به بهانه برپایی دومین نمایشگاه تخصصی کتاب کودک و نوجوان در قم - که همچنان در این شهر در حال برگزاری است - و با هدف بررسی کم و کیف این رویداد فرهنگی و وضعیت استقبال قشر اصلی مخاطب، یعنی کودکان و نوجوانان از این نمایشگاه، گشتی در نمایشگاه زدیم و با تعدادی از ناشران و غرفه‌داران فعال در آن، به گفتگو نشستیم و البته کاستی‌ها و مشکلات نمایشگاه را هم از آنها جویا شدیم.
تاثیر مثبت برگزاری تخصصی نمایشگاه در انتخاب کتاب توسط مخاطب
«میثم علیزاده» که نمایندگی نشر افق را بر عهده دارد و غرفه‌اش در نمایشگاه نسبتاً شلوغ‌تر است، به ما می‌گوید: با اینکه امروز روز اول نمایشگاه است، اما استقبال خیلی خوبی از آن شده و امیدواریم این روند ادامه داشته باشد.
وی درباره برگزاری این نمایشگاه به صورت تخصصی می‌افزاید: برگزاری این نمایشگاه کتاب به صورت تخصصی و برای مخاطبان کودک و نوجوان، روی تصمیم‌گیری مخاطب تاثیر مثبت دارد و می‌تواند مشوق خوبی برای این رده سنی باشد.
علیزاده در مورد ایجاد انگیزه در کودکان و نوجوانان هم برای آمدن به نمایشگاه هم معتقد است: امروزه استفاده درست از رنگ و ایجاد جذابیت می‌تواند در جذب مخاطب کودک و نوجوان بسیار موثر باشد، به همین خاطر نشر افق پرقدرت و بابرنامه به نمایشگاه آمده و از تصویرگرهای بنام و کاربلد استفاده کرده و نتیجه مثبت آن را هم به عینه دیده است.
نماینده نشر افق در این نمایشگاه در مورد وضعیت استقبال مخاطبان از کتابهای تالیفی در مقایسه با آثار ترجمه‌ای می‌گوید: در یکی دو سال اخیر به دلیل حمایت از کالای ملی و در نظر گرفتن تخفیف برای کارهای تالیفی، استقبال از کتابهای تالیفی بیشتر شده و این امر باعث ترغیب مخاطب به کارهای داخلی و ملی شده است.
وی عامل اصلی اثرگذار در این حوزه را خود خانوادهها می‌داند و معتقد است: خانوادهها روی تربیت بچه‌‌هایشان تاثیر مستقیم دارند. به عنوان یک تجربه شخصی می‌گویم که فرزند من در منزل بیشتر تلویزیون نگاه می‌کند تا کتاب، پس نباید انتظار داشته باشم در آینده کتابخوان شود. بخشی از این مسئله علاوه بر پدر و مادر، به دوستان و گروه همسالان برمی‌گردد که از همدیگر تاثیر متقابل می‌گیرند.
برگزاری نمایشگاه کتاب در اوج گرانی کاغذ، تصمیم درستی نبود
سراغ یکی دیگر از غرفه دارها می‌روم. ابوالفضل اکبرزاده مسئول چاپ «نشر بهار دل‌‌ها» نظر دیگری درباره برگزاری نمایشگاه دارد و می‌گوید: اگر نمایشگاه‌‌ها به صورت عمومی برگزار شود و بخشی هم به کودک و نوجوان اختصاص یابد، مناسب‌تر است. چرا که خانوادهها هنگام مراجعه می‌توانند با هم نیازهایشان را اعم از بزرگسال و کودک برطرف کنند. البته نمایشگاه تخصصی مزیت‌‌هایی هم دارد چرا که بچه‌‌ها راحت‌تر می‌توانند انتخاب کنند و کتاب مورد علاقه شان را پیدا کنند.
او در ادامه از مشکلات نشر و عدم هماهنگی مسئولین با ناشران در این رابطه می‌گوید و معتقد است: این مشکلات همیشه وجود داشته و دارد و روز به روز هم بر آنها اضافه می‌شود. گرانی کاغذ و ناهماهنگی با انتشاراتی‌‌ها هم مزید علت شده است؛ ما برای دریافت کاغذ 2 ماه پیش ثبت نام کردیم، بعد از 2 ماه، حجم و اندازه کاغذی که تحویل ما می‌دهند، اصلاً به کارمان نمی‌آید، یا باید کنسل کنیم یا نامناسب استفاده کنیم.
اکبرزاده از گرانی و قیمت کتاب هم ناراضی بود و معتقد است: الان قیمت‌‌ها بالاست و خرید کتاب برای خانوادهها مشکل شده است.
مسئول چاپ نشر بهار دل‌‌ها که همه کتاب‌‌هایش تالیفی است، می‌گوید: الان از کتابهای تالیفی بهتر استقبال می‌شود. بومی بودن و درست ترجمه کردن مهم است، اما گاهی در کتابهای ترجمه رعایت نمی‌شود و همین باعث دلزدگی می‌شود. ما سعی کردیم از رنگ‌آمیزی متنوع، کاغذ گلاسه و تصویرگری مناسب استفاده کنیم تا بتوانیم در این بازار مخاطبانمان را حفظ کنیم.
لزوم حمایت ویژه دولت از کتاب در سبد فرهنگی خانوار
نشر پیام محراب و پیام بهاران، غرفه بعدی است که در نمایشگاه سراغش می‌رویم. علیرضا جودت از مسئولان این موسسه انتشاراتی می‌گوید: به خاطر تبلیغات خوبی که در مورد نمایشگاه صورت گرفته، استقبال هم خوب بوده است. هر مراجعه‌کننده‌ای که می‌آید، مشتری هدف ماست و خوشبختانه نیازی به توضیح بیشتر برای مجاب کردن آنها نیست.
کتابهای این غرفه اکثراً در موضوعات علمی و اطلاعات عمومی بودند که جودت در این رابطه می‌افزاید: به دلیل نبود کتابهای مرجع و کمبودی که در این زمینه در کشور داریم، بیشتر کتاب‌‌ها ترجمه‌ای است. متاسفانه کتاب مرجع ایرانی نداریم و برای انتخاب، کتابهای مهم دنیا را گلچین می‌کنیم.
مسئول نشر پیام محراب و پیام بهاران بر لزوم حمایت دولتی از ناشران تاکید می‌کند و می‌گوید: تخصیص بودجه، تخفیف و یارانه بیشتر در شرایط اقتصادی کنونی می‌تواند کتاب را در سبد فرهنگی خانوار جای دهد.
لیلا سهیلی مدیر نشر بزم قلم هم ناشر دیگری است که در ساعات پایانی اولین روز از برپایی دومین نمایشگاه تخصصی کتاب کودک و نوجوان قم، نظراتش را جویا شدیم. او با اشاره به بازار رقابتی نمایشگاه‌‌های تخصصی، معتقد است: ما در همه موضوعات کتاب داریم اما اولین اصل در کتابخوان شدن کودک و نوجوان خانواده و مدرسه است.
ضعف در تالیف، مخاطب کودک را به سمت آثار ترجمه‌ای کشانده است
وی یادآور می‌شود: کتابخوان‌‌های آینده ما همین کودکانی هستند که الان با خانواده به نمایشگاه مراجعه می‌کنند و دنبال کتاب هستند.
مدیر نشر بزم قلم به خاطر ضعف تالیف در حوزه کودک و نوجوان استقبال از کتابهای ترجمه‌ای را بیشتر از آثار تالیفی و حرفه‌ای نبودن نویسندگان را عامل مهمی در پایین بودن کیفیت کتاب کودک و نوجوان می‌داند و معتقد است: هر کسی به خودش اجازه می‌دهد در هر زمینه‌ای قلم بزند. ناشرها هم مقصرند به هر حال آنها هستند که کار را چاپ می‌کنند اما باید این نکته را مد نظر قرار داد که ناشرها به دلیل مشکلات اقتصادی دغدغه اقتصاد نشر را دارند.
سهیلی در پایان با توجه به تاثیر کتاب‌آرایی در جذب مخاطب، خود کتابفروش‌ها را هم از عوامل مهم و تاثیرگذار در این کار معرفی می‌کند و می‌گوید: کودکان و نوجوانان به رنگ و لعاب توجه زیاد دارند. بچه‌‌های الان اول به ظاهر اثر نگاه می‌کنند، اگر ظاهر اثر بتواند آنها را جذب کند، بعد جذب محتوای کتاب می‌شوند. ویژگی بصری و جذابیت یکی از نیازهای کودکان امروز است.
نظر شما