خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کهگیلویه و بویراحمد - مرضیه رزمجو: جایگاه کتاب و ارزش کتابخوانی مقوله‌ای است که نهادینه کردن آن در جامعه به عنوان یک اصل می‌تواند در توسعه و رشد همه‌جانبه و پایدار جامعه موثر باشد. این وظیفه البته همگانی است و استفاده از ظرفیت و پتانسیل‌های گوناگون به‌ویژه ظرفیت نهادهای عمومی که با مخاطبان زیادی در ارتباط هستند و جامعه هدفشان، پوشش گسترده‌تری دارد، می‌تواند در بهبود وضعیت کتاب و کتابخوانی تاثیر بسزایی دارد.

متاسفانه در بسیاری موارد حتی در نهادهای فرهنگی به این مهم، بی‌توجهی و بی‌مهری شده و امر کتابخوانی مغفول مانده است. از آنجا که در عصر ارتباطات، رسانه‌ها به عنوان یک  ظرفیت جریان‌ساز در شکل دادن به اندیشه، روش زندگی و عادات مردم نقش کلیدی دارند، سراغ تعدادی از فعالان رسانه در استان کهگیلویه و بویراحمد رفتیم تا ارزیابی آنها را از وضعیت کتاب و سطح مطالعه و فعالیت آنها در ارتقا جایگاه کتاب و کتابخوانی جویا شویم.

سخن گفتن درباره کتاب سهل و ممتنع است
سیدفرشید تقی‌زاده، مسئول خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز کهگیلویه و بویراحمد، با بیان اینکه کتاب گنجیه‌ای رابط بین نسل‌هاست که با انتقال اطلاعات، دانش و تجربیات باعث تکامل بشر می‌شود و جزء مقوله‌هایی است که هم می‌توان بی‌نهایت درباره آن سخن گفت و هم صحبت کردن در مورد آن سخت است، عنوان کرد: توسعه کتابخوانی با توسعه‌یافتگی جوامع ارتباط مستقیمی دارد.

وی با بیان اینکه رشد و شکوفایی جوامع مرهون دانشی است که از کتاب‌ها به نسل‌های بعدی منتقل شده است، افزود: میزان استفاده کتاب در جوامع، سطح توسعه‌یافتگی آنها را رقم می‌زند و این توسعه‌یافتگی با نزدیکی جامعه به کتاب معنا و مفهوم پیدا می‌کند. اگرچه دنیای امروز را دنیای تکنولوژی دیجیتال می‌دانند و با وجود همه این پیشرفت‌های دیجیتالی، چیزی از ارزش و اهمیت کتاب وکتابخوانی کم نشده است.
وضعیت کتابخوانی و مطالعه بحرانی نیست
تقی‌زاده با بیان اینکه تفاوت امروز با دیروز در نحوه نشر و شیوه انتقال اطلاعات و دانش است، یادآور شد: بشر هیچگاه بی‌نیاز از کتاب نمی‌شود و فقط طی دوره‌های مختلفی شیوه این انتقال متفاوت می‌شود. البته به عقیده من در حال حاضر، وضعیت کتاب و کتابخوانی بحرانی نیست؛ اما تا رسیدن به وضعیت مطلوب نیاز به کار فرهنگی بیشتری است.

رئیس خبرگزاری ایرنا یاسوج می‌گوید: هر چند سطح کتابخوانی و مطالعه بحرانی نیست؛ اما در توزیع و پراکندگی کتابخوان‌ها تفاوت فاحش وجود دارد؛ قطعا قشر فرهیخته و نخبه همچنان با کتاب عجین هستند و این ارتباط همیشه بوده و هست؛ آنچه که تغییر کرده، کمتر شدن ارتباط عامه مردم با کتاب است که دلایل مختفلی دارد.

تقی‌زاده، فضای مجازی و شرایط معیشتی و اقتصادی را از جمله عمده‌ترین این دلایل برشمرد و عنوان کرد: هرچند فضای مجازی هم می‌تواند رسانه و کانالی برای انتقال اطلاعات و دانش باشد؛ اما چون اطلاعات به‌صورت خلاصه و چکیده‌ای از مطالب اصلی در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد، در طولانی مدت باعث تغییر ذائقه مخاطب می‌شود که این موضوع خوشایند نیست.

وی تفاوت کسب دانش و آگاهی از کتاب با فضای مجازی را به تفاوت غذای خانگی با فست‌فودها تشبیه و اظهار کرد: تهیه غذای خانگی نسبت به فست‌فودها انرژی و وقت بیشتری می‌گیرد؛ اما خوشمزه بودن و مزایای بیشتر که تضمین‌کننده سلامتی است، نتیجه وقت وانرژی است که برای تهیه آن (غذای خانگی) صرف شده است.

تقی‌زاده یادآور شد: فضای مجازی اطلاعات را سریع‌تر و البته خلاصه‌تر به مخاطب انتقال می‌دهد؛ اما فقط حافظه کوتاه‌مدت را اقناع می‌کند. تغییر ذائقه مخاطبان و گرایش آنها به سمت دریافت اطلاعات کوتاه و سهل الوصل بودن فضای مجازی، دلیل استفاده گسترده از این فضاست. اگر روح مخاطب با لذت و آرامشی که از خواندن کتاب فیزیکی و کاغذی به آن دست می‌یابد، عجین و آشنا شده باشد، لذت خواندن کتاب کاغذی را هیچگاه رها نخواهد کرد.

وقتی دغدغه نیازهای اولیه وجود دارد، مجالی برای پرداختن به نیازهای روحی نیست
وی با اشاره به شرایط اقتصادی و معیشتی جامعه، عنوان کرد: وضعیت اقتصادی جامعه تعیین کننده اولویت‌های هر خانوار است. وقتی خانواده‌ای در تامین نیازهای اولیه و معیشتی خود با مشکل روبروست و وقتی دغدغه تامین نیازهای اولیه را دارد، مجالی برای پرداختن به نیازهای بعدی که نیازهای روحی و معنوی است، نمی‌ماند‌.

مسئول خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز کهگیلویه و بویراحمد، البته نقش آموزش و پرورش را در ترغیب و تشویق به کتاب خواندن به‌ویژه در سنین پایین را بسیار موثر دانست و گفت: فرهنگ‌سازی در جامعه باعث می‌شود اولویت‌بندی‌ها در جامعه تغییر کند؛ اگر خود فرهنگ به عنوان یک اولویت اصلی در دستور کار تصمیم‌گیرندگان ارشد قرار گیرد، به تبع آن اولویت‌های جامعه جابه‌جا خواهد شد و خرده‌فرهنگ‌های دیگر نیز رشد و ارتقا می‌یابند.

نقش رسانه‌ها در فرهنگسازی برای مطالعه بسیار مهم است
تقی‌زاده فرهنگسازی با آموزش و ذائقه سازی به سمت اولویت دادن به آگاهی و دانش را راه حلی عنوان کرد که به مرور با تغییر شیوه زندگی، لزوم کسب دانش، آگاهی وتوانایی را به اولویتی مهم در جامعه تبدیل می‌کند و همچنین نقش نهادهای آموزشی مخصوصا در سنین پایین را بسیار حیاتی دانست و گفت: خانواده‌ها هم باید نسبت به این موضوع و الگوسازی برای فرزندان خود دقت نظر بیشتری داشته باشند.

وی گفت: خبرگزاری ایرنا مرکز کهگیلویه و بویراحمد، به تبع وظایف رسانه‌ای و در راستای سیاست‌های ابلاغی خبرگزاری جمهوری اسلامی، همواره تلاش کرده تا نقش خود را در ارتقا و بهبود جایگاه کتاب و کتابخوانی در جامعه ایفا کند. این خبرگزاری علاوه بر اینکه به تعداد تمام رونمایی‌ها، چاپ و معرفی کتاب‌ها در استان در حوزه کتاب، حضور فعال داشته و اطلاع‌رسانی کرده است، همواره فراتر از خبر و با انتشار گزارش‌های تحلیلی در زمینه کتاب، سعی کرده گامی اثرگذار درجهت تبیین و ترویج کتاب و کتابخوانی بردارد.

تقی‌زاده، مزایای انجام این کار را جدای از تبیین و نهادینه کردن جایگاه کتاب، ارتقای جایگاه رسانه‌ها در جامعه عنوان و بیان کرد: بی‌تردید جامعه آگاه و آشنا با مطالعه و کتاب با جامعه رسانه هم ارتباط و تعامل بیشتری برقرار خواهد کرد. ارتباط مخاطب کتاب با رسانه ارتباطی معنادار است و رسانه‌ها می‌توانند در ارتقاء این ارتباط فرهنگی دوسویه نقش بسزایی داشته باشند.

نیازسنجی جامعه یکی از راه‌های ارتقاء سطح مطالعه است
رئیس خبرگزاری ایرنا مرکز یاسوج، چاپ کتاب بر اساس نیازسنجی جامعه را یکی دیگر از راه‌های ارتقا سطح مطالعه دانست و گفت: اگر نیازهای روز جامعه در کتاب‌ها با توجه به گروه سنی و جامعه هدف گنجانده شود، بی‌شک در ارتقا سطح کتابخوانی تاثیر بسیاری دارد.

تقی زاده گفت: تبیین این موضوع که کاهش اضطراب و استرس در زندگی‌های ماشینی امروزه با کتاب خواندن امکانپذیر است و معرفی کتاب به عنوان آرام‌بخشی که در کنار آرامش دادن، دانایی را نیز به مخاطب هدیه می‌دهد، در نهادینه کردن جایگاه واقعی کتاب در جامعه بسیار اثرگذار خواهد بود.

یکی از دلایل دوری از کتاب، پایین آمدن سطح کیفی کتاب‌هاست
مدیر خبرگزاری تسنیم کهگیلویه وبویراحمد نیز یکی از مهم‌ترین دلایل دوری از کتاب را پایین آمدن سطح کیفی کتاب‌های منتشره دانست و گفت: آمارها نشان می‌دهد که کتاب‌های پرمحتوا و غنی به چاپ‌های دوم، سوم و بالاتر هم می‌رسد و این آمار نشان می‌دهد اگه کیفیت خوب باشد، استقبال از کتاب هم خوب است.

سجاد نوبهار می‌گوید: بخش اعظمی از کتاب‌های امروز کیفیت پایینی دارند و به‌همین خاطر جامعه از آنها استقبال نمی‌کند و  اینطور احساس می‌شود که جامعه از کتاب دوری می‌کند. نگاهی به آمارها به‌خوبی نشان می‌دهد که در انتشار کتاب‌ باید به جای کمیت، کیفیت مد نظر باشد. وی عدم توجه به نیازسنجی در تولید کتاب یکی دیگر از دلایل دوری جامعه از کتاب است؛ در حال حاضر تولید کتاب متناسب با نیازهای روز جامعه نیست.
این فعال رسانه‌ای ارتقا کیفیت و محتوای کتاب‌های تولیدی را راه‌حلی برای ترغیب جامعه به کتابخوانی دانست و یادآور شد: اینکه صرفا برای افزایش عملکرد نهادهای مختلف و یا رزومه‌سازی، هر کتابی چاپ شود، کمکی به ارتقا جایگاه کتاب و افزایش سرانه مطالعه نخواهد کرد.

وی افزود: در مرحله بعد باید به سمت روش‌های مدرن انتشار کتاب از جمله تولید کتاب‌های صوتی و دیجیتالی حرکت کنیم؛ چراکه امروزه با توجه به جذابیت‌های فضای مجازی، مردم وقت کمتری را صرف به دست گرفتن کتاب‌های کاغذی یا اصطلاحا فیزیکی می‌کنند.

مدیر خبرگزاری تسنیم کهگیلویه وبویراحمد کاهش هزینه‌های انتشار کتاب را از مزایای جایگزین کردن کتاب‌های دیجیتالی و صوتی به جای کتاب‌های کاغذی برشمرد و بیان کرد: ما در خبرگزاری تسنیم همواره تلاش کرده‌ایم با تولید محتوا در فضای مجازی متناسب با سلیقه مخاطبان به افزایش سرانه مطالعه در کشور کمک کنیم‌.

نوبهار اطلاع‌رسانی به‌موقع کتب انتشاریافته و معرفی آنها جهت افزایش  آگاهی جامعه را از دیگر فعالیت‌های خبرگزاری تسنیم کهگیلویه وبویراحمد عنوان کرد.
 
روش‌های ابتکاری و نشر کتاب‌های دیجیتالی باعث ترویج کتابخوانی می‌شود
سردبیر خبرگزاری ایسنا کهگیلویه و بویراحمد نیز معقتد است که استقبال از کتاب خیلی کم شده است و علت آن شرایط اقتصادی و وجود شبکه‌های مختلف اجتماعی است. سطح کتابخوانی و سرانه مطالعه قبلا بهتر بود؛ اما اکنون مردم بیشتر در فضای مجازی فعالیت دارند.
عیسی فتحی استفاد از روش‌های ابتکاری و نو و نشر کتاب‌های دیجیتالی که راحت‌تر در دسترس مردم و علاقمندان قرار  می‌گیرند، راهکاری برای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی عنوان و اظهار کرد: خبرگزاری ایسنا در جهت ترغیت و تشوق مردم به کتابخوانی و ترویج فرهنگ کتابخوانی گامهایی برداشته است. اگر رسانه‌های تاثیرگذار تقویت، حمایت و کمک شوند، می‌توانند در این زمینه نقش مهمی ایفا کنند.

از دلایل دوری از کتاب، باور نداشتن به قرار گرفتن توسعه حول محور توسعه کتاب است
خبرنگار خبرگزاری مهر کهگیلویه وبویراحمد نیز با بیان اینکه با نگاهی به آمار چاپ و خرید، می‌توان به کدهای مهمی در حوزه کتاب پی برد، عنوان کرد: چاپ سالانه ۱۰۰ هزار عنوان کتاب در کشور که ۷۰ هزار عنوان آن، نام کتاب چاپ اولی را با خود یدک می‌کشد، می‌تواند کدواژه‌های امیدبخشی باشد.

پژمان امیدی در عین حال یادآور شد: این تمام ماجرا نیست، تعداد ناشران کشور ما با کشوری با جمعیت میلیاردی یعنی چین برابری می‌کند.

وی به خبری از فروش ۱۳۰ میلیارد تومانی در نمایشگاه کتاب تهران اشاره کرد و گفت: این رقمی است که فقط از طریق کارتخوان بر روی خروجی خبرگزاری مهر قرار گرفت که می‌توان با تحلیلی آماری و کارشناسی شده به آسیب‌شناسی نوع نیاز محتوایی مخاطب پی برد.
وی برگزاری نمایشگاه‌های کتاب را یک ظرفیت قابل تکیه دانست که برای سنجش جذب مخاطب و نگرش محتوایی فرد می‌توانند تاثیرگذار باشند. با همه این اوصاف، می‌توان گفت حرف زدن از کتابخوانی و وضعیت آن بیشتر بیانگر بیم‌ها و امیدها، فرصت‌ها، چالش‌ها و ضعف‌های پیش روی این بخش است که باید هرکدام با کدشناسی صحیح بررسی شوند.

خبرنگار مهر استان کهگیلویه و بویراحمد از جمله دلایل دوری از کتاب را عدم باورمندی نسبت به قرار گرفتن توسعه کشورها حول محور توسعه کتاب و فرهنگ کتابخوانی، دانست و افزود: عدم فرهنگسازی خروجی محور، در کنار کاهش توان اقتصادی از دیگر موارد قابل تامل است.

امیدی با یادآوری اینکه آشتی با کتاب ابتدا نیازمند ترمیم نیست‌ها و سپس ارتقای توجه به ارزان‌رسانی کتاب به دست مخاطب است، گفت: با در نظر گرفتن پروسه حمایتی تولید تا چاپ، تعمیم بومی‌سازی‌ها با محوریت کتاب و افزایش تولید کتاب با محتوای محلی، توجه به کاهش توان خرید و رفع آن با پیوست‌های حمایتی و نگاه به فرهنگ کتاب با رفع آسیب‌های گذشته می‌تواند در چارچوبی تخصصی،  آشتی با کتاب را پی‌ریزی کند.

خبرنگار مهر استان کهگیلویه و بویراحمد افزود: خبرگزاری مهر چه در سطح استانی و کشوری با تولید اخبار، گزارش‌ها، فیلم و دیتاهای مختلف هدفگذاری‌هایی حول محور فرهنگ کتاب اجرایی و عملیاتی کرده است.