چهارشنبه ۲۴ بهمن ۱۳۹۷ - ۰۸:۵۶
نمایش های اقتباسی جشنواره تئاتر فجر امسال کدامند؟

با آغاز جشنواره تئاتر فجر، شاید برای اهالی ادبیات و هنر جالب باشد که بدانند نمایش‌هایی که در این جشنواره اجرا می‌شوند آیا از اثری اقتباس شده‌اند یا آیا نمایشنامه‌های آنها در قالب کتاب منتشر شده است یا خیر؟

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) سی‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی  تئاتر فجر از روز دوشنبه آغاز شده و پس از پایان جشنواره فیلم فجر، اکنون نوبت تئاتری هاست که به هنر مورد علاقه خود بپردازند. جشنواره تئاتر فجر امسال با اجرای نمایشی به کارگردانی علی رفیعی آغاز شده و کارگردانانی چون بهروز غریب‌پور،‌ حمیدرضا آذرنگ و هادی مرزبان آثار خود را روی صحنه می‌برند؛ همچنین آثاری از نویسندگانی چون اکبر رادی، بهرام بیضایی، پاتریک همیلتون، دیوید ممت و ‌فلوریان زلر در جشنواره سی‌وهفتم حضور دارند.

امسال در جشنواره سی‌وهفتم شاهد اجرای دو اثر نمایشی از فدریکوگارسیا لورکا هستیم و نمایشنامه «افرا یا روز می‌گذرد» بهرام بیضایی نیز با اجرای دو کارگردان مختلف در جشنواره حضور دارد. استقبال از اجرای نمایشنامه‌های شکسپیر نیز همچنان در ایران ادامه دارد و در جشنواره نیز نمایشی از آثار او خواهیم دید. در ادامه گزارشی می‌خوانید جشنواره تئاتر فجر به روایت نمایشنامه‌های منتشر شده و نمایشنامه‌هایی که از آثار ادبی اقتباس شده‌اند.
 

«خانه برنارد آلبا» علی رفیعی
 
«خانه برنارد آلبا» آخرین نمایشنامه «فدریکو گارسیا لورکا»، شاعر و نمایشنامه‌نویس اسپانیایی است. مضمون این نمایشنامه آشفتگی زندگی خانواده زنی شصت ساله است که شوهرش به تازگی فوت کرده و پنج دخترش، از بیست ساله تا سی‌ونه ساله، هنوز مجرد و خانه‌نشین هستند. این نمایشنامه توسط نجف دریابندری ترجمه شده که سال 1396 از سوی نشر کارنامه منتشر شد. «خانه برنارد آلبا» به کارگردانی علی رفیعی و ترجمه احمد شاملو در آذر، دی و بهمن 97 اجرا می‌شود و همچنین میهمان جشنواره سی‌وهفتم است. رفیعی این نمایش را در روز دوشنبه و سه شنبه بیست‌ودو و بیست‌وسوم بهمن ماه در تالار وحدت روی صحنه برد. پیش از این نیز این نمایش چندین‌بار در ایران توسط کارگردانان دیگر مانند فرشاد یاری اجرا شده است.
 
 
نمایش دیگری که در جشنواره سی‌وهفتم به نمایش در می‌آید نمایش «دام» است که کافکا و زندگی او را، از کودکی تا مرگ، به نمایش در می‌آورد، این نمایش با کودکی کافکا و رابطه او با زن‌های خانواده‌اش شروع می‌شود و بعد به خشونت سفت‌وسخت پدرش پرداخته می‌شود و درنهایت کافکای نویسنده‌ای را می‌بینیم که در زندگی‌اش ماکس برود، فلیسه یا زن‌هایی دیگر وارد شده‌اند. نمایشنامه «دام» اثر تادئوش‌ روژه‌ویچ با ترجمه محمدرضا خاکی در سال 1393 از سوی نشر بیدگل منتشر شده است که اسماعیل موحدی در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر بین‌المللی فجر آن را روی صحنه‌ می‌برد. همچنین این نمایش در سی‌وششمین جشنواره تئاتر بین‌المللی فجر به کارگردانی آرمین جوان برای اولین‌بار اجرا شد. «دام» در جشنواره فجر امسال روز دوشنبه بیست‌ودوم بهمن ماه در تالار «اصلی» مجموعه تئاتر شهر روی صحنه رفت.
 
 
«پرومته در زنجیر» آثر آشیل است که با ترجمه شاهرخ مسکوب سال97  از سوی نشر فرهنگ جاوید مجددا منتشر شد؛ این تراژدی پیش از این توسط محمدعلی امیری ترجمه شده بود. پرومته یکی از اسطوره‌های یونانی است و اشيل در اين تراژدي، شخصيتي را تصوير كرده است كه هم در برابر خودكامگي و بي‌عدالتي زئوس ايستاد و نظير ساير خدايان به چاپلوسي نپرداخت و هم به نجات انسان همت گماشت. از اين رو، پرومته را حامي و دوست‌دار انسان لقب داده‌اند.
 
 

«دام» آرمین جوان
 
نمایش دیگری که در جشنواره سی‌وهفتم به نمایش در می‌آید نمایش «دام» است که کافکا و زندگی او را، از کودکی تا مرگ، به نمایش در می‌آورد، این نمایش با کودکی کافکا و رابطه او با زن‌های خانواده‌اش شروع می‌شود و بعد به خشونت سفت‌وسخت پدرش پرداخته می‌شود و درنهایت کافکای نویسنده‌ای را می‌بینیم که در زندگی‌اش ماکس برود، فلیسه یا زن‌هایی دیگر وارد شده‌اند. نمایشنامه «دام» اثر تادئوش‌ روژه‌ویچ با ترجمه محمدرضا خاکی در سال 1393 از سوی نشر بیدگل منتشر شده است که اسماعیل موحدی در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر بین‌المللی فجر آن را روی صحنه‌ می‌برد. همچنین این نمایش در سی‌وششمین جشنواره تئاتر بین‌المللی فجر به کارگردانی آرمین جوان برای اولین‌بار اجرا شد. «دام» در جشنواره فجر امسال روز دوشنبه بیست‌ودوم بهمن ماه در تالار «اصلی» مجموعه تئاتر شهر ساعت 20 و 17 روی صحنه می‌رود.
 

«پرومته_طاعون» شهاب آگاهی
 
«پرومته در زنجیر» آثر آشیل است که با ترجمه شاهرخ مسکوب سال97  از سوی نشر فرهنگ جاوید منتشر شد؛ این تراژدی پیش از این توسط محمدعلی امیری ترجمه شده بود. پرومته یکی از اسطوره‌های یونانی است و اشيل در اين تراژدي، شخصيتي را تصوير كرده است كه هم در برابر خودكامگي و بي‌عدالتي زئوس ايستاد و نظير ساير خدايان به چاپلوسي نپرداخت و هم به نجات انسان همت گماشت. از اين رو، پرومته را حامي و دوست‌دار انسان لقب داده‌اند.
«طاعون» نیز نوشته آلبرکامو است و با ترجمه حسین کاظمی‌یزدی از سوی نشر کارگاه فیلم و گرافیک سپاس در سال 1396 راهی بازار شد و رضا سیدحسینی نیز از دیگر مترجمان این رمان است. «طاعون» روایتگر برهه‌ای از زندگی مردم در الجزایر است که بر اثر بیماری مسری طاعون می‌میرند، اردوگاه‌های قرنطینه و دفن دسته جمعی سوزاندن اجساد در دوران بیماری نیز از قسمت‌هایی است که در داستان روایت می‌شود و پس از اتمام این دوران مردم به زندگی عادی برمی‌گردند. ارتباطی بین این دو اثر نمی‌توان پیدا کرد نه از لحاظ داستان و نه از لحاظ فرم و محتوا،‌ هرکدام قصه‌ای جداگانه را در جهانی متفاوت روایت می‌کنند اما شهاب آگاهی کارگردان حوزه تئاتر با ترکیب نام این دو، «پرومته_طاعون»  و اقتباسی از داستان اشیل نمایشی را خلق کرد که در  «تالار چهارسو» مجموعه تئاتر شهر در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر، دوشنبه بیست‌ودوم بهمن ماه در دو سانس 18:30 و 20:30 اجرا می‌شود.
 

«افرا یا روز می‌گذرد» بهرام بیضایی

در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر، در غیاب بهرام بیضایی، شاهد اجرای اثری از او خواهیم بود که دوبار و با دو کارگردان اجرا می‌شود؛ «افرا یا روز می‌گذرد» اثری است که بیضایی سال 86 در تالار وحدت روی صحنه برد و دیگر کارگردانان نیز بارها آن را اجرا کرده‌اند. حال «افرا» با کارگردانی احسان جانمی دوشنبه بیست‌ودوم بهمن ماه در دو سانس 20 و 17:30 در «تالار قشقایی» مجموعه تئاتر شهر اجرا می‌شود. همچنین نمایشنامه «افرا یا روز می‌گذرد» به کارگردانی سهیل ساعی شنبه بیست‌وهفتم بهمن ماه در دو سانس20 و 17 در تالار «دکتر ناظرزاده» تماشاخانه ایرانشهرروی صحنه می‌رود. این نمایشنامه درباره‌ افرا معلم جوان و موتمن محل است که  درپی گذران زندگی خود و خانواده، به اجبار پیشنهاد درس دادن به شازده چلمن را می‌پذیرد و در پی آن ماجراهایی بوجود می‌آید. نمایشنامه «افرا یا زود می‌گذرد» اثر بهرام بیضایی است و سال 1395 توسط نشر روشنگران و مطالعات زنان منتشر شده است.

فلوریان زلر نویسنده جوانی است که نمایشنامه‌هایی نگاشته و به فارسی نیز ترجمه شده است و قرار است در فجر سی‌وهفتم نمایشنامه «مادر» او اجرا شود.  این نمایش توسط مجید کاظم‌زاده‌مژدهی ساعت17 و 19 شنبه بیست‌وهفتم بهمن ماه در تالار «مولوی» روی صحنه می‌رود. گفتنی است که مژدهی «مادر» را برای اولین‌بار در اردیبهشت ماه سال جاری در استان گیلان اجرا کرده است. نمایشنامه «مادر» با دیالوگ‌های روزمره مادر و پدر آغاز می‌شود. مادر و پدری که یک دختر و یک پسر دارند که هر دو از آنها جدا شده و زندگی مستقلی دارند. اما همین دیالوگ‌های عادی و روزمره خیلی زود تشویش و فروپاشی ذهنی مادر را نشان می‌دهد. این که او حالا بیش از هر زمان دیگری احساس تنهایی و بیهودگی دارد و مدام فکر می‌کند که قربانی خانواده و به خصوص شوهرش شده و سرش کلاه رفته است. این نمایشنامه سال 1396 توسط ساناز فلاح‌فرد از سوی نشر علمی‌وفرهنگی و تینوش نظم‌جو توسط نشر نی منتشر شده است.
 

«شازده کوچولو» مصطفا قربان‌پور

«شازده کوچولو» اثر آنتوان دوسنت اگزوپری نامی آشنا است که هم داستانش را بارها و بارها به زبان فارسی ترجمه کرده‌اند و هم انیمیشنش را ساخته‌اند. احمد شاملو،‌ مصطفی رحماندوست و ابوالحسن نجفی از جمله مترجمان این کتاب‌اند. «در جست‌وجوی دوست» نام نمایشنامه‌ای از احمد کامیابی است که براساس قصه «شازده کوچولو» از سوی موسسه چاپ و نشر دانشگاه تهران منتشر شده است. از این داستان در ایران چندین بار اقتباس شده و نمایش‌های آن به کارگردانی امیرحامد و آناهیتا غنی‌زاده روی صحنه رفته است. امسال هم در جشنواره فجر نمایش «شازده کوچولو» به کارگردانی و نویسندگی مصطفا قربان‌پور سه شنبه بیست‌وسوم بهمن ماه در دو سانس 20و 17 در تالار «دکتر ناظرزاده» تماشاخانه ایرانشهر اجرا می‌شود. اگزوپری از سقوط هواپیمایش در صحرای آفریقا الهام می‌گیرد و این داستان را می‌نویسد. در این داستان نیز شازده کوچولو که عاشق گل رزی شده است با مردی که هواپیمایش سقوط کرده آشنا می‌شود؛ از سیاره‌ها، روباه و گل رز محبوبش می‌گوید و این که از سیاره خود به این سیاره آمده و حال قصد بازگشت دارد. شازده کوچولو از جهان آدم‌ها و رفتارشان سوال‌های بسیاری دارد.
 
                                                     سینا احمدی «ویتسک»

«ویتسک» اثر گئورک بوشنر است که با مرگ او این نمایشنامه ناتمام ماند، اما بعدها توسط مترجمان و نویسندگان دیگر کامل شد. از این نمایشنامه بوشنر برای ساخت دو فیلم اقتباس شده است و اپرایی نیز از آن ساخته شده است.  در ایران نیز چندین بار روی صحنه رفته است که از جمله کارگردانان آن حجت حسینی، ناصر حسینی‌مهر و رضا ثروتی هستند. این نمایشنامه توسط ناصر حسینی‌مهر ترجمه و سال 1396 از سوی نشر ققنوس منتشر شد. بوشنر این نمایشنامه را براساس داستانی واقعی نوشته و روابط بین انسان‌ها را تصویر می‌کند. ویتسک قهرمان داستان در پی خیانت معشوقه‌اش دست به قتل او می‌زند و در نهایت خود نیز اعدام می‌شود. بعد از چندین اجرا از این اثر بوشنر، سینا احمدی «ویتسک» را در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر در تالار «سمندریان»‌ ساعات 20:45 و 18 روز دوشنبه بیست‌ونهم بهمن اجرا می‌کند.
 

«پرسه‌های موازی»  علی کاظمی‌وند

در سومین روز از جشنواره تئاتر فجر سی‌وهفتم نیز شاهد نمایشنامه‌ای از پیام لاریان و کارگردانی علی کاظمی‌وند خواهیم بود. «پرسه‌های موازی» علاوه بر حضور در بخش مرور تئاتر ایران در سی‌وپنجمین جشنواره تئاتر فجر،‌ در فجر امسال با کارگردانی علی کاظمی‌وند حضور دارد که چهارشنبه بیست‌و چهارم بهمن ماه در تالار «سایه» مجموعه تئاتر شهر ساعات 19 و 17 اجرا می‌شود. «پرسه‌های موازی» روایت نمونه‌هایی از روابط و مشکلات گروه جوان جامعه است، تنوع و گوناگونی هویت و شخصیت در جامعه‌ای را بررسی می‌کند که در شلوغی‌ها و گرفتاری‌های روزمره‌اش، انسانیت خود را فراموش کرده است. این جامعه، شناخت، پرورش و کنترل هویت‌ها، خواست‌ها، و مشکلات فردفرد جامعه را از لیست وظایف خود خط می‌زند و آن را بر عهده خود افراد می‌گذارد. انتشارات افراز این نمایشنامه را سال 95 منتشر کرده است. نمایشنامه «پرسه‌های موازی» را پیام لاریان نگاشته است و خود او و کارگردانان دیگر مانند حمید ناطقی نیز آن را روی صحنه برده‌اند.


اپرای «عشق»،‌ اپرایی است که ده روز از جشنواره را به خود اختصاص داده و برای اولین بار  به کارگردانی بهروز غریب‌پور روی صحنه می‌رود. کارگردان اپرا‌های شاهکارهای منظوم ادب فارسی، این ‌بار سراغ «شیخ صنعان و دختر ترسا»ی فریدالدین عطار نیشابوری رفته است  و اپرای عروسکی «عشق» را کارگردانی می‌کند. بهروز غریب‌پور کارگردان تئاتر و تئاتر عروسکی تا کنون 10 اپرای عروسکی مانند اپرای «رستم  و سهراب»، اپرای «عاشورا» و  اپرای «مولوی»، روی صحنه برده است؛ بناست تا در جشنواره تئاتر فجر سی‌وهفتم «اپرای عشق» را در ساعت 19:30 در تالار «فردوسی» از چهارشنبه بیست‌وچهار بهمن ماه تا جمعه سوم اسفند اجرا کند. موسیقی این تئاتر عروسکی نیز توسط داوود آزاد ساخته شده است.
 

«خرده نان» کوروش سلیمانی

«لویی کالافرت» رمان‌نویسی است که چند نمایشنامه دارد و آثارش در ایران چندان شناخته شده نیست اما در فجر سی‌وهفتم اثری از او وجود دارد. کوروش سلیمانی بازیگر و کارگردان تئاتر برای اولین بار نمایشنامه «خرده نان» کالافرت را اجرا کرد که در فجر سی‌وهفتم نیز نمایش داده می‌شود. کالافرت در نمایشنامه «خرده نان» زوجی میان سال را روایت می‌کند که با مرور رویاها، خاطرات و خواسته‌های ناکام خود شبی عادی را می‌گذرانند و به یکباره با اتفاقی غیر منتظره در همسایگی خود مواجه می‌شوند. شهلا حائری این نمایشنامه او را ترجمه و سال 95 نشر قطره نمایشنامه «خرده نان» را منتشر کرده است. این نمایشنامه‌  در سال ١٩٧٨ برنده جایزه هنریک ایبسن شده است. در روز پنجم جشنواره تئاتر فجر سی‌وهفتم نمایش «خرده نان» در تالار «سایه» مجموعه تئاتر شهر به کارگردانی کوروش سلیمانی روز جمعه بیست و ششم در ساعات 19 و 17 اجرا می‌شود.
 

«آنشرلی با موهای خیلی قرمز»امیر بهاور اکبرپور دهکردی

از کودکی با «آنشرلی»، موهای قرمز و تکرار غریبانه‌ روزهایش پیش آمدیم و همراه با قوه تخیلش به دنیای آنه سفر کردیم حال در جشنواره سی‌‌وهفتم تئاتر فجر نیز قرار است خاطراتمان زنده شود و نمایش «آنشرلی با موهای خیلی قرمز» را ببینم. این نمایش در تالار «حافظ» خانه هنرمندان در دو سانس20:30 و 18 روز یکشنبه بیست‌وهشتم بهمن روی صحنه می‌رود. «آنشرلی با موهای خیلی قرمز» درباره خواهر و برادری به اسم ماریلا و متیو است که تصمیم می‌گیرند پسر بچه‌ای را به فرزندی قبول کنند، اما به‌جای آن پسر بچه، دختر بچه‌ای به اسم آنشرلی وارد خانه‌شان می‌شود، ابتدای نمایش همان قصه معروف «آنه شرلی» است اما در ادامه برداشت تغییر می‌کند و درباره قضاوت است. این اثر نمایشی اقتباسی است از انیمیشن، فیلم و سریال آنه شرلی که توسط فراز مهدیان‌دهکردی نوشته شده است و امیر بهاور اکبرپور دهکردی آن را کارگردانی می‌کند.


«مده آ» ندا قاسمیان
 
حمید شهرانلو برداشتی آزاد از «مده آ» نوشته مولر را ارائه کرده است که ندا قاسمیان در فجر سی‌وهفتم آن را روی صحنه می‌برد. «هاینر مولر» نویسنده آلمانی است که بخش مهمی از فعالیتش را صرف بازخوانی متون کلاسیک ادبیات نمایشی همچون «مده آ»، «هراکلس پنجم» و «هملت» در نوشته‌هایش کرد. تئاتری که مولر می‌نویسد در حقیقت آینه‌ای از تحولاتی است که در آلمان رخ داده است. مولر در نمایشنامه «مده آ» هم نوعی مواجهه با مناسبات امروزی دیده می‌شود که ناشی از نگاه کردن دوباره به مسوولیت و مفهوم خیانت است.
 

 «رومئو و ژولیت» مسعود صفری
 
«رومئو و ژولیت» تراژدی از ویلیام شکسپیر است که روایتگر داستان دو عاشق از دو خانواده‌ای که بایکدیگر اختلاف دارند و زمانی که دو خانواده پی به عشق این دو می‌برند اختلافشان بیشتر می‌شود. رومئو در پی رسیدن به عشقش مایعی را می‌نوشد که او را 42 ساعت به خواب می‌برد، خبر مرگ او در شهر می‌پیچید،‌ ژولیت با دیدن جسم بی‌جان رومئو خودکشی می‌کند، چندی بعد که 42 ساعت به پایان می‌رسد رومئو با دیدن مرگ ژولیت خنجر را در قلب خود فرو کرده و با مرگ این دو معشوق خانواده‌ آن‌ها دست دوستی با یکدیگر می‌دهند. از این اثر شکسپیر بارها برای ساخت فیلم و نمایش اقتباس شده است و نمایش آن چند بار با اجراهای مختلف روی سن رفته است، اینبار میلاد کاشانی اقتباسی آزاد از نمایشنامه «رومئو و ژولیت» ویلیام شکسپیر انجام داده است که مسعود صفری در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر آن را اجرا می‌کند. این نمایش در تالار «حافظ» در ساعات 20:30 و 18 روز شنبه بیست‌وهفت بهمن ماه روی صحنه می‌رود.

دومین اثری که از «فدریکو گارسیا لورکا» در جشنواره سی‌وهفتم شاهد هستیم نمایشنامه «سر میز شام» اوست که محمد جواد صرامی آن را به گونه‌ای معاصرشده بازنویسی کرده و خودش نیز آن را اجرا می‌کند. «سر میز شام» داستان یک حادثه است که از ذهن زنی خسته آغاز می شود و به مرگ مردی ختم می شود و فضایی زنانه دارد. این نمایش چهارشنبه بیست‌وچهارم بهمن در تالار «دکتر ناظرزاده» تماشاخانه ایرانشهر در دو سانس 20 و 17 روی صحنه می‌رود.
 

«طناب» نصیر ملکی‌جو
 
نمایش دیگری که در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر می‌بینیم نمایشنامه‌ای از «پاتریک همیلتون» است که آلفرد هیچکاک نیز فیلم آن را ساخته است. این نمایشنامه داستان دو دوست است که به نظریه انسان برتر معتقدند، آن دو قتل را نوعی تفریح می‌دانند؛ یک روز دوست مشترک خود دیک هوگان را با «طناب» خفه کرده و داخل صندوقچه قرار می‌دهند و مهمانی ترتیب می‌دهند. نمایشنامه «طناب» اثر همیلتون داستان قتل و شادی پس از قتل است که نصیر ملکی‌جو این اثر نمایشی را که بر اساس فیلم «طناب» آلفرد هیچکاک شکل‌گرفته و به متن پاتریک همیلتون نویسنده اصلی نمایش نزدیک است، اجرا می‌کند. نمایشنامه «طناب» در تالار استاد «سمندریان» تماشاخانه ایرانشهر، چهارشنبه بیست‌وچهارم بهمن ماه ساعات 20:45 و 18 روی صحنه می‌رود.
 

 «فرآِیند» علی کرسی‌زر

در روزهای پایانی جشنواره نیز نمایشی‌ را خواهیم دید که اقتباسی از چند اثر کافکاست؛ نمایشنامه‌ای که امیر ابراهیم‌زاده و علی کرسی‌زر با اقتباسی از «محاکمه»،‌ «قصر»، «مسخ» و «مجموعه داستان کوتاه » کافکا نوشته‌اند و از رمان «تجاوز قانونی» کوبو آبه هم بهره برده‌اند.
کوبو آبه در نوشتن «تجاوز قانونی»، خود متاثر از رمان‌های کافکا بود، این کتاب متشکل از شش داستان کوتاه است که توسط علی قادری به فارسی ترجمه شده و نشر مروارید آن را به منتشر کرده است. با «محاکمه» کافکا نیز آشنا هستیم، داستان مردی است که به دست حاکمی خارج از صحنه و غیرقابل دسترسی، و به جرمی که هرگز ماهیتش نه برای خواننده و نه برای خودش مشخص نمی‌شود، دستگیر و مجازات می‌شود؛ اورسن ولز و دیوید جونز براساس این رمان کافکا فیلم‌ ساخته‌اند. این رمان بارها در ایران ترجمه شده است؛ ترجمه امیرجلال‌الدین علم  و علی اصغر حداد از آن جمله‌ است که به ترتیب از سوی نشر نیلوفر و نشر نی منتشر شده است. ‌

در «مسخ» نیز داستان درباره فروشنده جوانی است که یک روز صبح از خواب بیدار می‌شود و متوجه می‌شود که به یک مخلوق نفرت‌انگیز حشره‌مانند تبدیل شده است. دلیل مسخ او در طول داستان نشان داده نمی‌شود. این اثر نیز همانند دیگر آثار کافکا چندین بار ترجمه شده است،‌ از صادق هدایت تا علی‌اصغر حداد این اثر را ترجمه‌کرده‌اند و نشر ماهی آن را منتشر کرده است. مرگ کافکا باعث شد رمان «قصر» ناتمام بماند. داستان این رمان درباره فردی است که نیمه شب به دهکده‌ای می‌رسد که قصری در آن واقع است، شب را در دهکده سپری می‌کند و عاشق دختری می‌شود و این فرد قصد دارد وارد قصر شود اما تلاشش بی‌نتیجه است؛  در طول رمان مردم دهکده سعی می‌کنند به او بفهمانند که این کار نشدنی است و اهالی قصر با دیگران بسیار تفاوت دارند او مقاومت می‌کند اما در پایان با اهالی دهکده همفکر می‌شود. میشائیل هانکه از رمان «قصر» کافکا اقتباس انجام داده و فیلمی ساخته است. علی اصغر حداد این رمان را ترجمه و نشر ماهی آن را منتشر کرده است. اثر دیگری که امیر ابراهیم‌زاده و علی کرسی‌زر در نوشتن نمایشنامه «فرآیند» از آن بهره گرفته‌اند «مجموعه داستان کوتاه » کافکاست؛ این مجموعه در چهار بخش تنظیم شده است، آثاری که در زمان حیات کافکا منتشر شدند، آثاری که کافکا به طور پراکنده در مجلات ادبی منتشر کرد، آثاری که پس از مرگ کافکا منتشر شدند، تمثیل‌ها و پارادوکس‌ها؛ نشر ماهی این اثر را با ترجمه حداد سال 97 منتشر کرده است. نمایشنامه «فرآیند» به کارگردانی علی کرسی‌زر در تالار «حافظ»،‌ ساعت 20:30 و 18 روز چهارشنبه یکم اسفند ماه اجرا می‌شود.
 

«زندگی در تئاتر»
 
در دومین روز از جشنواره تئاتر فجر نیز شاهد نمایشی از آثار دیوید ممت خواهیم بود. «زندگی در تئاتر» نوشته ممت، تصویری از زندگی بازیگران تئاتر به ویژه در پشت صحنه تئاتر را نشان می‌دهد. در این نمایش، زنجیره‌ای از روابط و مناسبات انسانی با انگیزه‌های پنهان و آشكار میان دو بازیگر، بازگو می‌شود. در این نمایشنامه دو کاراکتر وجود دارد یكی سالخورده كه همه موفقیت‌های لازم را به دست آورده و پشت سر گذاشته، تجربه زندگی تئاتری بسیاری به همراه دارد، و دیگری جوان كه در ابتدای راه ایستاده، چشم به آینده‌‌ای بهتر دارد و مشتاق دریافتن و شناختن است. داریوش مودبیان «زندگی در تئاتر» را ترجمه و نشر قاب آن را منتشر کرده است. این اثر ممت به کارگردانی محمد برهمنی در تالار «چهارسو» مجموعه تئاتر شهر در ساعات 20:30 و 18:30 به نمایش درمی‌آید.


در ایران همچنان آثاری از نمایشنامه‌نویس انگلیسی،‌ «شکسپیر» اجرا می‌شود و اقتباس‌های بسیاری از آن می‌شود،‌ نمایشنامه «مکبث» یکی از آن دست آثاری است که بارها در ایران با اجرای کارگردانانی چون رضا ثروتی،‌ حسین نوشیر، ‌معصومه رضایی و مجید بشکال روی صحنه رفته است؛ ترجمه‌های مختلفی نیز از این اثر وجود دارد که صالح حسینی،‌ داریوش آشوری، عبدالرحیم احمدی و فرنگیس شادمان از جمله مترجمان نمایشنامه «مکبث» هستند که به ترتیب توسط ناشرانی چون نیلوفر، آگه، قطره و علمی‌ و فرهنگی  منتشر شده است. بهروز غریب‌پور نیز اپرای عروسکی این نمایشنامه شکسپیر را اجرا کرده است. داستان «مکبث» از این قرار است که مکبث پس از شکست سپاهیان نروژی و در راه بازگشت به اسکاتلند با جادوگران و ساحران روبرو می‌شود که از آینده خبر می‌دهند. اکثر اجراهایی که از این اثر نمایشی انجام شد اقتباسی بود اما در جشنواره سی‌وهفتم امیر دژاکام  خوانشی جدید از آن را ارائه می‌کند؛ او «مکبث» را با دیدگاه خود بازنویسی کرده و روز چهار شنبه یکم اسفند ماه در تالار «سمندریان» تماشاخانه ایرانشهر، ‌ساعت 20:45 و 18 اجرا می‌کند.

 

«آهسته با گل سرخ» هادی مرزبان

در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر شاهد نمایشنامه‌ای از اکبر رادی خواهیم بود که هادی مرزبان آن را پنجشنبه دم اسفند در تماشاخانه «سنگلج» ساعت 20 و 17 روی صحنه می‌برد؛ نمایشنامه «آهسته با گل سرخ» برای اولین بار نیز توسط همین کارگردان روی صحنه رفته است. رادی این نمایشنامه را در دهه 60 نگاشته است که نشر قطره آن را منتشر کرده است. «آهسته با گل سرخ» درونمایه خانواده‌گی و انقلابی دارد و  داستان نمایش، ماجرای زندگی خانواده‌ای است که در سال 57 و روزهای  نزدیک انقلاب زندگی می‌کنند.  پدر خانواده، چایی‌فروش عمده در یکی از بازارهای تهران است. ساسان پسر او به آلمان رفته و به خواسته پدر نمایندگی پخش چای دایر کرده است. سینا به همراه نامزد خود ساناز قرار است به اتریش برود و حین درس خواندن نمایندگی چای نیز دایر کند. جلال، برادرزاده دیلمی از رشت برای تحصیل در رشته معماری به تهران می‌آید، اما به علت بسته بودن دانشگاه‌ها، به خانه دیلمی می‌آید .در بیرون از خانه  مدام صدای شعارهای مردم و شلیک گلوله می‌آید اما اعضا این خانواده نسبت به همه این اتفاقات بی‌تفاوت هستند.

 

«مرگ و پنگوئن» پیام دهکردی 
 
دیگر اثر حاضر در سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر فجر نمایشنامه «مرگ و پنگوئن» است که محمد چرمشیر با اقتباس از رمانی به همین نام اثر «آندری کورکف» نویسنده اهل اکراین نوشته است و پیام دهکردی آن را روی صحنه می‌برد. وقایع این رمان در شهر «کی‌یف» پایتخت اوکراین رخ می‌دهد. رمان «مرگ و پنگوئن» به‌طورکلی فضای بسته و ناامن اجتماعی اوکراین پس از جدایی از شوروی را نشان می‌دهد. حال آنکه نمایش «مرگ و پنگوئن» درباره زندگی ویکتور نویسنده جوان و سخت‌کوش و بااستعدادی است که سرپرستی و مراقبت از یک پنگوئن را به‌عنوان یک حیوان خانگی برعهده‌گرفته است. او در حالی نام پنگوئن خود را میشا گذاشته ‌که مردم آن منطقه بیشتر خرس‌های خانگی خود را میشا می‌نامند. در این میان همزمان بااینکه روزنامه محلی آن منطقه چاپ آخرین داستان ویکتور را رد کرده اما او از طرف سردبیر روزنامه برای نوشتن آگهی ترحیم دعوت به کار می‌شود. کتاب «مرگ و پنگوئن» با ترجمه شهریار وقفی‌پور از سوی نشر روزنه نمایشنامه «مرگ و پنگوئن» در تالار «سمندریان»‌ ساعات 20:45 و 18  روز پنجشنبه دوم اسفند اجرا می‌شود.
 

«مرگ و دوشیزه»سینا راستگو


سینا راستگو کاگردان دیگری است که نمایشنامه «مرگ و دوشیزه» اثر «آریل دورفمان» را در جشنواره سی‌وهفتم اجرا می‌کند. این نمایش، داستانی‌ است میان سرگذشت سه نفر، سرگذشتی تلخ که روایت قبل و بعد از انقلاب شیلی را در بطن زندگی آدم‌هایی روایت می‌کند. «مرگ و دوشیزه» را نشر فرهنگ جاوید با ترجمه محمود کیانوش، نشر ماهی نیز با ترجمه حشمت کامرانی منتشر کرده است. محسن صادقیان و محمد حیدری کارگردانانی هستند که پیش از این نمایشنامه «مرگ و دوشیزه» را اجرا کرده‌اند؛‌ رومن پلانسکی نیز فیلم این اثر دوفمان را ساخته است. این نمایشنامه را حشمت کامرانی ترجمه و نشر ماهی منتشر کرده است. این نمایش به کارگردانی راستگو در فجر سی‌وهفتم جمعه سوم اسفند ماه در تالار«قشقایی» مجموعه تئاتر شهر در دوسانس 19:30 و 17:30 روز جمعه سوم اسفند ماه اجرا می‌شود.

 

«آبلوموف» سیاوش بهادری‌راد 

«آبلوموف» اثر اقتباسی دیگری است که در جشنواره تئاتر سی‌وهفتم به کارگردانی سیاوش بهادری‌راد اجرا می‌شود و این نمایشنامه را خود او نوشته است. «آبلوموف» نام رمانی است که «ایوان گنچارف» نویسنده روس آن را نوشته است، سروش حبیبی ترجمه و نشر فرهنگ معاصر منتشر کرده است؛ «نیکتیا میخایلکوف» فیلمسازی است که‌ از این رمان اقتباس انجام داده و فیلمی به نام «چندروز زندگی آبلوموف» را ساخته است. «مارسل کوولیه» نیز نمایشنامه‌ای اقتباسی از این رمان نگاشته است که محمدرضا خاکی آنرا ترجمه کرده است. داستان این رمان درباره ایلیا ایلیچ ابلوموف است که دوران کودکی را در املاک پدرش در روستا در کنار خانواده و دوستش آندره می‌گذارند. در جوانی در سن پترزبورگ به استخدام دولت در می‌آید. پس از سال‌ها فعالیت در کار دولتی، ابلوموف بازنشسته همه روز در خانه روی کاناپه می‌لمد. لمیدگی برای او از روی خستگی یا کسالت نیست، بلکه به عادتی برای او تبدیل شده است. او هر زمانی را که در خانه سپری می‌کند بر روی کاناپه لمیده یا در خواب است. آندره می‌کوشد ابلوموف را با زندگی اجتماعی آشنا کند و او را از سستی نجات دهد. اما تلاش او بی نتیجه است. «آبلوموف» به کارگردانی سیاوش بهادری‌راد جمعه سوم اسفند ماه در دو سانس 17 و 20 در تالار «دکتر ناظرزاده» تماشاخانه ایرانشهرروی صحنه می‌رود.
 

«خنکای ختم خاطره» حمیدرضا آذرنگ

آخرین اثر اقتباسی که در فجر سی‌وهفتم اجرا می‌شود «خنکای ختم خاطره» اثر حمیدرضا آذرنگ است که خود نگاشته و آن را کارگردانی می‌کند. «خنکای ختم خاطره» داستان سربازی به نام یوسف است که در کما به سر می‌برد، همه چیزش از بین رفته و فقط چشم و دلش سالم مانده‌اند. فرشته‌ای واسطه‌ آمدن او از عالم برزخ به زمین،‌ دنیای زندگان می‌شود. مأموران بنیاد شهید هر چه بیشتر تلاش می‌کنند تا والدین اصلی یوسف را بیابند، با متقاضیان بیشتری روبرو می‌شوند و این روند به گونه‌ای فزاینده و بدون پایان تا انتها ادامه می‌یابد. «خنکای ختم خاطره» زندگی این خانواده‌ها و مشکلات آنان را به نمایش می‌گذارد. نشر امیر کبیر این اثر آذرنگ را منتشر کرده است و آذرنگ این نمایش را روز جمعه سوم اسفند در تالار «سمندریان»‌ ساعات 20:45 و 18  اجرا می‌کند.
 
 
 
 
 
 
 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها