حجت‌الاسلام جواد محدثی ازجمله نویسندگانی است که در زمینه جلوه‌هایی از سیره، زندگانی و شخصیت آن امام همام دست به قلم برده و کتاب نوشته است. به مناسبت سالروز درگذشت یازدهمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت، این نویسنده ضمن معرفی دو کتاب «سیره عسکری: ترجمه و توضیح چهل حدیث درباره سیره امام حسن عسکری (ع)» و «فرهنگ جامع سخنان امام عسکری علیه السلام»، درباره وضعیت پژوهش در این حوزه سخن گفت.
وی بیان کرد: کتاب «سیره عسکری: ترجمه و توضیح چهل حدیث درباره سیره امام حسن عسکری (ع)» یکی از مجلدات مجموعه سیره معصومان است که از سوی به‌نشر منتشر شد. هدف از تالیف این کتاب آن بوده که براساس روایاتی که از اهل‌بیت (ع) و منابع تاریخی درباره سیره امام حسن عسکری (ع) نقل شده، جامعه به‌ویژه نسل جوان با سیره آن حضرت آشنا شوند.
این نویسنده و پژوهشگر حوزه دین ادامه داد: این کتاب حاوی 40 حدیث و نقل تاریخی از سیره عبادی، شخصیتی و اجتماعی حضرت است. در کنار هر حدیث، ترجمه آن را نیز نوشته‌ام. در هر مورد که ترجمه صِرف کفایت نمی‌کرد و نیاز به توضیحاتی بود، برای رفع ابهامات توضیحات تکمیلی نیز آورده‌ام. این کتاب با هدف تبلیغی - ترویجی تدوین و تاکنون چندین‌بار از سوی انتشارات آستان قدس رضوی بازچاپ شده است.
محدثی هچنین با اشاره به کتاب «فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری (ع)»، گفت: گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم (ع)، در قالب یک مجموعه، احادیث درباره هریک از ائمه (ع) را به زبان عربی در یک مجلد جداگانه جمع‌آوری کرده که هریک از این مجلدات به فارسی نیز ترجمه شده‌اند. ترجمه «فرهنگ جامع سخنان امام حسن عسکری (ع)» را من برعهده داشتم که در آن چندصد حدیث همراه با ترجمه گردآوری و تنظیم شده و نشر معروف آن‌را به چاپ رسانده است.
وی افزود: بخشی از احادیث این کتاب مربوط به زندگانی، تاریخچه و اجداد و نیاکان پاک آن حضرت است، بخشی دیگر از احادیث جنبه اعتقادی داشته و درباره خدا، پیامبر و مباحثی همچون معاد است. تعدادی از احادیث نیز جنبه اخلاقی داشته و برخی نیز مربوط به مباحث فقهی و شرعی است. البته به دلیل محدودیتی که آن امام بزرگوار داشتند، تعداد این‌گونه احادیث کم است. بخشی از احادیث گردآوری شده در این اثر نیز مربوط به دعا و مناجات‌های حضرت و نماز و تعقیبات نماز و مباحثی از این‌دست است.
نویسنده «فرهنگنامه عاشورا» در ادامه درباره ضرورت این کتاب‌ها، اظهار کرد: باتوجه به شرایط آن دوره و به دلیل نظارت و کنترل شدید حکومت خلفای عباسی، مطالب مربوط به زندگانی و به‌ویژه سیره امام حسن عسکری (ع) نسبت به برخی ائمه (ع) بسیار کم است. چند امام آخر شیعیان نسبت به دیگر ائمه همام، غربت و مظلومیتی حتی در زمینه کتاب و پژوهش دارند. البته در زمینه‌های تاریخی مطالب درباره زندگانی و شخصیت آن ائمه بزرگوار وجود دارد، ولی منظور از سیره، روش مستمر خلق و خویی است که در امام نهادینه شده است.
محدثی با اشاره به موضوعات احادیث جمع‌آوری شده نیز گفت: نحوه نماز خواندن، غذاخوردن، کیفیت انفاق، برخورد با اطرافیان و خوانواده ازجمله موضوعای است که به‌عنوان سیره آن حضرت گردآوری شده است. در آن دوره از تاریخ، محدودیت بیان مباحث دینی از زبان امامان وجود داشته و در مقابل افرادی معتقد به مکاتب دیگری بودند که برخی از این مکاتب انحرافی هم بوده، ولی با وجود محدودیت‌ها امام به‌عنوان مبین اسلام ناب، برای رد شبهات و انحرافات و تبیین جنبه درست انتقادی، وظیفه داشته با این انحرافات برخورد کند و پاسخ‌های بجا و قاطع به آن‌ها بدهد.
وی درباره کارهای پژوهشی انجام شده درباره ائمه به‌ویژه امامان بزرگواری که در دوره خلفای عباسی به‌سر می‌بردند، تصریح کرد: کارهای انجام شده اعم از پژوهشی، تاریخی، زندگینامه و حتی قصه‌های کودکانه، آثار خوب و ارزشمندی هستند، ولی کفایت نمی‌کند. به دلیل کمبود منابع و اینکه در دوره زندگی تعدادی از ائمه (ع) چندان مجالی برای عرضه افکار وجود نداشته و در محدودیت‌های شدید سیاسی قرار داشتند، جنبه‌های زیادی از زندگانی آن‌ها مبهم است و در منابع تاریخی نیامده و لذا کار پژوهشگران در این زمینه بسیار دشوار است. جا دارد کارهای بیشتری صورت گیرد.
نظر شما