کتاب «عصمت پیامبر اکرم (ص) از دو منظر تفسیر المیزان و من وحیالقرآن» ضمن تعریف عصمت از دیدگاه قرآن، به مقایسه تحلیلی دیدگاههای علامه طباطبایی و فضلالله درباره آیات مربوط به عصمت پیامبر (ص) میپردازد.
در این اثر بحثها به شیوه کلامی و تفسیری ذیل 18 آیه مرتبط با عصمت مطرح شده است. در هر مورد، به تبیین دلایلی که مفسران از آنها برای اثبات مدعای خود بهره گرفتهاند، پرداخته شده و در انتها به ادعاهای مطرح شده پاسخ داده میشود.
ادعای القای شبهه به پیامبر (ص) توسط شیطان
یکی از مباحثی که در فصل دوم کتاب مورد بحث و مقایسه تحلیلی قرار گرفته، «ادعای القای شبهه به پیامبر (ص) توسط شیطان (افسانه غرانیق)» براساس آیه 52 سوره مبارک حج است. در این زمینه در صفحه 137 کتاب میخوانیم: «ذیل این آیه قصهای مشهور بهعنوان «داستان غرانیق» یا «افسانه غرانیق» آمده که سراپا کذب و خیالپردازی جعالان و از وسوسه و شیطنتهای دشمنان اسلام است. متاسفانه روایاتی نیز در همین موضوع بیان شده که برخی در کتب تفسیری آنها را ذکر نمودهاند و بدون انکار آنها و تأویل آیات رد شدهاند... سبب نزول آیه این است: وقتی قریش و قوم و خویشاوندان از پیغمبر (ص) روی برگرداندند و مخالفتش نمودند و همکاری نکردند، آن حضرت که بر اسلام آوردن مردم حریص بود، آرزو داشت چیزی علیه آنان نازل نشود تا بیشتر از این متنفر نشوند، شاید راهی برای میل پیدا کردن آنها به اسلام بهدست آید. در همین ایام سوره «والنجم» نازل شد و این تمنا در نفس پیامبر اکرم (ص) بود. آن حضرت آیات را برای مردم میخواند و وقتی به «افرأیتم اللات و العزی ...» رسید، شیطان در امنیه او کلماتی القا کرد زبان او سهو و خطایی انجام داد.»
توجه علامه طباطبایی به ظواهر قرآن
«یکی از اصول و معیارهای طباطبایی در تفسیر آیات مربوط به حوزه عصمت پیامبر (ص) توجه به ظاهر آیات یا دلالت الفاظ و عبارات خود آیه میباشد؛ ایشان در آیات متعددی از این اصل استفاده نموده است. از موضوعاتی که اهل نظر در آن اتفاق نظر دارند، فهمپذیری عمده ظواهر قرآنی است به این معنا که اگر کسی به لغت عرب آشنا باشد، از خواندن جملهها و تعابیر کلام الهی، معانی و مطالبی را استنباط میکند و میتواند آنها را تفسیر نماید؛ بهعنوان مثال ابن تیمیه بر آن است که «شیوه تفسیری قرآن به قرآن درستترین شیوه در تفسیر قرآن است و هرکس میخواهد قرآن را تفسیر نماید باید در مرحله اول (فهم) قرآن را از خود قرآن بطلبد.» طباطبایی ازجمله کسانی میباشد که اعتقاد دارد قرآن کریم برای تشریح است. ایشان معتقدند برای آنان که با زبان عربی آشنایی دارند، مشکلی در زمینه فهم قرآن وجود ندارد.»
نخستین چاپ کتاب «عصمت پیامبر اکرم (ص) از دو منظر تفسیر المیزان و من وحیالقرآن» در 329 صفحه با شمارگان 100 نسخه به بهای 30 هزار تومان از سوی انتشارات ادریس راهی بازار نشر شده است.
نظر شما