به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از لایوساینس، اگر به آرشیو روزنامه‌ها یا کتابخانه‌های قدیمی و به خصوص کتاب‌های نایاب و کمیاب عتیقه نگاه کرده باشید متوجه رنگ زرد کاغذ آنها خواهید شد. نظر عامه مردم این است که مواد موجود در کاغذ با اکسیژن واکنش داده و رنگ زرد ایجاد می‌کند ولی علت اصلی آن را نمی‌دانند.
سوزان ریچاردسون استاد شیمی دانشگاه کارولینای جنوبی می‌گوید اکثر کاغذهای کتاب‌ها و روزنامه‌ها سفید هستند چون ماده‌ای به نام لیگنین دارند که به ماده چوب نیز شهرت دارد. این ماده علت اصلی سفیدبودن شیر گاو و دیگر حیوانات علف‌خوار نیز محسوب می‌شود.
به گفته ریچاردسون لیگنین در چوب به وفور وجود دارد و باعث استحکام و محکمی چوب می‌شود. لیگنین مقدار زیادی سلولز دارد که ماده‌ای بی‌رنگ است و به خوبی نور خورشید را از خود عبور می‌دهد و بخش زیادی از سفید بودن کاغذ و شیر نیز به خاطر سلولز است. سلولز ترکیبی پلیمری از کربن و هیدروژن است که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید و اکسیژن تغییر می‌کند و به عبارتی مولکول‌های اکسیژن جایگزین هیدروژن می‌شوند و این همان فرآیند است که موجب زرد شدن سیب گاز زده شده می‌شود.
ورود اکسیژن به ترکیبات موجود در ترکیبات سلولزی مثل کاغذ یا سیب موجب ایجاد ترکیب جدیدی به نام پلی فنول (PPO) می‌شود که نوعی ماده رنگی به نام ملانین با رنگ زرد یا قهوه‌ای تولید می‌کند که البته در پوست طبیعی یا موی سر انسان نیز وجود دارد.
امروزه بسیاری از تولیدکنندگان کاغذ با استفاده از تکنولوژی‌های جدید سعی می‌کنند تا جای ممکن لیگنین موجود در چوب را جدا کنند و کاغذهایی تولید کنند که به مرور زمان زرد یا قهوه‌ای نشوند. نکته جالب این است که در کاغذ کارت‌های بسته‌بندی به خاطر وجود استحکام آن مقدار زیادی لیگنین وجود دارد.
به گفته ریچاردسون بسیاری از موزه‌ها و موسسات برای نگهداری طولانی مدت اسناد یا کتاب‌های قدیمی از محفظه‌های مخصوصی استفاده می‌کنند که به جای اکسیژن با گاز نیتروژن پر شده است.
یکشنبه ۲۹ مهر ۱۳۹۷ - ۰۹:۳۳
نظر شما