به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «شابک؛ گذشته، حال، آینده» با حضور روح الله سلطانی، محمد صدوقی،رضا حاجی آبادی و آزاده نظر بلند عصر روز سه شنبه 10 اردیبهشت ماه در خانه کتاب برگزار شد.

در ابتدای این نشست آزاده بلند نظر با توجه تاریخ شابک در ایران گفت: ISBN در ایران از سال 72 شکل گرفت و با توجه به این سازمان در تمام کشورها موسسات غیر دولتی تشکیل شوند، خانه کتاب‌ جایی بود که برای گرفتن نمایندگی ای اس بی ان در نظر گرفته شد. در ابتدا استفاده از آن اجباری نبود و ناشرهای ما با آن آشنایی نداشتند. در سال 75 مصوب هیئت وزیران درباره اجبار و الزام شابک توسط ناشران گرفته شد. در حال حاضر ما کتابی نداریم که بدون استفاده از آن منتشر شود ولی استفاده از ای اس بی ان مسئله اساسی نیست.

 نظر بلند ادامه داد: مسئله اساسی لزوم استفاده از آن است که تا زمانی که این قضیه جا بیفتد و کار کرد شابک در چرخه نشر مشخص نشود استفاده تکلیفی از شابک هیچ مشکلی را حل نمی‌کند. آنچه در سال‌های اخیر متوجه شدیم این که ISBN کتاب چقدر می‌تواند در شناسایی و ثبت کتاب در سیستم فروش موثر باشد. شابک به محتوای اثر کاری ندارد و فقط کارکرد عملی آن در بازار فروش کتاب است با گسترش سیستم های فروش عملکرد واقعی آن مشخص می‌شود.
 
رضا حاجی آبادی هم طی سخنانی گفت: ما در اوایل کارم برای تفننی از ISBN استفاده می‌کردیم. در سال سوم از کارم دوستی برای ما نرم‌افزاری آورد که با بارکد خوان می‌توانستیم موجودی انبار را بگیریم و دیدیم که خیلی خوب است. به نظرم من به مرور شابک در ایران رشد کرده است. بارکد و شابک در فروش کتاب موثر است. متاسفانه در همه‌ حوزه‌های نشر ما دچار دوگانگی هستیم، زمانی که به کشورهای دیگر نگاه می‌کنم واحد شابک آنها مستقل است و خیلی وابسته به دولت نیست اما در ایران درسایرحوزه‌های نشر این دوزیستی وجود دارد که تکلیف مشخص نیست که خصوصی یا دولتی هستند. آنچه که می‌توانیم بگوییم این است که شابک کمک زیادی برای ناشران کرده است و تعداد شابک‌های از بین رفته بسیار کم شده است.

محمد صدوقی نیز در این نشست با اشاره به کتاب‌های الکترونیکی گفت: این موضوع که شابک و کتاب‌های الکترونیکی کجا به درد هم می‌خورد جای سوال است. ما می‌خواهیم کاری انجام دهیم که به کار مردم و کسب و کارها بیاید. کسب و کارهای عرضه کتاب‌های الکترونیکی در سیستم‌های خود کد یونیک دارند. اما وقتی که شماره یونیک بین‌المللی می‌شود مزیت‌هایی را به همراه می‌آورد. شماره‌های یونیک کمک می‌کند که آدم‌ها می‌توانند از راه‌های مختلف یک کتاب را پیدا کنند. اگر تعداد آن زیاد شود مثل سریال شمارهای گوشی می‌شود. شرکت‌هایی که در کشور ما کار می‌کنند هرکدام  DRM خود را دارند. تصور کنید که در کتاب چاپی به هرکدام شابک بدهیم.

وی تاکید کرد: چیزی که به عنوان راهکار می‌رسیم این است که آیا می‌شود هر کتاب الکترونیکی چه در طاقچه و چه در هر کتاب فروشی الکترونیکی دیگر یک شابک داشته باشد. در فضای الکترونیک متفاوت و قوانین دست و پا گیر نیست و ما نسبت به قانون جلوتر هستیم.  فضای الکترونیک به خوبی شناخته نشده است. شابک می‌تواند کمک کنند باشد. ما یک محتوای واحد اشکال مختلف باهم لینک شود.

روح الله سلطانی در بخش پایانی این نشست با بیان اینکه صنعت نشر ما مشکلات زیادی دارد که وجود پول دولتی خیلی مشکلات ایجاد کرده است گفت: ما جایی نشسته‌ایم که ناشران جدید و قدیم می‌آیند. ما ناشرانی داریم که از سال 89 فعالیتی نداشته‌اند و کتابی چاپ نکرده‌اند اما چون حالا کاغذ گران شده است  درخواست کاغذ می‌دهند و در عرضه  دو ماه کتاب را تمام می‌کنند که واضح است که استفاده زمانی می کنند.

وی تاکید کرد: این موضوع به باید قانونمند باشد. به نظرم تصمیمی‌گیری در این خصوص سخت است. ذات نشر ما بر اساس پایه مناسبی شکل نگرفته است و باعث می‌شود که خود ناشر تکلیف خود را ندانند. اگر از آن استفاده نکند از سایر رقیب‌های خود عقب می‌ماند. من فکر می‌کنم اگر  قرار باشد این موضوع در خانه کتاب مطرح شود با همکاری اتحادیه و ناشران انجام گیرد و ناشران بدانند که با چه هدفی این کار را می‌کنند.