به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) آئین اختتامیه پانزدهمین دوره جشنواره نقد کتاب عصر دوشنبه (اول بهمن‌ماه) با حضور محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه‌کتاب، محمدرضا زائری، عضو هیات مدیره موسسه خانه‌کتاب و سیدحسن اردکانی، دبیر علمی پانزدهمین دوره جشنواره نقد کتاب در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
محمدرضا زائری در این آئین، درباره تاثیر توجه بیشتر به جریان نقد گفت: به گمان من، تقویت جریان نقد و رونق بازار نقد برای دوری از اتهام بسته‌بودن فضا، ممیزی و همچنین برای همراهی با جریان آزاد اطلاعات میتواند راهبرد و آینده جمهوری اسلامی ایران باشد.
وی افزود: 40 سال تجربه انقلاب اسلامی را پشت سر گذاشته‌ایم و عقل اقتضاء می‌کند برای صدسال آینده برنامه‌ریزی متفاوتی داشته باشیم. بدون تردید ممیزی کتاب با وضعیت فعلی جوابگو نخواهد بود. کتاب‌هایی که مجوز نشر نمی‌گیرند، قابل دسترسی‌اند و نسخه‌های پی‌دی‌اف این کتاب‌ها نیز در دسترس است.
تقویت جریان نقد میتواند راهبرد باشد
زائری با تاکید بر لزوم بازنگری در جریان ممیزی کتاب بیان کرد: فیلترینگ انتشار پارازیت برای جلوگیری از تماشای شبکه‌های ماهواره‌ای و همچنین ممیزی جواب نمی‌دهد. مدعی هستم که تقویت جریان نقد میتواند راهبرد باشد.
این عضو هیات‌مدیره موسسه خانه‌کتاب افزود: اساسا اسلام از مخاطب انتظار دارد فعال باشد نه منفعل. معتقدم این موضوع طی 40 سال گذشته مورد غفلت قرار گرفته است؛ خواستیم قیم مخاطب باشیم. به‌عبارت دیگر خواستیم بگوییم، مخاطب، چه چیز بشنو و چه چیز نشنو، چه چیزی را نگاه کند و چه چیزی را نگاه نکن، چه محتوایی را بخواند و چه محتوایی را نخواند. به‌عنوان یک طلبه کوچک فکر می‌کنم استادان من در حوزه فقاهت، حتی باید نگاهشان درباره کتاب‌های ضاله را بازنگری کنند.
اقتضائات تغییر کرده است
زائری درباره چرایی لزوم بازنگری درباره کتاب‌های ضاله گفت: روزگار عوض شده، مفاهیم و اقتضائات تغییر کرده است.
وی ادامه داد: راهبرد این است که سیاستگذار جمهوری اسلامی ایران. کاری کن، مخاطب در مواجه با شبکه ماهواره دست و پایش به اصطلاح شُل نشود و بتواند گزینش‌گر باشد چراکه سیاستگذار نمی‌تواند مانع انتشار محتوا بشود.
زائری با تاکید بر اهمیت آموزش سواد رسانه‌ای برای پیشگیری از تاثیرپذیری مخاطب ادامه داد: سیاست جاری و رایج به این معنا که چه چیزی را بخوان و چه چیزی را نخوان زمانی که زنجیر و حصار از بین برود دیگر کارکرد نخواهد داشت.
نقد مخاطب گزینش‌گر را تربیت می‌کند
وی درباره رویکرد اسلام در تربیت انسان ادامه داد: اسلام مخاطبی را می‌خواهد که با آگاهی، گزینش‌گر باشد و نقد میتواند این مخاطب را تربیت کند. مخاطبی که هیچ‌گاه نقد ندیده و هرچه ارایه شده را به‌عنوان وحی منزل تلقی و قبول کرده طبیعی است که به‌عنوان یک مخاطب فعال تعریف نخواهد شد؛ به‌عبارت دیگر به مخاطبی منفعل و به اصطلاح بی‌دست و پا تبدیل خواهد شد.
این عضو مجموعه موسسه خانه‌کتاب بیان کرد: از آنجا که هدف رشد و اصلاح است و هیچ‌کس مطلق نیست، مشورت و گفت‌وگو و ارتباط دوسویه بر دانش افراد اضافه می‌کند. نقد برترین نوع توجه به یک اثر است. نقد نکردن به‌معنای بی‌اعتنایی است هیچ هنرمند و پدیدآوری بی‌اعتنایی به اثر خود را نمی‌پسندد. نقد کامل‌کننده کتاب است.
زائری افزود: اثر بدون نقد مانند مجموعه‌ای است که مجلدهای دیگر آن منتشر نشده است. بدون نقد کتاب و اثر ناقص است؛ به‌عبارت دیگر نقد ابعاد پنهان و مفاهیم را تشریح می‌کند و همچنین نسبت کتاب و مفاهیم را در یک سپهر معرفتی کامل‌تر نشان می‌دهد.
وی با اشاره به تاثیر نقد بر تقویت فرهنگ کتاب و کتابخوانی بیان کرد: نقد در رونق بازار فکر و اندیشه موثر است. طی سال‌های گذشته برای رونق کتابخوانی با تزریق یارانه به کتابفروشی‌ها و یا ناشران و برگزاری نمایشگاه‌ها تلاش کردیم. شاید موثرتر از این روش‌ها رونق بازار نقد است.
نقد برای نویسنده انگیزه ایجاد می‌کند
زائری با تاکید بر تاثیر مثبت نقد برای پدیدآور افزود: نقد برای نویسنده ایجاد انگیزه می‌کند نبود فضای نقد بلای جامعه حوزه‌های علمیه و جریان دینی ما است. فضایی که بسته شد نخستین کسی که ضرر می‌کند حوزویان هستند؛ به‌عبارت دیگر حق عالم با نبود فضای نقد از بین می‌رود. بنابراین معتقدم بی‌توجهی به ایجاد پرسش به این معناست که عالم یا روحانی ضرر کرده است.
وی با تاکید بر این نکته که نبود نقد یکی از دلایل ایجاد موج کم‌سوادی در جامعه است گفت: تحولات اجتماعی ازجمله جهانی‌شدن عوامل مختلف اقتصادی و سیاسی در ایجاد جمعیت بی‌سواد موثر بوده اما یکی از مهم‌ترین عوامل گسترش کم‌سوادی و سطحی‌شدن و همچنین پایین‌آمدن سطوح علمی و محافل فکری، اندیشه‌ای و دینی، بی‌توجهی به نقد است.
تحمل تفاوت بین روحانی و روحانی‌نما را نشان می‌دهد
زائری ادامه داد: باید اعتراف کنیم تحمل‌ها کاهش پیدا کرده است تحمل تفاوت بین روحانی و روحانی‌نما را نشان می‌دهد. شاید بی‌توجهی به تقویت تحمل در کوتاه‌مدت خطرناک نباشد اما با یک نگاه تمدنی و پانصدساله نقد را با اهمیت می‌دانیم.
این عضو هیات مدیر موسسه خانه‌کتاب با بیان این مطلب که نقد آینده ما را بیمه می‌کند، ادامه داد: ما به فرزندان آینده مدیون هستیم و باید پاسخگو باشیم. آیندگان کارنامه ما را خواهند دید کسانی که امروز جریان نقد را رونق می‌دهند کسانی هستند که 500 سال آینده سربلند هستند.
دوشنبه ۱ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۹:۰۸
نظر شما