چند سال بعد سازمانی را تاسیس می‌کند که تقریبا در هیچ کشوری از جهان نبود تاسیس سازمان حفاظت محیطزیست به جای سازمان شکاربانی و در پی آن برگزاری اولین کنوانسیون جهانی رامسر در سال 1351 تنها بخشی از خدمات وی نه تنها به ایران بلکه به مردم جهان بود. در حقیقت اسکندر فیروز اولین فردی بود که مقام طبیعت را ارزنده می‌دانست برای برای آن حق قائل بود.
محمد درویش فعال برجسته در عرصه محیطزیست در‌گفتگو با ایبنا درباره پدر محیطزیست ایران گفت: زمانی که اسکندر فیروز سازمان محیطزیست را در دوازده بهمن در سال ۱۳۵۰ بنیان گذاشت، اغلب کشورهای دنیا اهمیتی به محیطزیست نمی‌دادند. لازم است بگویم وی یک سال پیش از تاسیس سازمان حفاظت محیطزیست، اولین کنوانسیون جهانی محیطزیست را در جهان با عنوان کنوانسیون جهانی رامسر برگزار کرد. در این کنوانسیون توجه جهانیان را نسبت به یکی از ارزشمندترین نمودهای محیطزیستی که تالاب‌ها باشد جلب کرد.
روزی که ایران پیشگام حفظ طبیعت شد
وی افزود: اگر تلاش‌های اسکندر فیروز نبود معلوم نبود که وضعیت و عاقبت تالاب‌ها در ایران تا چه اندازه به مخاطره می‌افتاد؛ اینکه اولین کنوانسیون جهانی در محیطزیست حاصل فعالیت‌های یک ایرانی باشد افتخار بسیار بزرگی است و باید گفت کشورمان تا دهه پنجاه در حوزه حفظ محیطزیست از بسیاری از کشورهای غربی پیشگام‌تر بود. به گونه‌ای که در سال ۱۳۵۶ پیشنهاد دبیر کلی IUCN که یکی از مهم‌ترین مراجع محیطزیست است به اسکندریه فیروز‌داده شد. همچنین وی نائب رییسی اجلاس جهانی رهبران جهان در حفاظت از محیطزیست در استکهلم در سال ۱۹۷۰ برعهده گرفته بود.
به گفته درویش اسکندر فیروز فردی بود که با نطق تاریخی خود در سال ۱۹۷۰ میلادی برای اولین بار مردم جهان را به استفاده عقلایی از منابع محیطزیست دعوت کرد. وی مردم را به این امر آگاه ساخت که اگر سبک زندگی خود را تغییر ندهند ممکن است به روزی بیفتیم که دیگر چیزی برای از دست دادن نداشته باشیم.
درویش با اشاره به اهمیت مفهوم توسعه پایدار در نگرش اسکندر فیروز گفت: پدر محیطزیست ایران کسی بود که ۱۵ سال پیش از اینکه مفهوم توسعه پایدار از سوی دانشمندان مطرح شود را در مجامع جهانی بیان کرد و تعریفی از توسعه پایدار به همگان ارائه داد. علاوه‌بر آن ما هیچ ایرانی نداریم که سه گونه گیاهی و جانوری به افتخار آن نام‌گذاری شده باشد، اما اسکندر فیروز این افتخار را برای ما به همراه آورده است.
درویش با اشاره به اهمیت کتابهای تالیفی پدر محیطزیست ایران در حوزه آکادمیک گفت: هنوز کتاب‌هایی که وی درباره حیات‌وحش ایران و پستانداران ایران نوشته است به عنوان یک مرجع معتبر دانشگاهی مورد استفاده دانشجویان در‌حوزه‌های مختلف محیطزیست هستند. جالب است روزی که وی به دنیا آمد روز جهانی رنجر در دنیا بود و دیروز که از دنیا رفت روز جهانی حیات وحش بود. این نشان‌دهنده این است که چقدر یاخته یاخته سلول‌های وی با طبیعت عجین بوده است.
این فعال محیطزیست با اشاره فرصت‌هایی که می‌توانستیم به پشتوانه فعالیت‌های اسکندر فیروز در فضای بین‌الملل از آن بهره ببریم افزود: متاسفانه مسئولان ما در دوره‌های مختلف بهره‌ای از این‌موقعیت در‌فضای بین‌الملل نبردند. خوب به یاد دارم در چهلمین سالگرد تولد کنوانسیون جهانی رامسر مسئولان وقت سازمان حفاظت محیطزیست در دولت دوم حسن روحانی به دنبال فردی لهستانی می‌گشتند که شنیده بودند در آن کنوانسیون شرکت داشته است. آن زمان من به آنها گفتم که با وجود اسکندر فیروز چرا به دنبال فردی گمنام لهستانی می‌گردید؟ در صورتی که اسکندر فیروز کنار شماست و وی بنیان‌گذار این کنوانسیون بوده است.
وی افزود: ما در قبال اسکندر فیروز فرصت‌سوزی تاریخی کردیم و در طول این چهل سال می‌توانستیم از تجربه‌هایی استفاده کنیم و به وسیله برند اسکندر فیروز در دنیا حرف برای گفتن داشته باشیم اما وی را به زندان انداختند و اموالش را مصادره کردند. وی با اینکه می‌توانست کشور را ترک کند اما دست به چنین عملی نزد.
درویش درباره کتاب «حیات وحش ایران» این عاشق طبیعت گفت: این اثر به زبان فارسی نوشته شده است و چند تن از برترین اکولوژیست‌های دنیا برای این اثر مقدمه نوشته‌اند. تقریبا تمام افرادی که در ایران در حوزه علوم جانوری تخصص دارند این اثر را خوانده‌اند. همچنین بارها تجدید چاپ شده است و امرزو نایاب است. گفتنی است این اثر به زبان ساده و بر اساس تجربه‌های میدانی مولف نوشته شده است. وی نه تنها جای جای کشور را دیده بود بلکه اغلب مناطق طبیعی دنیا را گشته بود.
وی گفت: اسکندر فیروز دو واژه مهم را در محیطزیست ایران نهادینه کرد. وی تلاش کرد تا ایرانیان به جای شکاربان از واژه محیط‌بان و به جای مرداب از واژه تالاب استفاده کنند که خوشبختانه در تمام منابع و مراجع این دو واژه نهادینه شده است.
درویش با شاره به تاثیرگذاری که آثار اسکندر فیروز بر دیگر نویسندگان داشته است گفت: تاثیر کتابهای اسکندر فیروز به خوبی در تالیفات دیگر نویسندگان در این عرصه مشهود است؛ به عنوان مثال اگر نگاهی به آثار استاد چنگیز ضیاییان، استاد بهرام کیایی و دکتر حسین آخانی که وی یک گیاه‌شناس است، بیاندازید به خوبی خواهید فهمید که همگی تحت تاثیر کتابهای پدر محیطزیست ایران بودند. در واقع در بسیاری از آثار بزرگان محیطزیست ایران ذکر خیری از اسکندر فیروز شده است.
محبوب‌ترین رییس
وی با اشاره به نظرسنجی که چند سال گذشته درباره محبوب‌ترین رییس سازمان حفاظت‌محیط‌زیست از میان فعالان و دوستداران محیطزیست انجام شد گفت: به اعتقاد من لقب پدر محیطزیست ایران کاملا به حق بود. جالب است که در یک نظرسنجی که از علاقه‌مندان به طبیعت و فعالان محیطزیست انجام شد اسکندر فیروز با اختلاف به عنوان محبوب‌ترین رییس سازمان حفاظت محیطزیست انتخاب شد.
نظر شما