خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در سمنان - محمود بانی: «تابستانه کتاب 98» که یازدهمین طرح حمایتی موسسه خانه کتاب به شمار می‌رود و از 25 تیرماه در شهرستان‌ها آغاز شده، آرام آرام به روزهای پایانی فعالیت خود نزدیک می‌شود. در این دوره از «تابستانه کتاب»، 10 کتابفروشی از استان سمنان مشارکت دارند که بر اساس آخرین آمار رسمی اعلام شده از سوی خانه کتاب، با گذشت حدود 9 روز از اجرای این طرح، تاکنون 3284 نسخه به مبلغ یک میلیارد و 75 میلیون و 6 هزار و 597 ریال به فروش رسیده است.

 

فتح‌الله حبیبی مدیر کتابفروشی دانشجو و تنها کتابفروشی دامغان که این طرح را اجرا می‌کند، در این باره به خبرنگار ایبنا گفت: در مورد زمان اجرای طرح، به عقیده من زمان‌بندی‌های ارائه شده به‌صورت فصلی مناسب است. اما با توجه به تجربه‌ای که ما در این چند سال داشته‌ایم، طرح عیدانه کتاب بسیار فوق‌العاده بود و فروش کتاب در این طرح با سایر طرح‌ها قابل مقایسه نبود زیرا هنوز هم در بین شهروندان افرادی هستند که به جای وجه نقد کتاب عیدی می‌دادند.

وی افزود: اما با توجه به اینکه مدارس و دانشگاه‌ها و مراکز علمی در فصل تابستان عموماً تعطیل هستند و مخاطبان اصلی این طرح‌ها هم کاربران همین مراکز یعنی دانش‌آموزان و دانشجویان و پژوهشگران و استادان دانشگاه هستند، به عقیده من ایام تابستان بازه زمانی مناسبی برای اجرای این طرح نیست؛ به‌ویژه امسال که چندین عامل مهم دیگر همچون گرانی کتاب و تبلیغات ضعیف و مشکلات اقتصادی و.... مزید بر علت شد.

 

 

مدیر کتابفروشی دانشجو افزود: در مورد کتاب‌های مشمول طرح هم، باید بگویم با توجه به اینکه در طرح‌های گذشته کتب دانشگاهی و کمک آموزش هم قابل فروش بود، طیف بیشتری از مشتریان مراجعه می‌کردند ولی در طرح حاضر فقط کتب عمومی و کودک و نوجوان قابل ارائه با تخفیف مصوب طرح است که بالطبع از طیف مشتری‌ها کاسته شده است و این خود یکی از معایب طرح تابستانه کتاب است.

حبیبی اضافه کرد: در طرح‌های قبلی متقاضیان که معمولاً دانشجویان بودند، برای خرید کتب درسی مراجعه می‌کردند و در کنار کتاب‌های آموزشی، چند جلد رمان و یا سایر کتاب‌ها را هم می‌خریدند ولی با حذف کتاب‌های درسی از شمول این طرح، دیگر مشتری‌های کمی برای خرید کتاب مراجعه می‌کنند.

منطقی نیست کتاب‌هایمان را نقداً از ناشران بخریم ولی سود طرح‌های فصلی را 6 ماه بعد بگیریم

وی همچنین با بیان اینکه ارائه کتاب‌های پرفروش و حمایت از کتابفروشی‌ها می‌تواند کمکی در جهت ارائه خدمات بهتر به مردم باشد، گفت: چنانچه دوره بازپرداخت یارانه کتاب - که در حال حاضر حدود 4 تا 6 ماه به طول می‌انجامد - کاهش یابد، یقینا کتابفروشی‌های بیشتری در این طرح شرکت می‌کنند و استقبال مردم هم بیشتر می‌شود.

حبیبی گفت: عاقلانه نیست که ما کتاب‌ها را نقداً از ناشران خریداری کنیم و با تخفیف اعلام شده هم در اختیار مشتری قرار دهیم اما پول و سرمایه خودمان را 6 ماه بعد بگیریم.

رونق فراتر از انتطار بازار خرید و فروش کتاب دست دوم

این کتابفروش دامغانی گفت: خیلی‌ها با دیدن قیمت کتاب از خرید آن منصرف می‌شود. این روزها بازار خرید و فروش کتاب‌های دست دوم پُررونق است و این خود معضل بزرگی برای جامعه علمی و فرهنگی این دیار است و البته شاید مهمترین عامل آن گرانی بیش از حد کاغذ و افزایش بی‌رویه قیمت کتاب‌ها و گام‌برنداشتن دولتمردان و متولیان امر در این زمینه باشد.

وی ادامه داد: دقیقا پس از اتمام کلاس‌های آموزشی و تعطیلی مراکز علمی و فرهنگی، بسیاری از مردم به دنبال فروش کتاب‌های درسی و غیردرسی و تبدیل آن به وجه نقد یا سایر کتاب‌ها هستند. این آفت به حدی دارد فراگیر می‌شود که متقابلاً عده‌ای به دلیل عدم تمکن مالی و بالاجبار کتاب‌های خود را به صورت دست دوم تهیه می‌کنند و یا امانت می‌گیرند؛ در صورتی که قبلاً همه بسیاری از مردم کتاب می‌خواندند و یا حتی کتابخانه شخصی داشتند.
 

 

مدیر کتابفروشی دانشجو یادآور شد: اکثر مشتریانی که بابت خرید کتاب مراجعه می‌کنند، از وجود چنین طرح‌هایی بی‌خبر‌اند و حتی وقتی ما به آنها اعلام می‌کنیم، از اجرای آن اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. آنها، نبود تبلیغات به‌موقع و مناسب در فضای مجازی و جراید و رسانه‌های محلی را از جمله دلایل عدم استقبال از اینگونه طرح‌ها عنوان می‌کنند.

حبیبی گفت: وقتی طرحی به صورت همزمان و کشوری و در راستای سیاست‌های خاصی اجرا می‌شود، لازم است که زیرساخت‌های آن هم به‌درستی تامین شود در صورتی که در سال‌های گذشته تا حدودی اقلام تبلیغاتی شامل پوستر و.... در اختیار قرار می‌گرفت اما امسال وضعیت اطلاع‌رسانی بسیار نامناسب بود.

 

 

وی در پاسخ به این سوال که فضای مجازی تا چه حد در خرید کتاب و استفاده از اینگونه طرح‌ها موثر بوده است، عنوان کرد: به عقیده من فضای مجازی در رویگردانی مردم از خرید کتاب و استفاده از آثار مکتوب، تاثیری ویرانگر داشت. به این خاطر که استفاده از فضای مجازی ارزان است و در دسترس عموم مردم نیز هست و قابلیت‌های متفاوت دیگری هم دارد که سبب شده مردم به سمت آن گرایش پیدا کنند. تاثیر فضای مجازی حتی از رسانه ملی هم در بعضی موارد بیشتر است. البته این موضوع هم از جمله معضلاتی است که برای حوزه چاپ، نشر و مولفان به وجود آمده و متولیان امر باید سیاست‌هایی را اتخاذ کنند تا مولفان کشور هم‌سو و هم‌پا با تکنولوژی‌های عصر حاضر، از فروش و چاپ آثار خود باز نمانند.

در این شهر 100 هزار نفری فقط یک کتابفروشی عضو تابستانه کتاب است!

پاسخ محسن اکبری، مراجعه کننده‌ای هم که برای بهره‌مندی از تخفیف طرح تابستانه کتاب به کتابفروشی دانشجو در دامغان مراجعه کرده بود، به پرسش‌های ما درباره کم و کیف اجرای طرح تابستانه کتاب در این شهر، با این گلایه آغاز شد: من از وجود چنین طرحی هیچ اطلاعی نداشتم و صرفاً برای خرید کتاب برای فرزندم مراجعه کرده‌ام که مدیر این کتابفروشی از اجرای طرح تابستانه کتاب در این کتابفروشی خبر داد و جزئیات آن را برایم توضیح داد که البته میل و رغبت من هم برای خرید کتاب بیشتر شد.

وی ادامه داد: چرا نباید تبلیغات مناسبی برای این طرح صورت بگیرد و چرا در شهری با 100 هزار نفر جمعیت تنها یک کتابفروشی متصدی اجرای این طرح باشد.
 

خواب سرمایه و ضرر ما را چه کسی جبران می‌کند؟!

مشتری دیگری که ضمن اطلاع قبلی از این طرح برای خرید مراجعه کرده بود، هم پس از خرید کتاب، به ما گفت: کتاب مورد نظرم را در بین کتاب‌های این کتابفروشی نیافتم و بلافاصله پس از جویا شدن علت از مدیر کتابفروشی، ایشان اینگونه عنوان کرد که اولاً امسال به دلیل گرانی قیمت‌ها و خارج شدن کتب آموزشی، چندان استقبالی از این طرح صورت نگرفته است، ثانیاً اگر قرار باشد همه کتاب‌ها با همه سلایق و برای همه گروه‌های سنی را بیاوریم، امکان چنین کاری وجود ندارد و علاوه بر آن، کتاب‌هایی را که فروش نرفته‌اند، چه کنیم؟! خواب سرمایه و  ضرر ما را چه کسی جبران می‌کند؟!

حتی از آثار نویسندگان بومی هم استقبالی نمی‌شود

در بخش پایانی بازدید از این کتابفروشی عضو طرح تابستانه کتاب در دامغان، نزد فتح‌الله حبیبی، مدیر کتابفروشی برگشتیم و او هم گفت: کتاب‌های نویسندگان بومی دامغان را هم داریم اما استقبالی از آنها نمی‌شود.
 

مدیر کتابفروشی دانشجو با بیان اینکه طی روزهای اجرای طرح تابستانه کتاب، روزانه تعداد انگشت‌شماری مشتری برای خرید کتاب به مراجعه می‌کنند، افزود: از این تعداد اندک، گروه سنی بزرگسالان، عمدتاً برای خرید کتاب‌هایی در حوزه موفقیت و قدرت ذهن مراجعه می‌کنند و بیشترین مراجعان ما را شامل می‌شوند.

یادآوری می‌شود، در «تابستانه کتاب» که با شعار «کتاب، همنشین دلنشین» در 653 کتابفروشی عضو در سراسر کشور، شامل 497 کتابفروشی در مراکز استان و 156 کتابفروشی در شهرستان‌ها از 25 تیرماه در استان‌ها و از 27 تیرماه در تهران آغاز شده و تا سوم مرداد ماه نیز ادامه خواهد داشت، هر فرد می‌تواند با مراجعه به این کتابفروشی‌ها به میزان 120 هزار تومان کتاب خریداری کند و از تخفیف ۲۵ درصدی برای کتاب‌های تالیفی و ۱۵درصدی برای کتاب‌های ترجمه‌ای بهره‌مند شود.