به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، همزمان با روز ملی ادبیات کودک، مراسم صدمین سالروز تولد عباس یمینی‌شریف، شاعر و نویسنده کودک، از طرف شورای کتاب کودک و با حضور تعداد زیادی از فعالان حوزه کتاب کودک عصر سه‌شنبه (۱۸ تیرماه) به میزبانی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد.

این مراسم که با پخش بخشی از فیلم مستند زندگی عباس یمینی‌شریف شروع شده، با سخنرانی حسن بلخاری‌قهی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به عنوان میزبان مراسم پی گرفته شد.

عباس یمینی‌شریف «حافظ» شعر کودکان است
حسن بلخاری در شروع سخنان خود گفت: این مجلس صد و هشتاد و نهمین مجلسی است که زیر این سقف، برای بزرگداشت یکی از مفاخر بزرگ ایران برگزار می‌شود و به نام مبارک عباس یمینی‌شریف مزین است. همه ما کودکان دهه چهل و پنجاه از یمینی‌شریف خاطره‌های بسیار خوش و گرانقدر داریم؛ کسی که جهان ناشناخته کودکان را برای ما بسیار خوب آشکار کرد.

او ادامه داد: رفتن از کودکی به بزرگسالی یک امر طبیعی است، که حتی اگر نخواهیم هم، زمان ما را به آن می‌رساند، اما بازگشت آن کار بسیار سخت و غیرطبیعی است. اینکه فردی در سنین بالا به جهان کودکان برگردد و این جهان را برای ما چنین زیبا، جذاب و آشنا جلوه دهد، جزو افتخارات و هنرهای امثال مرحوم یمینی‌شریف است.
 
رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: برخلاف کلام افلاطون که می‌گوید زیبا دشوار است، قاطبه فلاسفه وقت زیبایی‌شناسی معتقدند که زیبا ساده است و زیبایی در جوار سادگی خود را نشان می‌دهد. ذات زیبایی در سادگی است و یکی از مواردی که مثلا در مورد حضرت حافظ وجود دارد، اوج زیبایی و حکمت در اوج سادگی است. درباره عباس یمینی شریف هم بنا به شناختی که از ایشان دارم، روانی، سادگی و جذابیتی دارد، که کمتر در شعر کودکان یافت می‌شود؛ بنابراین می‌توانیم عباس یمینی‌شریف را حافظ شعر کودکان ایران بدانیم.

یمینی‌شریف و آذریزدی؛ از بنیانگذاران شورای کتاب کودک
در ادامه نوش‌آفرین انصاری ضمن تشکر از افراد و عوامل برگزاری مراسم از سوی هیئت مدیره شورای کتاب کودک و اعلام برنامه‌های مراسم، درباره برگزاری مراسم صدمین سالروز تولد عباس یمینی‌شریف در روز ملی ادبیات کودک، عنوان کرد: راستی چرا روز ملی ادبیات کودک و نوجوان به نام آذریزدی نام‌گذاری شده؟ مهدی آذریزدی انسانی است که در کودکی بسیار سختی کشیده و با خلق قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب، کار بسیار بزرگ فرهنگی را در سرزمین ما انجام داده است. ما مقدار زیادی هویت ادبی و فرهنگی خودمان را مدیون قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب هستیم.
 
او ادامه داد: اینکه چرا تولد ۱۰۰سالگی عباس یمینی شریف؟ او هم انسان بسیار سختی کشیده‌ای است، که کودکی بسیار دشواری داشته است. هر دو این شخصیت‌ها بسیار تاثیرگذار بوده‌اند و هر دو از ویژگی‌های اخلاقی بسیار بلندی برخوردار بوده و برای ما اهالی شورای کتاب کودک، هردو از بنیان‌گذاران این شورا هستند؛ بنابراین درود می‌فرستیم به تمامی آن ۳۹ نفری که در سال ۱۳۴۱ در کودکستان فرهاد، که توران میرهادی آن را مدیریت می‌کرد؛ این بنای قدرتمند و استوار را برای این سرزمین بنا نهادند.

شیوه کار یمینی‌شریف آموختن برای زیستن بود
ناهید معتمدی، استاد دانشگاه و عضو شورای کتاب کودک، دیگر سخنران این مراسم بود که با خواندن شعر آواز فرشتگان یمینی‌شریف، سخنرانی خود را شروع کرد و گفت: در روزهایی که بین صداهای خشن و  در لابه‌لای کلمه‌های دشوار، مفاهیم پیچیده و سخت کودکی جایی نداشت و صدای کودک در میان چوب و فلک و ترکه و تنبیه گم شده بود؛ یارمهربان کودکان ایران خود کودکی از این سرزمین بود، که همواره در پی کشف معنای کودکی بود. عباس یمینی‌شریف دوست‌دار طبیعت بود. او از کودکی شعر می‌گفت و هنر خود را در خدمت تعلیم و تربیت قرار داد. آنقدر قدرتمند عملکرد که چهارچوب آهنی و رسمی دیرین آموزش و پرورش را کم کم طبیعی‌تر کرد. او احساساتش را در لابه‌لای عبارت‌های خشک کتاب‌های درسی گنجانده و کودکان نیز کم کم شیرینی و حلاوت آموزش را تجربه کردند.

او ادامه داد: یمینی‌شریف طبیعت را که جزئی از وجود کودکان بود، در کتاب‌های درسی کاشت و در کنار کتاب‌های درسی طبیعتی دیگر آفرید. شیوه کار یمینی‌شریف آموختن برای زیستن بود. او مفاهیم آموزشی را برای کودکان به شعر بیان کرده، چون می‌دانست ریتم و آهنگ در یادگیری معجزه می‌کند. یمینی‌شریف ذوق کودکان به بازی را احساس می‌کرد و موضوع اصلی شعرش برقراری ارتباط شاد با مخاطب کودک و نوجوان است.
 
اشعار یمینی‌شریف بازخوانی طبیعت است
معتمدی در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: استفاده از زبان و موسیقی روشی است که یمینی‌شریف آن را پایه‌ریزی کرد و مفاهیم اشعار او با نیازهای روانی کودکان این روزگار نیز هماهنگ است. اشعار او نوعی گفت‌وگو و کارهای تربیتی او نو و همه‌زبانه است. شعرها یا نظم‌های می‌سراید که موضوع آن‌ها لحظه لحظه دنیای کودکان است؛ چنان با آن‌ها خو دارد، که در کتاب‌های درسی راه پیدا می‌کند و نسل‌ها آن‌ها را زمزمه می‌کنند.

این عضو شورای کتاب کودک ضمن بیان اینکه اشعار یمینی‌شریف بازخوانی طبیعت است، اظهار کرد: او سه موضوع ایران، طبیعت و کودک را در آثارش از یاد نمی‌برد. عباس یمینی‌شریف صادقانه و با عشق، همه زندگی و بضاعت خود را به کودکان و نوجوانان ایران تقدیم کرده است.

یمینی‌شریف از معدود آفرینندگان خاطرات جمعی ما ایرانیان است
در ادامه علی‌اصغر سیدآبادی، مشاور وزیر ارشاد و عضو شورای کتاب کودک و نوجوان به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: مرحوم  از چهره‌های بزرگ و موثر فرهنگ و هنر سرزمین ما است. دلایل متعددی هست که ما ایشان را جزو این چهره‌های بزرگ می‌دانیم؛ اما در میان همه کارهای بزرگی که کرده؛ به دو اعتبار می‌توانیم او را متمایز کنیم؛ یکی اعتبار بنیان‌گذاری است، که یمینی‌شریف از اولین چهره‌هایی است که در شکل‌گیری نهادهای مربوط به ادبیات و کتاب کودک و نوجوان موثر بوده است. دومین اعتبار این است که او از معدود آفرینندگان خاطرات جمعی ما ایرانیان است.

      

سیدآبادی ضمن بیان اینکه کمتر ایرانی است که شعری از یمینی‌شریف به یاد نداشته باشد؛ اضافه کرد: معمولاً آدم‌هایی که نقش بنیان‌گذاری دارند، اول راهی هستند که ما در انتهای آن قرار داریم. آن‌ها راه نکوبیده و پر سنگلاخی که انتهای آن مشخص نیست، را شروع می‌کنند و جلو می‌آیند. ما هم در طول زمان از تجربه‌های آن‌ها استفاده می‌کنیم و آن‌ راه را کامل می‌کنیم. بنابراین اگر از منظر یافته‌های امروز، این راه را نقد کنیم، بی‌انصافی و نادیده گرفتن ارزش تاریخی کاری است که این بزرگواران انجام داده‌‌اند.

 
مشاور وزیر ارشاد در بخش دیگری از سخنان خود گفت: از کارهای مهمی که یمینی‌شریف از پیشگامان آن است؛ نشریه، روزنامه و مجله‌نگاری برای کودکان و نوجوانان است؛ که کار در این حوزه و فعالیت‌هایی که در آموزش و پرورش داشته، بر تلقی او از شعر هم جهت داده؛ بنابراین ممکن است با تلقی که ما امروز از شعر کودک و نوجوان داریم فرق داشته باشد.

تلقی یمینی‌شریف از شعر یک ادبیات کاربردی است
او ادامه داد: یمینی‌شریف بیشتر از اینکه به جنبه‌های زیبایی‌شناسانه شعر نگاه کند، به جنبه کاربردی آن نگاه کرده است؛ که از دلایل آن شروع کار او با مدرسه و مجله است.  و در این حوزه موفق هم هست. در کنار همه این‌ها، یک جنبه مهم کار یمینی شریف، ایستادگی و پایداری در کار کودکان است؛ برای همین است که بعد از گذر از فراز و نشیب‌های مختلف فکری و تحولات سیاسی و اجتماعی، دوباره می‌توانیم او را ببینیم و تجربه‌های او را بازآفرینی کنیم؛ به‌خصوص که این استمرار و پایداری، با یک نوع ایران‌دوستی همراه می‌شود.

در ادامه مراسم یک نمایش روحوضی با موضوع عباس یمینی‌شریف اجرا شد و پس از آن، مسعود ناصری، مدیر موزه عروسک و فرهنگ ایران، استاد ادبیات و پژوهشگر اقوام و از اعضای شورای کتاب کودکبه ایراد سخنرانی پرداخت و ضمن تعریف خاطره ساخت عروسک یمینی شریف در موزه عروسک‌های ملل، گفت: سال‌ها کودکان از این طریق با یمینی‌شریف آشنا می‌شدند؛ اما بعد از مدت‌ها به این فکر افتادیم که باید دنبال چیز دیگری برای معرفی یمینی‌شریف در موزه عروسک‌های ملل باشیم. طی جست‌وجو در آثار او کتابی پیدا کردم، که با هدف موزه عروسک‌های ملل، یعنی آشنایی کودکان با تنوع فرهنگی خودشان و ملل هم‌خوان بود.

اولین کتاب در حوزه سفرنامه‌نویسی برای کودکان از یمینی‌شریف است
او ادامه داد: کتاب «دنیاگردی جمشید و مهشید»، از کتاب‌های یمینی‌شریف است، که شاید خیلی مهجور مانده، خیلی‌ها آن را نخوانده و شناختی از آن ندارند؛ ولی اولین کتابی است که در حوزه سفرنامه‌نویسی برای کودکان با این دقت و جزئیات در سال ۱۳۳۲ نوشته شده است.
 
ناصری ضمن بیان اینکه کتاب «دنیاگردی جمشید و مهشید» چراغ راه ما در موزه عروسک‌های ملل بوده و خواهد بود؛ عنوان کرد: زنده و معرفی شدن این کتاب، امروز خیلی می‌تواند به ما کمک کند. آنچه که خیلی مهم است؛ تاکید یمینی‌شریف بر بازی، شادی و لذت در این کتاب است. او در این کتاب برای اینکه عناصر فرهنگی را منتقل کند، از قدرت روایت و قصه استفاده کرده و بر استقلال کودک تاکید می‌کند.

وی در پایان ضمن برشمردن اطلاعاتی که کودکان در کتاب «دنیاگردی جمشید و مهشید» یاد خواهند گرفت، عنوان کرد: در این کتاب اطلاعات فرهنگی مناطق مختلف جهان، بسیار با دقت ترسیم شده، که حتی برای من مربی بسیار آموزنده بود. امیدوارم که این کتاب متناسب با کودک امروز بازنویسی شود؛ هرچند که هنوز بعد از ۶۰ سال کاملاً قابل فهم و استفاده است.

دانستن و توانستن؛ دو عنصر اصلی شعر یمینی‌شریف
در ادامه اسدالله شعبانی، نویسنده و شاعر کودک ضمن اشاره به صلح به عنوان یکی از مفاهیم اصلی شعر یمینی‌شریف، گفت: دو کلمه توانستن و دانستن، که دو بال فرهنگ ایران زمین است، از عناصر اصلی شعر او است و این دو فعل و کلمه را در همه شعرهای یمینی‌شریف می‌بینیم. او در سایه این فرهنگ، غنچه‌های ایران را با دستاوردهای آموزشی جدید گره زده و برای بچه‌های ایران‌زمین غذاهای فرهنگی مناسبی فراهم کرده است.
 
شعبانی ضمن قرائت برخی از ابیات یمینی‌شریف، که در آن شادی را در خانه ایرانی دنبال می‌کند؛ اظهار کرد: صدای صلح و دوستی از آغاز تا پایان در شعر او بلند بود. شعرهای او همه سرشار از ایمان به آینده بهتر، شادی و تندرستی و دو واژه دانستن و توانستن است؛ که از این نظر به گمان بنده او در مسیر فردوسی بزرگ قرار گرفته است، چون این دو واژه بن‌مایه شعرهای شاهنامه هم هست.

وی در ادامه از ورود الفاظ بیگانه و غیرفارسی به کتاب‌های درسی و ساختار زبان فارسی گلایه کرد و افزود: از ویژگی‌های نثر یمینی‌شریف سادگی و پرهیز از استفاده از عبارات غیرفارسی بود. ما هم باید مانند یمینی‌شریف در حفظ و نگهداری زبان فارسی کوشا باشیم؛ چون بزرگترین گنجینه و هویت ما است.

در ادامه لیلا میرزایی از گروه شعر شورای کتاب کودک، مقاله‌ای با عنوان بازتاب چند زبانی در داستان‌های بلند عباس یمینی شریف بر اساس نظریه چند زبانی باختین ارائه کرد و به تشریح عناصر داستانی داستان‌های بلند یمینی‌شریف از منظر این نظریه پرداخت.
توجه به یک‌سری ارزش‌ها پدرم را جلو برد
در پایان هومن یمینی‌شریف، فرزند عباس یمینی‌شریف ضمن تشکر از عوامل برگزاری این مراسم گفت: من پدرم را خیلی دوست داشتم، این دوست داشتن علاوه بر رابطه پدر و پسری، به این خاطر بود که او بسیار مهربان و منصفانه با کودکان برخورد می‌کرد. همیشه حرف‌هایش را خوب گوش می‌کردم و همین حرف‌ها، بعدها در زندگی من بسیار موثر افتاد.

او ادامه داد: عباس یمینی شریف غیر از این که پدرم بود، مدیر مدرسه من و نویسنده اولین کتابی که در کلاس اول خواندن هم بود. غیر از آن شاعر شعرهایی بود که ما می‌خواندیم و مجله کیهان بچه‌ها را هم برای ما به ارمغان آورد. پدر من تمام این نقش‌ها را برای من داشت، که علاوه بر آن روزها، بعدها هم در زندگی من موثر بود.
 
یمینی‌شریف در بخش دیگری از سخنان خود گفت: پدر من کارهای فرهنگی زیادی انجام داد، ولی زندگی امثال پدر من، چیزی بیشتر از جمع ماندن ما بود؛ من بیشتر دوست دارم آن زندگی آن‌ها مورد توجه قرار گیرد. پدر من سختی‌ها و رنج‌های فراوانی کشیده، که هر کدام از آن‌ها به‌تنهایی، قادر بود یک فرد را از پای درآورد؛ اما آنچه ایشان را جلو برد، توجه به یک سری ارزش‌ها بود، که برای او اصل قرار داشت. مثلاً نصیحت مادرش که هر چیز بدی را به یک هدف بزرگ و موثر تبدیل کند؛ این‌ها چیزهایی است که ما باید از زندگی آن‌ها یاد بگیریم و این بزرگداشت‌ها این موارد را به یاد ما می‌آورد.

این مراسم در انتها با اجرای چند شعر عباس یمینی‌شریف توسط گروه موسیقی خاتمه یافت.