به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بخش بین‌الملل سی‌ودومین نمایشگاه کتاب تهران همچون دوره‌های قبل در نیم‌طبقه بالای شبستان مستقر بود. این بخش سعی داشت با وجود تحریم، نوسانات ارزی و رویکردی که بازار نشر به دلیل نپیوستن ایران به کنوانسیون برن برابر ناشران ایرانی دارد، برای بهبود روابط و تبادل حق‌رایت بین ناشران ایرانی و دیگر کشورها زمینه‌سازی کند. 

قسمت اختصاص داده شده به تصویرگران کتاب‌های کودک چینی، بخشی از نمایشگاه کتاب را به گالری زیبایی تبدیل کرده بود. آثاری که تعدادی از آن‌ها در روزهای پایانی نمایشگاه به فروش رفت، گرچه در تبدیل قیمت آن‌ها از دلار به تومان، عددهای بزرگی بدست می‌آمد. حتی برخی از صاحبان خوش ذوق تا پایان نمایشگاه صبر نکردند و جای خالی تابلوها بر دیوار را برای بازدیدکنندگان روزهای پایانی نمایشگاه باقی گذاشتند.
 
کنار این گالری زیبا یکی از اصلی‌ترین قسمت‌های بخش بین‌الملل فعال بود: رایت سنتر. فضایی که برای ناشران و آژانس‌های ایرانی و دیگر کشورها این امکان را مهیا می‌کند تا میزی برای گفت‌وگو و مذاکره برای تبادل رایت داشته باشند. این بخش تا روز سوم نمایشگاه با نظم و ترتیبی که نشان از تجربه سال‌های گذشته بود، فعالیت کرد. از هفتم اردیبهشت ماه که اکثر و تقریبا می‌توان گفت همه مدیران و مسئولان چینی به کشور خود بازگشتند، فضای رایت سنتر هم آرام‌تر از قبل شد. البته ناشران و فرستاده‌های آن‌ها از کشورهای مختلف مانند، ترکیه، آذربایجان، صربستان و... در این بخش مذاکرات مهمی انجام دادند که برخی از آن‌ها به مرحله نهایی هم نزیدک شد.
 
مسئول غرفه چین تمایلی به گفت‌وگو نداشت
غرفه بزرگ چین، با بخش‌بندی خاصی که برای هر ناشر چینی داشت، یکی از بخش‌های اصلی سالن بین‌الملل نمایشگاه کتاب امسال بود. تعداد زیادی از کتاب‌های ناشران چینی را مردمی که به نمایشگاه آمده بودند خریدند؛ مساله‌ای که موجب تعجب این ناشران شده بود. نبود ناشران و مسئولان این غرفه بعد از روز سوم این حجم بزرگ را میان رفت و آمدهای قسمت بین‌الملل به بخشی ترک شده تبدیل کرد؛ مکانی که بیشتر از مذاکرات رسمی، پذیرای نشست‌های دوستانه میان افرادی شد که از راه رفتن میان غرفه‌های شلوغ شبستان خسته شده بودند و با فضای بالا آشنایی داشتند. حتی قسمت‌های تصویرگری و چاپ دستی که بسیاری از بازدیدگننذگان ایرانی را به سمت خود می‌کشید، از اواسط سی‌ودومین دوره نمایشگاه تعطیل شد.

البته حسین صفری، مشاور قائم مقام سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در بیان دلیل رفتن تمام مسئولان چینی گفته بود «یکی از قوانین این کشور است که به مدیران اجازه حضور بیش از پنج روز در خارج از کشور را نمی‌دهد» و اعلام کرده بود هیاتی دیگر از مسئولان در غرفه چین حاضر خواهند شد، اما غرفه چین بعد از روز سوم، شور هیجان مذاکرات قبلی را به خود ندید.  

یکی از مسائل مهم غرفه چین در این دوره از نمایشگاه کتاب، رویکرد «شو»، مدیرکل برپایی این غرفه در ایران بود که با هیچ رسانه فارسی زبان ارتباط برقرار نکرد. با وجود اهمیت حضور چین به عنوان مهمان ویژه در نمایشگاه کتاب و سوالاتی که پاسخ دادن به آن‌ها به سادگی می‌توانست گره از چرایی مسائل باز کند، شو تمایلی به گفت‌وگو نداشت. شاید او دیده بود که مترجمان حاضر در این غرفه سوالات را به درستی ترجمه نمی‌کنند و سخنان مسئولان هم به درستی انتقال داده نمی‌شود و برای پیشگیری از هرگونه سوءبرداشت مصاحبه نکرد.
 
طولانی بودن نمایشگاه‌ کتاب تهران و...
روبه‌روی غرفه چین، غرفه نماینده نمایشگاه فرانکفورت از آلمان بود. مذاکرات و گفت‌وگوهایی با ناشران در این غرفه شکل گرفت. مسئولان این غرفه چند روزی بیشتر از همتایان چینی خود در ایران ماندند. ایرانیانی که در غرفه فرانکفورت فعال بودند درباره چرایی رفتن این مسئولان گفتند که همه نمایشگاه‌های کتاب در جهان چهار یا پنج روز است و آن‌ها نمی‌توانستند تمام مدت 11 روز را در نمایشگاه ایران بمانند.
 
غرفه آلمان درست وسط سالنی بود که برای کارنامه نشر در نظر گرفته و از طرف دیگر آژانس‌های ادبی جانمایی شده بودند. مدیران آژانس‌ها در این دوره نمایشگاه بین غرفه خود و رایت سنتر در رفت و آمد و مذاکره بودند. همین مساله موجب انتقاد برخی مدیران آژانس شد، مشخص نبود چرا همانند سال‌های گذشته غرفه‌های آژانس‌ها در رایت سنتر نبود. تعداد زیادی مذاکره میان ناشران ایرانی و دیگر کشورها انجام شد تا جایی که در گزارش پایانی رایت سنتر تعداد 80 عنوان مذاکره برای خرید و فروش حق رایت کتاب اعلام شد. البته برخی از مدیران آژانس‌ها تعدادی بالاتر اعلام می‌کردند.   
 
بعد از غرفه آژانس‌ها، غرفه طرح گرنت و تاپ قرار داشتند. این دو غرفه  که به نوعی مکمل هستند، از  شناخته شدن این طرح‌ها و افزایش مراجعه به آن‌ها خبر می‌دادند. هرچند برخی از آژانس‌های ادبی از نبود اطلاعات کافی برای چرایی قبول یا رد درخواست برای دریافت گرنت گله داشتند.
 
ناشرانی که حضور نداشتند
نکته جدیدی که در این دوره از نمایشگاه کتاب خودنمایی می‌کرد شرکت نماینده سفارت‌خانه‌ها و انجمن‌های کشورهای مختلف در جایگاهی بود که در دوره‌های پیشین ناشرهای خارجی در آن‌ها فعال بودند. اگرچه این غرفه‌ها هم مذاکراتی برای تبادل حق‌رایت کتاب انجام دادند، در کل این تغییر موجب کاهش تبادل‌های رایت میان ناشران ایرانی و دیگر کشورها شد.

از غرفه‌های فعال در این قسمت می‌توان به سفارت لبنان، انجمن دوستی ایران و افغانستان، بنیاد فرهنگی یونان و ... اشاره کرد. در این میان انتشارات هیزمت از ترکیه ناشری بود که به دلیل استقبال ایرانی‌ها برای خرید کتاب از آن به خوبی فعالیت می‌کرد. این انتشارات همچنین خبر داد که برخی مترجم‌های ایرانی برای همکاری با این انتشارات خود را معرفی کرده‌اند و برای ادامه و رسمی شدن فعالیت نیاز به هماهنگی با بخش ترک این انتشارات است.

امسال هم تعدادی از ناشران افغانستانی جدای از سایر ناشران کشورهای دعوت شده و در راهروی پایانی نیم‌طبقه جایگذاری شده بودند. نخستین سال نبود که با ناشران افغانستانی چنین رفتاری می‌شد، برای همین پنچ ناشر با استفاده از چند بنری که در راهرو نصب کردند، سعی داشتند بودن خود را به اطلاع دیگران برسانند.

چین در میان غرفه‌های خارجی فضایی را به ادبیات کودکان اختصاص داده بود؛ غرفه‌ای با فضاسازی بسیار زیبا و اکثرا خالی از مسئول و کتاب. مسئولان غرفه نمایشگاه کتاب هندوستان، هم مانند شو در نمایشگاه شرکت داشتند اما تمایلی به گفت‌وگو با رسانه‌ها نداشتند.
 
سالن بین‌الملل امسال غرفه واتیکان و ایتالیا را هم در خود جای داده بود. غرفه ایتالیا بعد از گذشت سه روز از شروع نمایشگاه کتاب، با چند کتاب و یک مسئول فعالیت خود را آغاز کرد و در تمام ساعات روز نیز فعالیت نداشت؛ به طوری‌که غرفه‌داران آخر وقت، کتاب‌ها را جمع و در میانه‌ی روز بعد، آن‌ها را دوباره در قفسه‌ها قرار می‌داند و عملا در ساعاتی از روز، غرفه‌شان خالی بود. همچنین غرفه‌ای بزرگ در ابتدای درب اصلی نیم طبقه قرار داشت که بعد از چهار روز توسط موسسه فرهنگی و هنری انتشارات بینالمللی المهدی شروع به کار کرد.
 
بخش بین‌الملل سی‌ودومین نمایشگاه کتاب برای افرادی که روند جهانی‌شدن ایران را دنبال می‌کنند از اهمیت بالایی برخوردار است. جایگاهی که می‌تواند بستر قدم‌های ابتدایی برای پیوستن به دنیایی بزرگ باشد. اتفاق‌های خوبی که میان کاستی‌ها رخ داد. اقدامات صورت گرفته می‌تواند نویدبخش خبرهای خوبی برای نشر ایران در بازارهای جهانی باشد و تجربه نشان داد ناشران ایرانی می‌خواهند صنعت نشر ایران به استانداردهای جهانی نزدیک شود.