کتاب «عاشورا، چگونه و چرا؟!» نوشته محمدعلی جاودان، در آستانه اربعین حسینی برای ششمین بار راهی بازار نشر شد. این اثر سعی دارد با ذکر وقایعی که قبل از عاشورا رخ داد و تحلیل متن این حوادث، دلیل کار امام حسین (ع) را از بین شواهد تاریخی و سخنان امام، پیدا کنند.
وی در ابتدای کتاب این نکته را یادآور میشود که اصول کلی حاکم بر این رساله، برگرفته از درسهای استاد فقیدش علامه سیدمرتضی عسکری (ره) است.
آیتالله جاودان ضمن بیان خلاصهای از اتفاقاتی که برای امام از مدینه تا کربلا رخ داد، به توصیههای افراد مختلفی که امام را دیدند ازجمله محمد بن حنفیه، عبدالله بن عباس، ابن زبیر و طرماح بن عدی بن حاتم و نیز واکنش امام به این توصیهها میپردازد.
کوشش مولف این است که نشان دهد آنچه حضرت اباعبدالله (ع) را به حرکت و قیام وادار کرد، تشکیل حکومت و بهدست آوردن پیروزی در نبردی بر سر قدرت نبوده است، زیرا با تحلیل اوضاع معلوم میشود که چنین اهدافی دستنیافتنی بوده و دوم اینکه مؤلف اثبات میکند که در آن شرایط، حرکت به دنبال حکومت طبق ضوابط قانونی - شرعی درست وصحیح نبوده است. سپس به وجه ایجابی نهضت پرداخته و با بیان دلایل مختلف، این نهضت را نهضتی اسلامی، در چارچوب امر به معروف و نهی از منکر و برای اصلاح جامعه معرفی میکند.
آیتالله جاودان در جواب اینکه چرا امام تن به چنین امر به معروف و نهی از منکر گران و خونینی داده، به اجمال مینویسد: «اولاً حکومت وخلافت یزید یک بدعت بزرگ بوده است که امام ناگزیر بوده آن را برنتافته و در برابر آن قیام کند و ثانیاً جایگاه خلافت، بهجایگاهی «شبه خدائی» تبدیل شده بود و امام ناگزیر بوده با قیام و شهادت خود افسون این انحراف بزرگ را باطل نماید.»
وی معتقد است که تبدیل جایگاه خلافت به جایگاه شبه خدایی، موضوعی است که بهتدریج در جامعه اسلامی پدید آمده بود و برای این موضوع اهمیت زیادی قائل است و شواهد متعدد تاریخی که گواه بر این امر است، آورده است.
پایانبخش این کتاب، بیان آثار و نتایج قیام امام است. در این بخش مولف ضمن بیان اتفاقات بعد از قیام امام حسین (ع)، همراه شدن اهل بیت امام را در این نهضت، امری حکیمانه و دوراندیشانه میداند که باعث شد خون امام پایمال نشود. از مهمترین نظرات مؤلف در بیان نتایج قیام امام حسین (ع)، بیان این نکته است که حتی اگر امام به حکومت میرسید، باز هم به هدف اصلی و اساسی خود نمیرسید و تنها خون امام حسین (ع) بود که میتوانست چنین اثربخشیای داشته باشد.
پس از چاپ نخست این کتاب، آیتالله جاودان کوشید براساس کاری تازه مباحث کتاب را دوباره بازسازی و تنظیم کرده و تنها به آنچه در گذشته تحقیق کرده بودد، اکتفا نکند و جوانب بیشتری از مسئله را مورد بحث و نظر قرار دهد. وی همچنین کتاب را در جمع دوستان خود با هدف نقد و بررسی، بازخوانی و از نقد کسانی هم که کتاب را خوانده بودند، استفاده کردد که حاصل تمام اینها، کتاب حاضر است.
از ویژگیهای خوب کتاب، بیان مختصر شرح احوال شخصیتهایی است که اسمشان در کتاب به میان آمده است. این شرح احوال مختصر پس از اینکه اسم هر فردی برای نخستینبار ذکر شد، در پاورقی آمده است.
ششمین چاپ کتاب «عاشورا، چگونه و چرا؟!» در 128 صفحه به بهای 9 هزار و 900 تومان به همت موسسه ایمان ماندگار گردآوری و از سوی انتشارات مطیع قم منتشر شده است.
نظر شما