یکشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۸ - ۱۳:۵۸
کشکولی از دریای بی‌پایان تاریخ و فلسفه برای ایرانیان زندگی امروز

نویسنده کتاب «اندیشه‌های ایرانی؛ برای زندگی امروز» که از ایرانیان ساکن کاناداست با بررسی زندگی اجتماعی ایرانیان خارج از کشور تلاش کرده تا با بررسی در منابع تاریخی گوناگون کشکولی از این دریای بی‌پایان برای مخاطبانش فراهم آورد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کتاب «اندیشه‌های ایرانی؛ برای زندگی امروز» نوشته حسن گل‌محمدی از سوی انتشارات گوتنبرگ منتشر شد. این کتاب شامل ۱۶۷ بخش است و کشکولی از یادداشت‌های گل‌محمدی در موضوعات گوناگون تاریخی، فلسفی، اجتماعی، ادبیات، نقد کتاب و... را دربرمی‌گیرد. همچنین در این کتاب برخی از حکایت‌های تاریخی از منابع مهم نیز عینا درج شده است که هرکدام از آنها واجد یک پیام اخلاقی و اجتماعی است.

وی بر این باور است که تاریخ 10 هزار ساله کشور که نشان از جهان‌بینی و ژرف‌نگری اقوام ایرانی دارد، مشحون از واقعیت‌هایی است که نشان‌دهنده نخستین آیین کشورداری جهانی در روی کره زمین است.

شالوده تفکر و اندیشه ایراتی براساس اعلام نخستین بیانیه حقوق بشر بوده که از سوی کوروش بزرگ حق آزادی عقیده و احترام به معتقدات دیگران در آن به رسمیت شناخته شده است. بر این اساس درخشش و اشاعه فرهنگ و هنر ایرانی در دورانی بسیار طولانی از چین تا اروپای غربی و حتی آفریقای شمالی را دربرگرفته و یکی از کانون‌های اصلی تمدن جهان را تشکیل داده است.

به نظر می‌رسد که نگارنده این کتاب هنگامی که در دیار غربت بوده و از لحاظ زمان پرداختن به موضوع‌هایی مختلف در زمینه تاریخی و ادبی فراغتی حاصل شده، با کوشش بسیار سعی کرده تا از میان این همه ارزش‌های گرانبها و اندیشه‌های ایرانی این نوشته‌ها با زندگی امروز ما مطابقت داشته باشد و عموم مردم آحاد جامعه به ویژه جوانان را موجب تفکر و آموزشی ارزشمند شود. در انجام این کار با توجه به زمان و مکان و رویدادهای روز مطالبی نیز با نگارش مولف به موارد گذشتگان اضافه شده تا حلاوتی دیگر از مجموع آن‌ها حاصل شود.

نویسنده این کتاب که از ایرانیان ساکن کاناداست و همچنین به کشورهای متعددی نیز سفر کرده و با بررسی زندگی اجتماعی ایرانیان خارج از کشور تلاش کرده تا با غور در منابع تاریخی مختلف و میراث ناملموس فرهنگ، ادبیات و فلسفه ایران گنجینه‌ و کشکولی از این دریای بی‌پایان را با تکیه به ارزشمند بودن آنها در راستای بهبود وضعیت زندگی امروز، برای این دسته از ایرانیان فراهم آورد، ایرانیانی که به دلیل سکونت در خارج از محدوده فرهنگی ایران دسترسی چندانی به منابع ندارند و ممکن است خود و فرزندانشان از این دریای بی پایان معرفت محروم بمانند. البته مخاطبان کتاب محدود به آنها نیست و به همین دلیل در تهران نیز منتشر شده است.

گل‌محمدی در بخش‌هایی از کتاب و در سرفصلی با عنوان «از کتابفروشی‌ها تهران تا کتابفروشی‌های تورنتو» به کتاب‌های فارسی پرمخاطب در ایران و همچنین ایرانیان مقیم شهر تورنتو پرداخته است.

اخبار کتاب و تازه‌های نشر در ایران و کانادا نیز از دیگر مباحث پرتکرار در کتاب است. مخاطب با مطالعه این قسمت‌ها می‌تواند با دغدغه‌های ایرانیان کتابخوان در ایران و تورنتو آشنا شده و به مقایسه آنها نیز بپردازد.

نقد و بررسی کتاب «دیوان حافظ به سعی سایه»، تحلیلی بر اشعار صائب تبریزی، مرور و نقدی بر کتاب «در ستایش بطالت» برتراند راسل، معرفی دانشنامه ایرانیکا، مروری بر مجموعه داستان «بنی آدم» محمود دولت آبادی، مروری بر نظام فکری جرج لوکاچ، مروری بر اندیشه‌های مارتین هایدگر، سفرنامه‌های مختصری به آفریقا، اسپانیا، انگلستان و...، نقدی بر روند پرفروش شدن ترجمه کتاب «بی‌شعوری» در ایران، بحثی پیرامون فیلسوف یا شاعر بودن خیام و... از دیگر بخش‌های جذاب این کتاب است.

وی همچنین در بخشی از کتاب به زنده‌یاد محمدابراهیم باستانی‌پاریزی در تورنتو پرداخته است. سلطان محمود غزنوی و پول‌پرستی او، انوشیروان و سیرت پیشینگان، از عید نوروز چه پیامی می‌گیریم؟، نیایش‌هایی از اوستا، از تاریخ بیاموزیم، از اندیشه‌های زرتشت، تولد زرتشت، پیامبر اندیشمند ایران، جشن فروردینگان، آیا سیزده نوروز، روز نحسی است؟، آیا تاریخ تکرار می‌شود؟ چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟، جشن مهرگان چه پیامی دارد؟، شعری درباره پاییز و مهرگان و... نیز در بخش‌های دیگر کتاب گنجانده شده است.

در قسمت‌هایی از نقد کتاب «حافظ به سعی سایه» آمده است: «ما در تصحیح دیوان حافظ نمی‌توانیم بر مبنای سنجش نسخه‌های مختلف (آن هم چاپ شده) فتوا دهیم که این واژه بهتر است یا آن. در این باره باید بیشترین تکرار یکنواخت واژه‌ها را در نسخه‌ها بپذیریم نه آنکه بر مبنای فتوا یا سلیقه و گرایش و تخصص شعری خودمان انتخاب اصلح انجام دهیم. سایه بر مبنای آواشناسی، تطبیق هجاهای بلند و کوتاه، رمز موسیقی کلمات، هم‌وزنی هجاها، کهنه بودن واژگان، صناعات شعری و سرانجام با خط مشی انتخاب ذوقی خود دیوان حافظ را تدوین کرده است. با این اصول هر خواننده‌ای می‌تواند دیوان حافظی بر اساس ذوق و سلیقه خود تدوین کند. چون با این روش دیوان حافظ به علم حافظ شناسی و روش تحقیق اصولی احتیاج ندارد. مختصر ذوقی می‌طلبد و حوصله‌ای و نامی آشنا که ناشری بر اساس آن، کتاب را چاپ کند و خیالش از فروش راحت باشد.»



گل‌محمدی در مقدمه کتابش نوشته است: «بنا به گواهی تاریخ، ایرانیان از دوران باستان تا کنون در چرخه حیات بشری، نقش بارز و تعیین‌کننده‌ای داشته‌اند و با اندیشه‌ها و تفکرات خود به عنوان اقوامی تمدن‌ساز نقش‌آفرین با قدمتی کهن و تاریخی مدون شناخته شده‌اند. آثار مکتوب و غیر مکتوب بای‌مانده از روزگاران گذشته گواه بر این مدعاست.

آیین یکتاپرستی زرتشت و آموزه‌های بسیار ارزشمند آن که بر پایه افکار نیک، کردار نیک استوار است یکی از قدیمی‌ترین مکتب‌های الهی است که توسط ایرانیان به جهان ارائه شئه و زیربنای اکثر تفکرات الهی و مذهبی را بنیان نهاده است. تاثیر فرهنگ و اندیشه‌های ایرانی در پهنه گیتی تنها در زمینه‌های اعتقادی نبوده است. این تفکر همه رشته‌های هنری، موسیقی، نقاشی، آموزش فنون مختلف، شهرسازی، کشورداری و ایجاد اولین زمینه‌های حکومت فدراتیو را شامل می‌شود.

فرهنگ و تفکرات ایرانی در دوران پس از حمله اعراب و حتی حکومت‌های ویرانگر مغول و تاتار جلوه و ابتکار جهانی خود را از دست نداد. آنچه که امروز به عنوان فرهنگ و اندیشه اسلامی در جهان مطرح می‌شود، بخش عظیمی از آن حاصل کوشش، نوآوری و تحقیقات ایرانیان است.
دوره سامانیان در تاریخ ایران اوج شکوهمندی فرهنگ ایرانی است که در آن زمان بخارا، سمرقند و خراسان بزرگ خاستگاه شعر، ادب، هنر و موسیقی ایرانی محسوب می‌شد. به‌طوری که شکوه و عظمت آن موجب گسترش و نفوذ آن از چین تا مرزهای اروپا و سرتاسر منطقه ایران بزرگ شد. ابن‌بطوطه جهانگرد معروف ذکر کرده است که در چین شعر سعدی را خوانندگان چینی می‌خواندند و در اندونزی غزل وی را به سر در اماکن می‌نوشتند و حافظ نیز غزلیات دلنشین خود قند پارسی را به بنگاله می‌فرستاده است.

در دوران معاصر نیز با توجه به سابقه پربار و ارزشمند اندیشه‌ها و فرهنگ و زبان ایرانی و غنای پربار آثار باقی‌مانده به زبان پارسی، کشور ما یکی از منابع عظیم فرهنگ و اندیشه‌های جهانی و انسانی به‌شمار می‌آید. همین گستردگی، پذیرش و ظرفیت این زبان است که موجب همبستگی، اتحاد و یکپارچگی کلیه اقوام ایرانی شده است. حال با یک چنین ذخایر و اندیشه‌های فرهنگی، ادبی، اجتماعی، تاریخی و جهانی چه باید کرد؟

به‌ویژه در این زمان که زندگی ماشینی، اینترنت و سیستم‌های رایانه‌ای برای مراجعه و مطالعه انبوه کتاب‌ها و نوشته‌های برجا مانده از این دریای بیکران فرهنگ و اندیشه مجالی باقی نمی‌گذارد. آنچه که بدیهی و روشن است این است که ما هر چقدر هم به این آثار مکتوب دسترسی داشته باشیم و بخواهیم از آن‌ها بهره بگیریم، اگر انجام این کار محال نباشد، غیرممکن است. اگر بخواهیم از کنار این ارزش‌های برجای مانده از گذشتگان به‌سادگی بگذریم، کار خردمندانه‌ای نکرده‌ایم.»

حسن گل‌محمدی در سال ۱۳۲۹ در روستای کیلان دماوند متولد شد. پیش از آن که به دبستان برود، مدتی در مکتب خانه به خواندن و آموختن پرداخت. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را تا سال سوم دبیرستان در محل تولد خود به پایان برد. پس از آن رهسپار تهران شد و در دبیرستان‌های کمال و خوارزمی به ادامه تحصیل پرداخت. بعد از اتمام تحصیلات دوره دبیرستان وارد دانشکده فنی دانشگاه تهران شد و در سال ۱۳۵۳ در رشته مهندسی مکانیک فوق لیسانس گرفت. او تحصیلات و مطالعات خود را در زمینه‌های مدیریت و زبان و ادبیات فارسی ادامه داد و موفق به گذراندن دوره عالی مدیریت هم شد.

گل‌محمدی همزمان با فعالیت‌های تخصصی به سرودن شعر و انجام فعالیت‌های مطالعاتی و تحقیقاتی و تالیف کتب مختلف و همکاری با مطبوعات پرداخت. از جمله کتاب‌های منتشر شده گل‌محمدی می‌توان به این موارد اشاره کرد: «دیوان کامل اشعار شاطر عباس صبوحی قمی» (انتشارات علم)، «دکتر شفیعی کدکنی چه می‌گوید؟» (انتشارات بوتیمار)، «قصه‌ها، افسانه‌ها و سروده‌های مردم و سرزمین کانادا» (انتشارات آواز)، «با کاروان مولوی از بلخ تا قونیه» (انتشارات فرادید نگار)، «فریاد آفریقا: سروده‌هایی از شاعران تانزانیا سرزمین فقر و جنگل» (انتشارات گوتنبرگ)، «مجموعه اشعار حسن گل‌محمدی» (انتشارات کومش)

کتاب «اندیشه‌های ایرانی؛ برای زندگی امروز» را انتشارات گوتنبرگ با شمارگان ۵۰۰ نسخه، ۸۱۹ صفحه و بهای ۱۴۰ هزار تومان منتشر کرده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها