خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)-ملیسا معمار: در کتابفروشی بودم که متوجه دخترک پنج ساله‌ای شدم که موهایش را دوگوشی بسته بود، کتابی در دست داشت و پشت قفسه‌ها قایم شده بود. مادرش هم مرتب می‌گفت «یاسمن خانم اون کتاب رو بذار سرجاش، بیا بریم» دخترک هم که کتاب را محکم گرفته بود و در پشتش قایم کرده بود، داد می‌زد: «نه! من این کتاب را می‌خواهم.» و کشمکشی بین آن‌ها درگرفته بود. از مادر دخترک پرسیدم: «شما که تعدادی کتاب دیگر خریده‌اید، چرا این کتاب را نمی‌خرید؟» او به من پاسخ داد: «من خودم کتابدار و کارشناس کتاب کودک هستم. کتابی که دخترم برای خردیدنش اصرار دارد، اصلا کتاب مناسبی نیست، نه محتوای خوبی دارد نه نویسنده و ناشر صاحب‌نامی، از نظر کتابسازی هم استانداردهای لازم برای کتاب کودک را ندارد، فقط به دلیل رنگ و لعابی که دارد برای بچه‌ها ازجمله دختر من جذاب است. من هم نمی‌خواهم این کتاب را برایش بخرم.» بالاخره مادر دخترک را راضی کرد و با خود برد. اما چند درصد از پدر و مادرها کارشناس کتاب کودک هستند؟ چند درصد از فهرست کتاب‌های مناسب که از سوی نهادهای مختلف منتشر می‌شود، باخبرند؟ روز پنجشنبه، روز کتابگردی است و کودکان بسیاری همراه با خانواده یا مربیان خود به کتابفروشی‌ها می‌روند، برخی معلمان و مربیان مدارس هم برای تجهیز کتابخانه مدرسه‌شان در این روز به کتابفروشی‌ها می‌روند تا از تخفیف‌ها هم استفاده کنند. براین اساس در این گزارش تعدادی از کتاب‌های مناسب برای گروه سنی کودک که در سال 1397 منتشر شده را معرفی کرده‌ایم.

   
184 شعر کودکانه برای بچه‌ها
نخستین کتاب این لیست، مجموعه 25 جلدی «شعرهای شیرین برای بچه‌ها» است که از سوی انتشارات قدیانی منتشر شده است. این مجموعه که در کتابنامه رشد آموزش و پرورش معرفی شده است، شامل 184 شعر از شاعران شناخته‌شده و صاحب‌نام حوزه کودک و نوجوان مانند شکوه قاسم‌نیا، اسدالله شعبانی، ناصر کشاورز، جعفر ابراهیمی شاهد، حسین احمدی و افشین علا است.
 
اشعار ساده و کودکانه این مجموعه مانند داستان‌هایی کوتاه و جذاب هستند که با کلماتی آهنگین بیان شده‌ و با تصاویری شاد همراه شده‌اند. برخی از این شعرها با الهام از شخصیت‌های قصه‌ها و حکایت‌های قدیمی سروده شده و برخی موضوعاتی امروزی‌تر دارند.

   
بچه‌ها بیایید غول‌ها را بشناسید
کودکان علاقه‌مند به غول‌ها و هیولاها بهتر است دایره‌المعارف «غول‌ها ، هیولاها و دیوها» را بخوانند. این کتاب مرجع تقریبا کاملی درباره موجودات خیالی است که انسان‌های سراسر جهان در همه قاره‌ها و کشورها در سده‌های گذشته ساخته و پرداخته‌اند مانند غول‌های هندی، غول‌های چینی، غول‌های آمریکایی، غول‌های روسی، غول‌های ایرانی. این مجموعه اثری از بنوا دولالاندر   است که با ترجمه مهدی ضرغامیان از سوی محراب قلم منتشر شده است.
 
کودکان با مطالعه این دایره‌المعارف به خصوصیات غول‌ها، محل زندگیشان، خوراکشان و چگونه زندگی کردنشان و همچنین حوادثی که در عالم خیال آن ملت‌ها، غول‌ها مرتکب می‌شوند پی می‌برند. بخش‌ دیگر این کتاب به دیوها اختصاص دارد و در آن به انواع و اقسام دیوها مانند دیو خشکسالی که در ایران باستان وجود داشته پرداخته شده است.

   
مشکل برای همه است حتی قورباغه‌ها
ناصر کشاورز این بار هم مثل مجموعه‌ 12 جلدی و پرفروش «می‌می‌نی» با شعرهایی شاد به سراغ کوچولوها و البته بزرگ‌ترها رفته است. مجموعه 12 جلدی «وَگی ورجه» شامل شعرهایی شاد برای کودکان است که ناصر کشاورز آن‌ها را بر اساس داستان‌های جاناتان لاندن با تصویرگری فرانک رمیکه ویچ از سوی بخش کودک و نوجوان انتشارات افق برای گروه سنی «الف و ب» منتشر کرده است. 
 
«وگی ورجه‌» وروجک و بامزه به کوچولوها نشان می‌دهد که مشکل برای همه است و حتی قورباغه‌ها هم در زندگی‌شان مشکلاتی دارند. در هر کدام از جلدهای این مجموعه ماجرای خاصی برای وگی ورجه رخ می‌دهد.
 
«وَگی می‌ره مدرسه خیلی هم کم‌حواسه»، «وَگی یک شب که خوابید توی خواب دوچرخه دید»، «وَگی همبازی می‌خواد خواهرش دنیا می‌آد»، «وَگی دکتر نمی‌ره هِی بهونه می‌گیره»، «وَگی ورجه باهوشه می‌دونه چی بپوشه!» و «وَگی تو رختخوابه دوست نداره بخوابه» عنوان 6 جلد نخست این مجموعه 12 جلدی است که سال گذشته از سوی انتشارات افق منتشر شده بود.
 
سری دوم این مجموعه نیز شامل 6 جلد با عنوان‌های «وگی ساخت خونه‌ای خوب با میخ و اره وچوب»،‌ «وگی فوتبال بلده توی بازی گل زده»، «وگی تنها با خودش تو روز تولدش»، «وگی و بابا و مامان شام می‌رن به رستوران»، «وگی امشب تو خونه دوست نداره بمونه» و«وگی رفته مهمونی اردوی تابستونی» است. در هر کتاب وگی کار جدیدی انجام می‌دهد و به صورت غیرمستقیم پیامی را به کودکان منتقل می‌کند.
   
«قصه‌های زی‌زی‌گولو» کتاب شد
«قصه‌های تا به‌ تا» از سریال‌های جذابی بود که حدود 20 سال پیش از تلویزیون برای بچه‌ها پخش می‌شد و مورد استقبال قرار گرفت. این‌بار کتاب‌های جذاب برای محمدکاظم اخوان، نویسنده فیلم‌نامه این مجموعه تلویزیونی داستان‌های آن سریال را در قالب مجموعه‌ای 10 جلدی با عنوان «قصه‌های زی‌زی‌گولو» نوشته که از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شده. اخوان معتقد است معمولا سینما و تصویر، مخصوصا تلویزیون، در برگرداندن کتاب به فیلم و مجموعه‌های تلویزیونی ناتوان است و نمی‌تواند در نمایش بیرونی آن موفق باشد.
 
به گفته نویسنده این کتاب، به دلیل مدیوم تلویزیون، مجموعه «قصه‌های تا به تا» ویژگی‌های خاص خودش را داشت و وقتی می‌خواستیم این مجموعه تلویزیونی رادر قالب کتاب درآوریم باید تغییراتی در آن ایجاد می‌شد و قصه‌ها بازآفرینی می‌شد. به همین دلیل حدود 70 درصد قصه‌ها تغییرات عمده‌ای کردند و تعدادی قصه جدید هم نوشته شد که اصلا در آن مجموعه نبود و نهایتا 30 قصه آماده شد که قرار بود در قالب 10 جلد منتشر شود.

   
5نامزد جایزه‌ کتاب‌های خنده‌دار رولد دال را بخوانید
جایگاه بعدی این فهرست متعلق به مجموعه‌ هشت جلدی «چگونه با اژدها کنار بیاییم: خاطرات پرستار اژدها» نوشته جاش لیسی و نامزد جایزه‌ کتاب‌های خنده‌دار رولد دال در سال 2012 است که با ترجمه سیدمحمدرضا سیدآقا و شیوا شاه‌محمدی از سوی انتشارات شهرقلم منتشر شده است.
 
مجموعه «چگونه با اژدها کنار بیاییم: خاطرات پرستار اژدها» یکی از پرفروش‌ترین آثار در حوزه‌ ادبیات کودکان بریتانیا است که وب‌سایت گودریدز نیز آن را اثر برگزیده‌ کودکان 7 تا 12 سال بریتانیایی اعلام کرد و محبوب‌ترین کتاب سال در کتابخانه‌های مدارس شده است.
 
به گفته سیدآقا، جاش لیسی در این اثر با خلق شخصیت‌های دوست‌داشتنی یک فضای متفاوت، اثرگذار و بسیار خنده‌دار خلق کرده است. داستان تمام 8 جلد از طریق نامه‌ نگاری‌های اینترنتی بین پسربچه‌ای به نام ادوارد (ادی) و دایی مورتون روایت می‌شود. ادی از طرف دایی جهانگردش وظیفه دارد گاهی از دو اژدهای او نگهدای کند، دایی همیشه در سفر است و به هر بهانه‌ایی وظیفه‌ نگهداری از دو اژدهای خانگی‌اش را به ادوارد واگذار می‌کند. مراقبت از دو اژدهای آتش‌دار در شهر کار آسانی نیست، هر بار دو اژدها پیش ادوارد می‌آیند ماجراهای خطرناک و درعین‌حال خنده‌داری رخ می‌دهد.
 
این مجموعه پر از ماجراجویی‌های هیجان‌انگیز و اتفاقات خنده‌دار است که خواندن آن حتی برای بزرگسالان نیز خالی از لطف نیست. این مجموعه به زبانی ساده و طنز اتفاقاتی نامتعارف در زندگی یک پسربچه کلاس چهارمی را روایت می‌کند و در عین حال مفاهیم مختلفی در رابطه با زندگی اجتماعی، ارتباط با اعضای خانواده و تصمیم‌گیری صحیح را به کوکان آموزش و با ساختن یک دنیای خیالی برای کودکان، خلاقیت ذهنی آنها را نیز پرورش می‌دهد. از پیام‌های دیگر داستان می‌توان به دوستی با حیوانات، امانت‌داری، مسوولیت پذیری و راست‌گویی اشاره کرد.
 
عنوان‌های هشت جلد این مجموعه به ترتیب عبارتند از: «خاطرات پرستار اژدها»، «پرستار اژدها پرواز می‌کند»، «قلعه پرستار اژدها»، «جزیره پرستار اژدها»، «مهمانی پرستار اژدها»، «پرستار اژدها قهرمان می‌شود»، «شکلات یا شیطنت پرستار اژدها و پرستار اژدها کارآگاه می‌شود».
   
کتابی دیگر از دیوید آلموند برای کودکان/ پسری که با پیراناها شنا کرد
دیوید آلموند نویسنده‌ نام آشنای انگلیسی است که در جهان با توفیق زیادی روبه‌رو شده است و ترجمه کتاب‌های او مانند «پسری که به ماه می‌رود»، «اسکلیگ و بچه‌ها» و «اسم من میناست و عاشق شبم» در ایران نیز با استقبال زیادی روبه‌رو شده است. کتاب «پسری که با پیراناها شنا کرد» اثر دیگری از دیوید آلموند است که با ترجمه ریحانه جعفری از سوی انتشارات هوپا برای کودکان ۱۰ تا ۱۴ سال منتشر شده است.
 
«استنلی» در این کتاب روزگار خوشی با عمو و زن‌عمویش دارد تا وقتی که عمویش خانه را به کارخانه‌ کنسروسازی تبدیل می‌کند و استنلی مجبور است مدام کار کند و این وضع را دوست ندارد. روز تولد استنلی، زن‌عمویش او را به مرخصی می‌فرستد. همان روز با زن کولی آشنا می‌شود. زنی که توی سیرک کار می‌کند. او برای استنلی پیش‌گویی می‌کند که به‌زودی اتفاق‌های عجیب‌وغریبی در زندگی‌اش روی می‌دهد. همه‌چیز از آنجا شروع می‌شود. سفرهای باورنکردنی استنلی و ملاقات‌های او با آدم‌های عجیب و بالاخره ملاقات با مرد افسانه‌ای. مردی که با پیراناها، خطرناک‌ترین ماهی‌های دنیا، شنا می‌کند.استنلی طی سفری که دارد با خودش و جهان پیرامونش بیشتر آشنا می‌شود و به نوعی خودآگاهی و خودشناسی می‌رسد و می‌آموزد که باید با ترس‌ها روبه‌رو شد.

   
روایت فرهاد حسن‌زاده از «عمه خانم و ماجراهای آبکی»
کتاب بعدی این فهرست، اثری از فرهاد حسن‌زاده، نویسنده ایرانی راه‌یافته به مرحله نهایی جایزه هانس کریستین اندرسن(نوبل ادبیات کودک) است. «عمه خانم و ماجراهای آبکی» مجموعه‌ای سه جلدی است که با هدف صرفه‌جویی در مصرف آب و جلوگیری از استفاده نابجا و نادرست از آب آشامیدنی از سوی انتشارات نردبان برای کودکان گروه سنی «ب و ج» منتشر شده است.
 
در این مجموعه داستان عمه‌خانمی به نام «عمه زمزم» بیان می‌شود که زنی مهربان و دانشمند است و سال‌هاست که سعی می‌کند چیزی را اختراع کند. به نظر او زمین در حال نابودی است و باید از مصرف بی‌رویه آب جلوگیری کرد. بر این اساس به همراه برادرزاده‌هایش گروهی به نام «آب‌بان» تشکیل می‌دهند و به سراغ افرادی می‌روند که روش صحیح استفاده از آب را بلد نیستند و برای نجات زمین تلاش می‌کنند. «چطور باید یک ماشین را به حمام برد»، «شیر آب حرف گوش کن» و «شیلنگ آب فش فشو» عنوان‌های سه جلد این مجموعه است که با تصویرگری نازنین جمشیدی منتشر شده است.