شکست انقلاب اسلامی یکی از اهداف اصلی تهاجم سراسری عراق به ایران بود. سران استکبار جهانی در صدد بودند تا انقلاب اسلامی را قبل از تحکیم، در منطقه سرنگون کرده و با گسترش چنین انقلابی در منطقه غرب آسیا و جهان اسلام مقابله کنند.
تجاوز سراسری ارتش رژیم عراق از زمین، هوا و دریا به خاک جمهوری اسلامی در 31 شهریورماه سال 1359، حادثه بسیار مهمی است که در کتاب «دفاع مقدس در یک نگاه» به بررسی ابعاد آن پرداخته شده است. این جنگ از چندین منظر قابل تأمل و بررسی است که کارشناسان فن و خبره در مقالات و کتاب‌های گوناگون به ظرافت و دقیق به آن پرداخته‌اند. اما در این میان آنچه که به نظر می‌رسید کمتر بدان پرداخته شده باشد، ارائه تصویری کلی از جنگ و دفاع هشت ساله ملت قهرمان ایران به جوانان برومند انقلاب اسلامی بود؛ جوانانی که با تمایل به خلاصه‌خوانی و مجمل‌گویی شاید دیگر حوصله پرداختن دقیق و کامل به زوایای مختلف جنگ را نداشته باشند.
گفتارهای کوتاه، پرداختن دقیق به بسیاری از نقاط مهم و اثرگذار دوران دفاع مقدس، تشریح کلی و همه جانبه جنگ از آغاز تا فرجام و ... از نقاط قوت کتاب «دفاع مقدس در یک نگاه» است که توسط اکبر عابدی، رئیس ستاد لشکر خط شکن 8 نجف اشرف در طول دوران دفاع مقدس تدوین شده است.
جنگ پدیده‌ای بی‌رحم، با ویرانی‌های گسترده است که توسط دولت‌ها آغاز می‌شود و ارتش‌ها تنها عامل اجرای آن هستند و معمولاً بیشترین آسیب‌ها، مصیبت‌ها و رنج‌ها را به مردم غیر نظامی وارد می‌کند. اما همین جنگ از نگاهی دیگر می‌توانند اسباب توسعه توان و ظرفیت علمی، آموزشی و فکری انسان‌ها را فراهم آورد. از این رو جزء منابع مهم تجربه، عبرت و یادگیری کشورها به شمار می‌آید و بررسی منازعات و جنگ‌های هر ملت به منظور جلوگیری از چنین حوادثی موضوعیت پیدا می‌کند.
جنگی که رژیم بعث عراق حدود 19 ماه پس از سقوط نظام شاهنشاهی به جمهوری اسلامی ایران تحمیل کرد، برای ملت ایران نماد یک مقاومت ملی و یک دوره مملو از فداکاری‌ها و شجاعت‌های بی‌نظیر جوانان این مرز و بوم محسوب می‌شود.
نویسنده این کتاب از جنگ هشت ساله به عنوان کم‌سابقه‌ترین و استثنایی‌ترین جنگ‌ها در عصر جهان دو قطبی و دوران جنگ سرد یاد می‌کند، جنگی که دو ابرقدرت وقت دنیا عملاً دریک جبهه واحد قرار گرفتند و کاملاً هم سو با هم از رژیم بعثی عراق حمایت کردند. اکثر کشورهای عربی منطقه نیز این رژیم را با کمک‌های مالی گسترده خود یاری کردند و حتی کشورهایی مانند مصر و اردن در کنار عراق و صدام حسین قرار گرفتند.
دو ماه نخست جنگ یکی از آزمون‌های سخت ملت ایران بود، جوانان، مردم و نیروهای مسلح ایران با مقاومتی بی نظیر و پس از یک سلسله عملیات پی درپی توانستند دشمن را در دسترسی به اهداف خود ناکام بگذارند.
در ادامه این جنگ، رژیم بعثی عراق علاوه بر نبردهای گسترده زمینی و بمباران‌های هوایی، از موشک‌های زمین به زمین و سلاحهای شیمیایی برای حمله به مردم غیر نظامی استفاده کرد. این کشور همچنین در سال‌های پایانی، جنگ را با حمله به نفت‌کش‌ها و پایانه‌های نفتی در خلیج فارس گسترش داد. حملات بی‌رحمانه عراق به مناطق مسکونی و مردم غیر نظامی، خسارت‌ها و تلفات زیادی به غیر نظامیان ایران وارد آورد.
ایران در این تجاوز موفق شد تا با تکیه به نیروی ایمان، رهبری بی نظیر امام خمینی(ره)، ابداع شیوه‌های نوین جنگ، حمایت بی‌دریغ مردم و حضور گسترده آنها در میدان‌های نبرد، پس از اجرای حدود 100 عملیات بزرگ و متوسط، نیروهای ارتش متجاوز بعثی را از خاک خویش بیرون براند و مانع از دستیابی رژیم بعث عراق به مقاصد و اهداف خود شود. با اینکه رژیم بعث عراق در ماه‌های آغازین جنگ ابتکار عمل را در دست داشت، اما نتوانست جنگ را آن‌چنان که می‌خواست ادامه داده و به پایان برساند. صدام به دلیل مقاومت جانانه مردم ایران، در دام جنگی گرفتار شد که خود آغازگر آن بود و سال‌های طولانی برای رهایی از آن تلاش کرد.
بخش پایانی کتاب به اتمام جنگ تحمیلی، دستاوردهای آن و پذیرش قطعنامه 598 سازمان ملل متحد اختصاص دارد، قطعنامه‌ای که جنگ تحمیلی را به پایان خود نزدیک کرد، اما دیری نپایید که رژیم بعث عراق جنگ دیگری را آغاز کرد. این تجاوز مجدد به شکست نظامی و سیاسی دوباره برای عراق و همچنین شکست سازمان منافقان انجامید. سرانجام عراق در 29 مرداد 1367 قطعنامه 598 را عملاً پذیرفت و با نظارت سازمان ملل متحد، آتش‌بس بین ایران و عراق برقرار شد. بدین ترتیب، جنگ حدود یک ماه پیش از هشتمین سالروز آغازش خاتمه یافت.
بر اساس شواهد، اطلاعات گرآوری شده و آنچه در این کتاب آمده است، این جنگ خونین جان صدها هزار نفر از مردم ایران و عراق را گرفت، هزاران خانه و کاشانه را ویران کرد و صدها میلیارد دلار خسارت به هر دو کشور وارد آورد. همچنین یک دهه تحولات سیاسی غرب آسیا را تحت تأثیر خود قرار داد. با این وجود در 200 سال گذشته، جنگ تحمیلی تنها جنگی بود که در آن ایران توانست تمام سرزمین خود را تنها با تکیه بر ملت و قوای مسلح خود و در شرایط تحریم نسبی تسلیحاتی، از دشمن بازپس گیرد و حیثیت و بقای ملی خود را حفظ کند.
در این کتاب تلاش شده تا مخاطبان به صورت اجمالی با روند تهاجم عراق آشنا شوند، حوادث، حواشی و دشمنی‌های غرب و شرق در سال‌های آغازین انقلاب اسلامی را بدانند. دلایل و عوامل تحمیل جنگ از طرف رژیم بعث عراق به ایران را بررسی کنند، با اهداف عراق از تهاجم به جمهوری اسلامی ایران آشنا شوند و وضعیت و شرایط جمهوری اسلامی ایران را قبل از آغاز جنگ مورد بررسی قرار دهند.
نظر شما