطه تا دوره رضا خان، چندين كتابخانه و قرائتخانه در بندر بوشهر فعال بوده است. يكي از قديمي ترين قرائتخانه‌هاي اين بندر، مدرسه سعادت است كه سال 1318 هجري قمري برابر با 1900 ميلادي ساخته شد. در خلال جنگ دوم جهاني نيز انگليسي‌ها يك قرائتخانه تاسيس كردند كه به مدت چهار سال نشريه‌اي در آن به طبع مي‌رسيد.»
نويسنده «بوشهر 2 قرن مقاومت در برابر استعمار» اظهار داشت: «اكنون استان بوشهر داراي 52 كتابخانه عمومي است. همچنين در شهر بوشهر نزديك به يكصد كتابخانه دانشگاهي، آموزشگاهي، عمومي و مسجدي قرار دارد.»
وي با بيان اين مطلب كه به ازاي هر يك هزار بوشهري، 10 نسخه كتاب در كتابخانه‌ها موجود است، گفت: «در سال‌هاي اخير كتابخانه‌هاي عمومي و دانشگاهي رشد بسيار خوبي داشته‌اند و جاي دارد مطالعه‌هاي دقيقي در اين باره توسط محققان انجام شود.»
دوشنبه ۱۹ اسفند ۱۳۸۷ - ۱۰:۴۰
نظر شما