چهارشنبه ۱۲ دی ۱۳۹۷ - ۰۹:۳۷
جایگاه آینده‌پژوهی در وضعیت بی‌ثبات اجتماعی و اقتصادی ایران

محمدرضا جلیلوند و حسن اشتری می‌گویند: آینده‌پژوهی اساسا با عدم قطعیت‌ها روبروست و درواقع هنر مدیریت عدم قطعیت‌هاست. تمام تکنیک‌هایی هم که در قالب روش‌های آینده‌پژوهی می‌خوانیم و یاد می‌گیریم و در پروژه میلنیوم آمده بر مدیریت عدم قطعیت‌ها تاکید دارد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، حسن اشتری فارغ‌التحصیل رشته آینده‌پژوهی در دانشگاه تهران در گفت‌وگو با ایبنا از انتشار کتابی در حوزه آینده‌پژوهی خبر داد و گفت: به تازگی کتابی را در موضوع روش‌های آینده‌پژوهی با رویکردهای کمی و کیفی با همراهی محمدرضا جلیلوند توسط انتشارات نشر شهر منتشر کرده‌ایم. هدف از انتشار کتاب هم تولید و انتشار یک منبع و مرجع درباره آینده‌پژوهی برای علاقه‌مندان و دانشجویان رشته‌های علوم انسانی این حوزه بود. این کتاب که «مروری بر روش‌های پیش‌بینی و آینده‌پژوهی: روش‌های کمی و کیفی» در سال ۹۷ توزیع شده و به کتابفروشی‌ها آمده است.

او در توضیح بیشتر کتاب «مروری بر روش‌های پیش‌بینی و آینده‌پژوهی» بیان کرد: در این کتاب روش‌های مرسوم در آینده‌پژوهی گردآوری و ارائه شده است و ترجمه بسیار ساده و روانی هم برای مطالب در نظر گرفته‌ایم. در مجموع ۳۹ روش کمی و کیفی برای آینده‌پژوهی در کتاب گنجانده شده که تکنیک‌ها ومتدهای هرکدام هم توضیح داده شده است.  کاربرد دیگر کتاب برای مدیرانی‌ست که به این مباحث هم علاقه‌مند هستند و هم در حوزه‌های کاری و شغلی خود به آن نیاز پیدا می‌کنند البته عمدتا در قالب کارگاه‌های آموزشی و دوره‌های تخصصی مروبط به رویکردهای آینده‌نگاری هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

اشتری همچنین در پاسخ به اینکه آیا کتاب آینده‌پژوهی را در حوزه‌های مختلف علوم اجتماعی و علوم انسانی به تفکیک بررسی کرده است، یادآور شد: روش‌های آینده‌پژوهی روش‌هایی کلی‌ست و تنها مختص به یک حوزه از علوم انسانی و اجتماعی نیست. یعنی این روش‌های عمومی به پژوهشگران و دانشجویان حوزه علوم انسانی و مدیریت و حتی فرهنگی اجتماعی برای آینده‌پژوهی کمک می‌کند. شمولیت کتاب هم همین است که همه علاقه‌مندان به به این حوزه در حیطه فعالیت خود می‌توانند از آن بهره ببرند. البته برای اولین بار است که کتابی به این جامعیت و شمولیت در موضوع آینده‌پژوهی منتشر شده است و پیش‌تر یا صرفا کتاب‌هایی کاملا تخصصی درباره این مسئله چاپ شده بودند و حداکثر ده مورد روش‌ها را پوشش می‌دادند. یا بعضا با زبانی تخصصی، پیچیده و غیرقابل فهم نوشته شده بودند. این کار هم به زبانی ساده مسئله آینده‌پژوهی را بیان کرده و هم شمولیت روش‌هایش حداکثری‌ست و ۳۹ روش را در ۳۹ فصل بازخونی کرده است. 

محمدرضا جلیلوند مولف دیگر کتاب نیز در تکمیل توضیحاتی درباره آن اظهار کرد: کتاب‌هایی در حوزه آینده‌پژوهی معمولا انگشت‌شمار هستند و آن‌هایی هم موجودند نهایتا بر ۴ تا ۵ روش تمرکز کرده‌اند که خیلی‌هایشان هم ناشی از تجربه هستند. منتها کاری که ما در این کتاب انجام دادیم این است که با استفاده از معتبرترین منابعی که در این حوزه وجود دارد و برگرفته از پروژه بین‌المللی میلنیوم درباره این مفهوم است تمام روش‌ها ترجمه و تلخیص و حتی به‌روزرسانی کردیم. سعی هم کردیم نکات و توضیحاتی را هم به مباحث اضافه کنیم تا فهم مسئله برای خواننده راحت‌تر شود. حداکثر روش‌های آینده‌پژوهی را نیز در مباحث کتاب لحاظ کرده‌ایم و عملا تمام روش‌هایی که در کتاب بین‌المللی و سورس آینده‌پژوهی وجود را حتی در حد آشنایی مقدماتی در کتاب آورده‌ایم.

او ادامه داد: هر کدام از روش‌های مطرح‌شده در کتاب هم قابلیت بسط دادن در یک کتاب مجزا را دارند اما این مسئله نیازمند دست‌کم شناخت ابتدایی از این روش‌ها و دانستن آن‌هاست. در حال حاضر هم در مورد تعداد محدودی از این روش‌ها که کمتر از انگشتان دست هستند کتاب وجود دارد و واقعا این بحث آینده‌پژوهی جای کار زیادی دارد. 

به گفته این محقق، کسی که می‌خواهد وارد حوزه آینده‌پژوهی شود باید اطلاعی نسبت به این روش‌ها داشته باشد چون آینده‌پژوهی بسیار روش‌مند است و این ابزارها و تکنیک‌های مورد استفاده است که ما را به یک خروجی مشخص سوق می‌دهد و در غیر این صورت پژوهش ما نتیجه‌ای نخواهد داشت جز همان چیزی که دیگر پژوهش‌های حوزه علوم انسانی و اجتماعی و رفتاری به دست می‌دهد. پژوهشگر هم دانستن روش‌‌های آینده‌پژوهی زمانی که باید متغییر آینده را درنظر داشته باشد می‌تواند تصمیم بگیرد که از کدام روش باید استنفاده کند و بیراهه نمی‌رود.

جلیلوند در پایان در توضیح اینکه آیا اساسا آینده‌پژوهی در وضعیت بی‌ثبات اجتماعی و اقتصادی همچون شرایط ایران کارکردی خواهد داشت، گفت: آینده‌پژوهی اساسا با عدم قطعیت‌ها روبروست و درواقع هنر مدیریت عدم قطعیت‌هاست. تمام تکنیک‌هایی هم که در قالب روش‌های آینده‌پژوهی می‌خوانیم و یاد می‌گیریم و در پروژه میلنیوم آمده بر مدیریت عدم قطعیت‌ها تاکید دارد. این همان چیزی‌ست که شما می‌گویید یعنی وضعیت فعلی ما با انواع بی‌ثباتی اجتماعی و اقتصادی و تحریم و ... روبرو هستیم. ما با استفاده از تکنیک‌های آینده‌پژوهی که به فراخور سوژه انتخاب می‌شود بهتر می‌توانیم عدم قطعیت‌ها را مدیریت کنیم. به عبارت دیگر به تصویرسازی و تصمیم‌گیری برای موضوعات مختلف کمک می‌کند.
 


در معرفی کتاب نیز آمده است: «کتاب «مروری بر روش‌های پیش بینی در آینده پژوهی: روش های کمی-کیفی»، حاصل تلاشی مجدانه به منظور ترجمه، تلخیص، و تدوین ادبیات موجود در حوزه روش های متداول و پرکاربرد در حوزه مطالعات آینده پژوهانه است. این کتاب عمدتاً برگرفته شده از پروژه میلنیوم نسخه ۳ بوده و مهم‌ترین هدف آن ارائه بینشی کلی در خصوص روشهای موجود در حوزه فرارشته آینده پژوهی برای دانشجویان کارشناسی ارشد آینده پژوهی و علاقه‌مندان به زمینه‌های پژوهشی مرتبط است. پروژه میلنیوم یکی از مهمترین منابع دانشجویان آینده پژوهی جهت آشنایی با روش ها و ابزارهای متداول در مطالعات آینده پژوهانه است. تا کنون نسخه مبسوطی از این کتاب به زبان فارسی ترجمه نشده است تا رهنمودی برای فرهیختگان دانشگاهی و علاقه‌مندان باشد. لذا این کتاب جزء اولین کتاب‌هایی است که این کتاب را ترجمه و تلخیص کرده و به همراه برخی منابع دیگر، در قالب یک مجموعه مدون گردآوری کرده است.»

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها