جمعه ۱۶ آبان ۱۳۹۹ - ۰۸:۳۰
علمی که از دور می‌سنجد

برای اینکه بتوانیم پیش‌بینی دقیق‌تری از وضعیت هوا در بلندمدت داشته باشیم، نیازمند آن هستیم که دید سینوپتیکی داشته باشیم. برای داشتن چنین ارزیابی، سنجش از دور، ضروری‌ترین و مهم‌ترین ابزار ما برای اندازه‌گیری‌ها است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بی‌شک یکی از مولفه‌های اساسی پیشرفت علم بشر، سنجش پدیده‌هایی بوده است که از چشم پژوهشگران به‌دور مانده بود. برای مثال اینکه امروزه ما می‌توانیم طوفان‌های مخرب فلوریدا را پیش‌بینی کنیم یا روزی برای همیشه پرونده اعتقاد به تخت بودن زمین را بستیم، مرهون سیستم‌هایی بود که عمل سنجش از دور را برای انسان انجام می‌دادند.
 
در واقع باید گفت سنجش از دور، همان علم و هنر کسب اطلاعات از پدیده‌ها یا اجسام بدون تماس فیزیکی با آن‌هاست. با کمک این علم بود که بشر توانست به کشف تغییرات دوره‌ای پدیده‌های کره زمین پی ببرد. در واقع ما با استفاده از این سیستم بود که فهمیدیم، لکه‌های نفتی در دریاها وجود دارند یا توانستیم به میزان خسارات مخاطرات طبیعی پی ببریم.
 
یکی از مهم‌ترین کاربردهای سنجش از دور در علم هواشناسی است. در واقع به وسیله ماهواره‌های سنجش از دور، داده‌های هواشناسی در مقیاس جهانی گردآوری می‌شوند که نسبت به داده‌های متداول و روز این علم، بسیار کامل‌تر هستند. در این میان کتاب «کاربرد سنجش از دور در هواشناسی» تألیف مشترک رحمان زندی، ابوذر نصیری و مریم خسرویان از زوایای گوناگون، ارتباط سنجش از دور و علم آب و هواشناسی را مورد بررسی قرار داده است.
 
اینکه ما بتوانیم پیش‌بینی دقیق‌تری از وضعیت هوا در بلندمدت داشته باشیم، نیازمند آن هستیم که دید سینوپتیکی (یکپارچه‌نگری عناصر) را تقویت کنیم. برای داشتن چنین ارزیابی از وضعیت هوا، سنجش از دور، ضروری‌ترین و مهم‌ترین ابزار ما برای اندازه‌گیری‌ها خواهد بود.
 

 
نویسندگان در این اثر تلاش کرده‌اند تا با استفاده از تجربیات داخلی و جهانی، زوایای ارتباط سنجش از دور و علم آب و هواشناسی را بیان کنند و نگاهی به روش‌های کاربرد سنحش از دور در آب و هواشناسی داشته باشند. همچنین علاوه بر مباحث این کتاب، یکی از اهداف نگارندگان، نگاشتن فصلی درمورد نحوه شناسایی منشأ گرد و غبار با استفاده از سنجش از دور بوده است.
 
یکی از نمودهای استفاده از سنجش از دور در مطالعات مربوط به مناطق بیابانی است. به اعتقاد دانشمندان، با توجه به غيرقابل سکونت بودن بخش زيادی از مناطق بيابانی و عدم استقرار شبکه‌های مناسب ديده‌بانی اقليم، علم سنجش از دور با توجه به قابليت‌های متعددی که در زمينه‌های بررسی هوا و اقليم‌شناسی دارد، می‌تواند امکانات ويژه‌ای را در مطالعه‌های مناطق بيابانی فراهم کند. علاوه بر اين، داده‌‌های ماهواره‌هايی همچون رادارست، نيمبوس، ايرس، اسپات، لندست، گواوز، متئوست، تيروس - نوا و غيره با قابليت‌هاي ويژه‌ای که در سنجش‌های اقليمی و هواشناسی دارند، می‌توانند به نحو فزاينده‌ای در بررسی جنبه‌های مختلف اقليمی مناطق بيابانی و کويری، مورد استفاده قرار گيرند.
 
با توجه به مباحث درج شده در کتاب، گفتنی است که توانایی ماهواره‌های هواشناسی اولیه تنها در ارائه تصویر ابرهای موجود در اتمسفر بود، اما از سال 1980 به بعد این ماهواره‌ها امکان اندازه‌گیری شار تابشی ورودی و خروجی به زمین را در بالای اتمسفر فراهم کردند. این فرایند تا به امروز ادامه داشته تا اینکه اکنون ماهواره‌های هواشناسی با توجه به توسعه تعداد باندهای طیفی، قدرت تفکیک‌های زمانی و مکانی امکان برآورد بسیاری از پارامترهای هواشناسی از جنبه ابرناکی، جهت و سرعت باد، میزان رطوبت نسبی و غیره را فراهم کردند.
 
از آنجایی که یکی از عوامل تأثیرگذار در روند شکل‌گیری عوارض زمین، تغییرات اقلیمی گذشته بوده است، تشخیص این عوارض و عوامل اقلیمی مسلط گذشته (کواترنر) در برنامه‌ریزی‌های ناحیه‌ای نقش مهمی دارد. در پژوهشی با عنوان «کاربرد سنجش از دور در مطالعه شواهد تغییر اقلیم» که از سوی اسماعیل ایزدی انجام گرفته، پژوهشگران به تجزیه و تحلیل برخی عوارض ژئومورفیک کنونی که بر اثر شرایط اقلیمی متفاوت از وضع موجود شکل گرفته‌اند، پرداخته‌اند. در این پژوهش آمده است؛ «عوارضی که شناخت آن‌ها بیشتر تحت توجه قرار گرفته است، شامل: اشکال پایکوهی مانند مخروط افکنه و دشت سرها؛ اشکال بادی مانند یاردانگ‌ها و کلوت‌ها؛ پهنه‌های کویری و آبی شامل پلایاها و دریاچه‌های قدیمی و اشکال جریانی ناشی از رودخانه‌ها و یخچال‌ها بوده است. پس از این به بررسی مراحل تحلیل داده‌های ماهواره‌ای و روش به‌کارگیری تکنیک‌های تفسیر تصاویر ماهواره‌ای پرداخته‌ شده است و سپس برخی از ابزارهایی که می‌توانند ما را در تفسیر بهتر، جهت بالا بردن دقت تصاویر ماهواره‌ای کمک کنند، ازجمله مدل‌های رقومی ارتفاعی و تصاویر راداری، توضیح داده شده‌ است.»

نخستین چاپ کتاب «کاربرد سنجش از دور در آب و هواشناسی» در 236 صفحه به قیمت 55 هزار تومان از سوی انتشارات ماهواره راهی بازار کتاب شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها