متن سخنراني مدير عامل موسسه خانه كتاب در يادمان کیعطا طاهری بویراحمدی
روح بلندی داشت به بلندای دنای سرافراز
نيكنام حسينيپور در نكوداشت کیعطا طاهری بویراحمدی از اين چهره مهم به عنوان يكي از مردان فرهنگساز ايران ياد كرد.
سالها باید که تا یک سنگ اصلی ز آفتاب لعل گردد در بدخشان یا عقیق اندر یمن
عمرها باید که تا یک کودکی از روی طبع عالمی گردد نکو یا شاعری شیرین سخن
سرزمین پهناور ایران با همه تنوع سرزمینی و قومیّتی، مردان و زنان فرهنگساز بسیار دارد. کسانی که به تنهایی وظایف یک نهاد را بر دوش میکشند و سعی در بازنمایی ارزشهای اصیل تمدّن ایرانی دارند. به همین دلیل است که همواره معتقد بودهام ایرانِ ما را نه با برج و باروهایش، بلکه با فرهنگسازانش میشناسند.
مرحوم کیعطا طاهری بویراحمدی یکی از این مردان فرهنگساز ایران است. با اینکه دل در گرو زادگاه خود داشت و پرورده ایل بود، امّا میهن خود را از بُنِ دندان دوست داشت و در راه اعتلای آن هیچ فروگذار نکرد. چون پرورده طبیعت بود و فرهنگ اصیل ایلی داشت، درِ خانهاش به روی همه باز بود. همه از خوان نعمتش بهره میبردند. شهرت نیک نامی اش فراتر از استان بود وایران شناسان بزرگ واهل فرهنگ واندیشه خوب اورا می شناختند ،از استاد ایرج افشار، ایرانشناس نامی، و دکتر محمدرضا شفیعیکدکنی، استاد مسلّم ادبیات فارسی، تا جوانان گمنام ولی جویای معرفت به خانه کیعطا رفت و آمد داشتند. هرچه داشت سخاوتمندانه با ایشان تقسیم میکرد. از نان و نمک تا کتاب و تجربههای شخصی خود و آخرین یافتههای علمیاش را در طبق اخلاص میگذاشت. و این سخاوت طبیعت و ایلیاتی بودنش است. خانهاش بسان آرامگاه عشاق و میعادگاه دوستان و مخزنالاسرار مردم بود و چه صبورانه مسائل و مشکلات مردم را میشنید و به دنبال چارهجویی برای آنها بود. روح بلندی داشت به بلندای دنای سرافراز و حتی بیشتر ازدنا و دنا نشینان را بسیار دوست داشت.
کتابخوانی جدّی بود و در امانت دادن آن دستی گشاده داشت. زندگی خود را صرف آموختن و آموزاندن کرده بود و در این راه هیچ دلسرد نشد. اهل یاد گرفتن و یاد دادن بود و ابایی نداشت که حتی از خرد سالان تا بزرگسالان چیزی بیاموزد و بیاموزاند. به یک معنی میتوان گفت ایشان یک واقف بزرگ بود. یعنی زندگی و زمانه خود را صرف عمران و آبادانی و آگاهیبخش منطقه کرد و آن قدر بر این آگاهیبخشی پای فشردکه خودش مثل شمع آب شد تا جوانان آن دیار به جایی برسندکه الآن هستند. کتابخانهاش برای وی مرکز جهان بود و برای جوانان آن دیار محل معرفتاندوزی و عشقورزی با پیر خود بود. قلمی روان و خوشخوان داشت و این لطف نوشتههایش را میافزود. آثارش به یک معنا حافظه تاریخی و تصویری ایل بود و در راه شناساندن آداب و رسوم ایل منبعی گرانسنگ بهحساب میآید. زمانة خود را به نیکی درک کرده بود.
او با اثر ماندگارش کوچ کوچ مرجعی معتبر برای پژوهشهای مردمشناسی و در حوزه ادبیات اثری معتبر خلق کرد و نثر آن و توصیفات ریز و درشت آن و نازک بینی و بیان شیوای آن این اثر را به تک ستاره ایل و جامعه بزرگ ایرانی درباره این استان تبدیل کرده است. شهسواری که چه خوب مینوشت و چه خوب احساسات خود را در قالب کلمات معنا میبخشید و به نسل جدید منتقل میکرد. سعی در شناخت درست و شایسته آن داشت. این مهم را از نحوه مراوادت و تحقیقاتش میتوان درک کرد. تجربه فعالیتهای اجتماعی وسیاسی وپیوند با بزرگان فرهنگ و ادب و هنر در سطح ملی او را صاحب خاطرات گرانقدری ساخته که فقط بخشی را مکتوب و در قالب کتاب کوچ کوچ وممیرو به زیور طبع آراستند اما بخش عمدهای از تاریخ سفاهی این استان را هنوز از آن بی بهرهایم و امیدوارم دست نوشتههای ایشان را بتوانیم تدوین وچاپ نماییم با همفکری و یاری دوستان.
راستش هر چه از سجایای اخلاقی او بگویم باز نیز میتوان گفت. کیعطا طاهری بویراحمدی آموزگار فرهیختهای بود که در کورة سوزندة روزگار سوخت تا چراغی باشد فرا راه رهروانی که دل در گرو ایل و ایران دارند. او این قرن را به نام خود ثبت کرده است و آموخته و آموزش داده و رازها معنا کرده است. علیرغم نامهربانیها، بیشترین مهر را به همه میورزید و در بهروزی به هم نوعان خست به خرج نمیداد. هرکسی اولین بار اورامی دید شیفته منش واخلاق ورفتار این بزرگمرد میشد به قول سعدی علیه الرحمه؛
من چشم از او چگونه توانم نگاه داشت کاوّل نظر به دیدن او دیدهور شدم
در همان نخستین ملاقات به بزرگواری و نیککرداری او میشد پی برد. ساده و بیریا سلوک میکرد و از تکلّف پرهیز داشت. مهماننواز و گشادهدست، خوشرو و مهربان و نیز پژوهشگر، برخی از ویژگیهای ممتاز شخصیّتی او بود. حالا که نویسنده کوچ،کوچ خودش کوچ کرده و دلتنگی را برای ما جا گذاشته است، یادش و آثار قلمیاش در میان ما نامیراست. هر چند از حضور فیزیکی او محروم شدهایم، ولی در دل ما همواره زنده است. زیرا که:
بزرگ بود
و از اهالی امروز بود
و با تمام افقهای باز نسبت داشت
و لحن آب و زمین را چه خوب میفهمید.
دوستان و بزرگواران امروز میراث این مرد بزرگ را باید گرامی و پاس بداریم. گرچه دریغاگوی حضور اوییم اما ایران وایل ما به شهسوارانی مثل آقای طاهری به خودش می بالد زیرا که او بخشی انکارناپذیر از تاریخ ماست.پیشنهاد میکنم بیایید « بنیاد کیعطا» را تأسیس کنیم. مردی که به کتاب و آگاهی بخشی عشق میورزید و این بنیاد را بر میراث بزرگ او بنیان نهیم. هر چند در زمان حیاتش آن گونه که باید و شاید او را نه ما شناختیم و نه مرکز نشینان بیخبر از مناطقی مثل منطقه ما جایگاه او را درک کردند. وظیفه ماست که میراث معنوی و حافظه تاریخی ایل و قوم خودمان محافظت کنیم.
در پایان وظیفه خود میدانم از همه همراهیها و همدلیها خانواده آن مرحوم تشکر و قدردانی نمایم. و از اساتیدی که دعوت ما را برای سخنرانی باشوق پذیرفتند اقایان دکتر صفینژاد ودکتر سام آرام ودکتر صالح پور دکتر مندنی پور ودکتر ضرغامی رییس محترم سازمان زیباسازی شهر تهران و همکارانشان و همه جوانانی که سخن خواهند گفت و دوستان ایلی خودم سیّد همت هاشمی که از آغاز و از زمان طرح این موضوع همراهی کردند و مشورتهای خوبی هم دادند و رنج سفرهایی راهم برخود هموار کردند. از آقایان حسن غفاری و محمد مختاری که بیهیچ چشمداشتی عکس و فیلم مورد نیاز ما را در اختیارمان گذاشتند و از اقای جمشیدیان وتیم حرفهایشان که در تدوین فیلم ها و عکسها زحمتش را کشیدندو اقای حسن زاده که از زمانی که شنید بحث تمبر پست را پی گیری کردند آقایان امرالله نصرالهی ومهدی فاموری که دست نوشتهها ودل نوشتههای صاحبنظران را جمع اوری کردند و همه افرادی که در فضای مجازی و ... با ارسال پیامهایی ما را دلگرم کردند. ازهمه همکاران خودم در خانه کتاب در همه بخشها بخصوص سرای اهل قلم و بخش کتاب و نشریات و انتشارات که چاپ و نشر یادنامه مرحوم طاهری را فراهم آوردند تقدیر و تشکر دارم، امیدوارم رهروان خوبی برای آن بزرگمرد فرهنگ وادب باشیم .
نظر شما