لودویک ویتگنشتاین نیز، بنا به توافقی همگانی، یکی از بزرگترین و تاثیرگذارترین فیلسوفان قرن بیستم است. معهذا این توافق در همینجا متوقف میماند. مسئله چگونه خواندن او، از همان انتشار نخستین کتابش یعنی «رساله منطقی-فلسفی» در سال ۱۹۲۱ به بعد، باعث بگومگوی فراوانی شده است. هیچ اتفاق نظری وجود ندارد که تراکتاتوس را چگونه باید تفسیر کرد، اثر بعدیاش یعنی «پژوهشهای فلسفی» را چگونه باید خواند، و تا چه اندازه پژوهشها تراکتاتوس را بیاعتبار میسازد. در این شرایط انتشار کتابی موسوم به چگونه ویتگنشتاین بخوانیم بیاندازه اهمیت پیدا میکند.
در بخشی از کتاب میخوانیم: «هرچند موضوع نوشتههای ویتگنشتاین مشابه موضوعات مطرحشده از سوی سایر فیلسوفان تحلیلی ـ ماهیت منطق، مرزهای زبان، تحلیل معنا ـ است، اما او این کار را به سبْکی شاعرانه انجام داد؛ همین امر، کار او را از سایر همتایانش متمایز میسازد و پرسش از چگونهخواندنِ ویتگنشتاین را به پرسشی بهجا بدل مینماید. بنا به استدلال ری مانک، در بُنِ اندیشهی ویتگنشتاین عزمی راسخ برای مقاومت در برابر علمگرایی عصر ما و نوعی تأکید بر انسجام و خودسامانیِ اَشکال غیرعلمیِ فهمیدن وجود دارد. ویتگنشتاین تلاش میکرد روشن سازد که فهم مورد نظر ما در فلسفه شبیه به فهم ممکنِ ما از یک فرد، یک قطعه موسیقی و یا یک شعر است.»
خود ـ لودویگ ویتگنشتاین ـ نیز در توصیف خود میگوید «خلاصهی نگرش من به فلسفه این است: فلسفه باید به صورت اثری منظوم نوشته شود.»
سرفصلهای کتاب نیز عبارتند از: منطق علم و تجارت، پاک کردن فلسفه در سه کلمه، به تصویر کشیدن جهان، گزاره چیست؟، فلسفه چیست؟، فروپاشی فرم منطقی، فلسفه نوین: رخت کردن ناببودن بلورمانند منطق، بازیهای زبانی، آیا زبان خصوصی میتواند وجود داشته باشد؟، فهم روح نگارش ویتگنشتاین و فهمیدن دیگران، فهمیدن خودمان: شاهد ارزیابیناپذیر.
البته این اثر به نوعی گاهشمار زندگی ویتگنشتاین هم هست و حتی گزیده نوشتههای خود ویتگنشتاین که در کتاب نقل میشوند و مورد بحث قرار میگیرند، عمدتا به ترتیب گاهشماری مرتب شدهاند و نویسنده در لابهلای تفسیر خود برخی از جزئیات زندگینامهای را نیز به دست میدهد.
کتاب «چگونه ویتگنشتاین بخوانیم» نوشته ری مانک و ویراستاری سایمون کریچلی با ترجمه همایون کاکاسلطانی در ۱۲۷ صفحه به فیمت ۱۵۰۰۰ تومان توسط نشر نی منتشر شده است.
نظر شما